Achtergrondinformatie en handelsstromen, palmolie
Palmolie is plantaardige olie die wordt gewonnen uit de vruchten van de oliepalm. Palmolie wordt gebruikt in veel voedingsmiddelen, zoals margarine, frituurolie, chips, soepen, sauzen en koekjes. Palmolie wordt ook gebruikt als grondstof bij de productie van diervoeders, zeep en biodiesel. Ook wordt palmolie gebruikt als brandstof voor de opwekking van groene stroom.
Voor het gebruik in de voedingsmiddelenindustrie wordt de gele tot donkerrode ruwe palmolie gezuiverd, ontkleurd en ontgeurd tot RBD-olie (refined, bleeched, deodorized). De geraffineerde palmolie kan op zijn beurt worden gefractioneerd, waarbij de vloeibare en vaste fracties van elkaar worden gescheiden.
De vrucht van de oliepalm bevat ook palmpitten. Deze worden geplet en geperst, wat palmpittenolie en palmpittenmeel oplevert. De palmpittenolie wordt gebruikt voor onder andere margarine en het produceren van gebak, zeep en zeeppoeder. Het palmpittenmeel en ook wel de palmpittenschilfers worden verwerkt in diervoeders. (Proforest, 2011).
Productie
In 2014 werd wereldwijd 57,9 miljoen ton palmolie, ongeveer 6,7 miljoen ton palmpittenolie (cijfer van 2013) en 16 miljoen ton palmpitten geproduceerd (FAOSTAT). Indonesië en Maleisië zijn de belangrijkste producenten. Circa 84 procent van de wereldproductie aan palmolie vindt plaats in deze landen. (* in figuur: door het ontbreken van FAOSTAT-cijfers van 2014 voor een aantal landen, heeft CBS de gegevens geschat).
| Overig * | Nigeria * | Colombia | Thailand * | Maleisië | Indonesië | |
|---|---|---|---|---|---|---|
| 2010 | 3,8 | 1 | 0,8 | 1,3 | 17 | 22 |
| 2011 | 4 | 0,9 | 0,8 | 1,7 | 18,9 | 23,1 |
| 2012 | 4,1 | 0,9 | 1 | 1,8 | 18,8 | 26 |
| 2013 | 4,3 | 1 | 1 | 2 | 19,2 | 26,9 |
| 2014 | 4,4 | 1 | 1,1 | 1,9 | 19,7 | 29,3 |
Handelsstromen
Producerende landen exporteren zowel ruwe als verwerkte palmolie en palmpittenolie. Nederland is de grootste palmolie-importeur van Europa (FAOSTAT). In 2015 werd in Nederland 1,2 miljoen ton palmolie en 0,2 miljoen ton palmpittenolie ingevoerd, bestemd voor vervaardiging van producten voor menselijke consumptie (CBS). De invoer bestaat vooral uit ruwe palmolie en in mindere mate uit fracties van palmolie (palmoleïne en palmstearine). De invoer van palmolie is ten opzichte van 2014 vrijwel gelijk gebleven. In vergelijking met 2010 is er in 2015 een derde minder palmolie (inclusief palmpittenolie) ingevoerd voor verwerking in de Nederlandse voedingsmiddelen- en diervoederindustrie. Daarentegen is de invoer van palm(pitten)olie voor non-food toepassingen, zoals biobrandstoffen, sterk toegenomen tot 1,3 miljoen ton in 2015. Daarmee is de invoerhoeveelheid bestemd voor non-food vrijwel even groot als die voor food.
| Palmpittenolie (incl. babassunotenolie) | Fracties van palmolie | Ruwe palmolie | |
|---|---|---|---|
| 2010 | 0,1 | 0,3 | 1,6 |
| 2011 | 0,1 | 0,3 | 1,3 |
| 2012 | 0,2 | 0,2 | 1,1 |
| 2013 | 0,1 | 0,2 | 1,3 |
| 2014 | 0,2 | 0,3 | 1 |
| 2015 | 0,2 | 0,2 | 1 |
Nederland voert ook veel palmolie uit: ruim 1 miljoen ton palm(pitten)olie voor vervaardiging van producten voor menselijke consumptie in 2015 (CBS, StatLine). Het volume is inclusief de wederuitvoer (geen bewerking, maar wel tijdelijk een Nederlandse eigenaar) en exclusief doorvoer (geen bewerking en een buitenlandse eigenaar) en betreft vooral vloeibare fracties. De belangrijkste bestemmingslanden zijn België, Duitsland en Frankrijk.