Palmolie

In 2016 was 90 procent van alle door de Nederlandse voedingsmiddelenindustrie verbruikte palmolie RSPO-gecertificeerd. De voedingsmiddelenindustrie verwerkte in 2016 in totaal 272,6 duizend ton palmolie (DASPO, 2017), iets minder dan de 279,8 duizend ton in 2015 (DASPO, 2016). Deze duurzame palmolie wordt steeds vaker fysiek gescheiden verhandeld van de reguliere handelsstroom: het aandeel segregated nam toe van 59 procent in 2015 tot 67 procent in 2016. De overige duurzame palmolie is in 2016 verhandeld volgens andere door de RSPO goedgekeurde handelssystemen: Mass balance had een aandeel van 20 procent en book & claim 13 procent (DASPO, 2017; ESPO, 2017).

De monitoring richt zich op alle voor de Nederlandse markt bestemde palmolie voor voedingsmiddelen en diervoeders. De monitoring laat palm- en palmpitolie buiten beschouwing, die (1) buiten Nederland verwerkt is in producten die op de Nederlandse markt komen, (2) in Nederland is geïmporteerd, maar direct of na raffinage zonder verdere verwerking in Nederland weer is geëxporteerd, (3) is aangekocht voor het opwekken van energie, waaronder de productie van bio-brandstoffen, en (4) is gebruikt voor technische en oleochemische (non-food) toepassingen, zoals verwerking in verf en zeep.

Van de totale hoeveelheid palmolie die de Nederlandse diervoederindustrie in 2016 gebruikte, was naar schatting 53 procent duurzaam gecertificeerd. Brancheorganisatie Nevedi heeft de hoeveelheid palmolie, die via diervoeders wordt gebruikt voor de productie van vlees, zuivel en eieren bestemd voor de Nederlandse markt, volledig afgedekt met de inkoop van Book & Claim-certificaten voor 25 duizend ton palmolie. Nevedi is hierbij uitgegaan van een gemiddeld palmolieverbruik van 75 duizend ton in de diervoederindustrie van 2011 tot en met 2013, zoals berekend is door Trust Feed, een kwaliteitsorganisatie binnen de diervoederindustrie (Trust Feed). De voedingsmiddelenindustrie gebruikte in 2016 ongeveer 3,6 maal zoveel palmolie als de diervoederindustrie. Verder is er vanuit gegaan dat een derde deel van de dierlijke productie in Nederland bestemd is voor de binnenlandse markt en twee derde deel voor de export (Nevedi, 2017). Daarnaast heeft een aantal Nederlandse diervoederbedrijven zelf ook nog RSPO-palmolie ingekocht. Het totale volume duurzame palmolie dat gebruikt werd in de diervoederindustrie kwam daarmee in 2016 uit op 53 procent (DASPO, 2017).

In 2010 heeft de Nederlandse Task Force Duurzame Palmolie (2010) de doelstelling geformuleerd, dat uiterlijk eind 2015 alle voor de Nederlandse markt bestemde palmolie duurzaam geproduceerd is. Met ‘duurzame palmolie’ wordt bedoeld, dat de palmolie is gecertificeerd volgens de principes en criteria van de Roundtable on Sustainable Palm Oil (RSPO). Tot 2014 werd de voortgang in het bereiken van de doelstellingen gemonitord door het Productschap MVO. Het toezicht op de voortgang is met ingang van 2014 overgenomen door de branchevereniging MVO – de ketenorganisatie voor oliën en vetten. De Task Force heeft besloten om vanaf 2013 de voortgang per sector te rapporteren, omdat de uitwerking van het initiatief in de verschillende sectoren op eigen wijze wordt ingevuld. De Task Force volgde tot en met 2015 de voortgang voor de voedingsmiddelenindustrie en Nevedi die voor de diervoederindustrie. Als opvolger van de Task Force is in 2016 de Dutch Alliance for Sustainable Palm Oil (DASPO) opgericht. (Zie voor meer informatie “Convenant en certificering”.) Voor 2016 heeft DASPO de voortgang gemonitord voor zowel de voedingsmiddelenindustrie als de diervoederindustrie. Met ingang van 2017 kopen de diervoederbedrijven zelf hun duurzame (en reguliere) palmolie in en monitort Nevedi de voortgang van de verduurzaming.

Wereldwijde productie van duurzaam gecertificeerde palmolie

Circa 18 procent van de wereldwijd geproduceerde palmolie was in augustus 2016 RSPO-gecertificeerd (RSPO impact; WWF, 2018). Recentere gegevens zijn momenteel niet beschikbaar. In de afgelopen jaren werd meer palmolie volgens de RSPO-criteria geproduceerd, dan uiteindelijk als RSPO-gecertificeerde palmolie werd verkocht. De vraag naar duurzame palmolie is dus kleiner dan het aanbod. Een bedrijf dat palmolie koopt met B&C-certificaten, koopt niet noodzakelijk fysiek duurzame palmolie. Wel staat elk certificaat garant voor een ton palmolie, die duurzaam werd geproduceerd op een RSPO-gecertificeerde plantage. Op deze manier bevordert B&C de productie van duurzame palmolie. B&C is wereldwijd de meest gebruikte optie. Bij mass balance kan duurzame palmolie vermengd worden met reguliere palmolie. Alleen bij de aankoop van segregated of identity preserved palmolie, wordt volledig duurzaam geproduceerde palmolie gekocht.