Groenten en fruit

Voor 2015 wordt geschat dat 60 procent van de door Nederlandse supermarkten ingekochte verse groenten en fruit uit risicolanden aantoonbaar duurzaam is geproduceerd. Risicolanden zijn vooral landen in Afrika, Azië, Midden- en Zuid-Amerika, maar er staan ook Europese landen zoals Kosovo, Roemenië en Oekraïne op de lijst van landen, zoals die is opgesteld door de Business Social Compliance Initiative (BSCI). In 2014 lag het aandeel aantoonbaar duurzaam ingekochte verse groenten en fruit op 79 procent en in 2015 op 60 procent. Het aandeel aantoonbaar duurzaam was in 2015 lager, doordat enkele convenantpartijen (supermarkten/leveranciers) niet over 2015 konden rapporteren en doordat enkele partijen niet altijd de informatie konden leveren waaruit blijkt dat de producten duurzaam waren geproduceerd. Omdat dit probleem in 2014 minder speelde, zijn de cijfers over de jaren 2014 en 2015 niet goed te vergelijken (PwC). Er kan niet geconcludeerd worden dat er minder duurzaam geproduceerde groenten en fruit zijn ingekocht, omdat de indicator de inkoop betreft van aantoonbaar duurzame producten.

In juni 2012 is door een consortium bestaande uit een groot aantal supermarkten, handelsbedrijven en maatschappelijke organisaties, het convenant “verduurzaming inkoop verse groenten & fruit” ondertekend (Sustainability Initiative Fruits and Vegetables, SIFAV). De concrete doelstelling is dat in 2020 de inkoop van verse groenten en fruit uit BCSI-risicolanden door de afzonderlijke ondertekenaars uit de private sector voor 100 procent duurzaam geproduceerd is. Voor 2014 is het streven 30 procent en voor 2015 is het 50 procent. Het Initiatief Duurzame Handel (IDH) coördineert het programma dat uit het initiatief is voortgekomen. Het IDH-programma richt zich op de afzonderlijke deelnemers aan het convenant en op de Europese markt en houdt zich bezig met markttransformatie, mondiale standaardisering en ondersteuning van producenten.

Bananen

Er is nog een andere indicator voor verse groenten en fruit. Het CBS monitort ook specifiek het aandeel duurzaam gelabelde bananen in de Nederlandse supermarkten.
De banaan is, na de sinaasappel, de best verkochte tropische vrucht in Nederland (GfK, 2014). In 2015 was naar schatting 48 procent van de door Nederlandse supermarkten verkochte bananen met een duurzaamheidskeurmerk gecertificeerd. In 2014 bedroeg dit aandeel circa 47 procent (CBS). Deze percentages zijn een benadering, omdat enkele aannames nodig waren. Ze hebben dus een relatief hoge betrouwbaarheidsmarge (bandbreedte).

Tussen de twee indicatoren bestaan de volgende verschillen:

• Herkomst: bij alle groenten en fruit wordt alleen gekeken naar producten die afkomstig zijn uit risicolanden; bij bananen wordt niet naar de herkomst gekeken.
• Definitie van het begrip duurzaamheid: bij groenten en fruit wordt per stap in de keten (terug) gekeken of het artikel duurzaam geproduceerd is; bij bananen wordt uitgegaan van het keurmerk dat tevens een waarborg biedt voor certificering van de gehele keten.
• Het artikel kan bij groente en fruit als duurzaam gelabeld artikel in de schappen liggen, maar dat hoeft niet. Bij bananen wordt wel uitgegaan van de duurzaam gelabelde artikelen. 
• Daarnaast bestaan er verschillen in de keurmerken voor duurzame productie.

De indicator voor bananen is dus niet geschikt om het convenant mee te monitoren. Het geeft wel een indruk van de verduurzaming van een belangrijk product binnen de groep verse groenten en fruit.

Wereldwijde productie van duurzaam gecertificeerde bananen

Het aandeel duurzaam gecertificeerde bananen bedraagt naar schatting 4 à 8 procent van de totale wereldproductie in 2013. Dit is berekend op basis van de areaalgegevens van International Trade Center (ITC, 2015) voor duurzaam gecertificeerde bananen en van FAOSTAT voor het totale areaal aan bananen. Het exacte percentage kan niet worden vastgesteld. Er is weliswaar informatie over individuele keurmerken, maar een banaan kan meerdere keurmerken hebben.

Voor de monitoring van de verkoop van duurzame bananen in supermarkten worden de richtlijnen van het ministerie van Economische Zaken gevolgd. Zo worden consumentenartikelen in de Monitor Duurzaam Voedsel als duurzaam geclassificeerd als deze zijn voorzien van een duurzaamheidskeurmerk met onafhankelijke controle. Voor bananen betreft het dan de volgende keurmerken: Biologisch, Fairtrade/Max Havelaar en Rainforest Alliance.

Fairtrade International en Rainforest Alliance publiceren jaarlijks de productiecijfers voor bananen. Deze cijfers zijn overgenomen door ITC, die ook productiecijfers voor biologische bananen weergeeft.