Achtergrondinformatie en handelsstromen, hout

Hout heeft een grote verscheidenheid aan eigenschappen en is daardoor geschikt voor allerlei toepassingen. Het wordt gebruikt als bouwmateriaal, als grondstof voor onder andere papier en spaanplaat, en als energiebron. Vooral de laatste jaren wordt hout in toenemende mate als bron voor de opwekking van duurzame energie gebruikt. Energieproducenten zijn dan ook belangrijke spelers op de houtmarkt geworden. Er komt steeds meer vraag naar nieuwe bronnen voor houtige producten, zoals snoeihout uit stedelijk en landelijk gebied voor de productie van energie. Ook wordt hout steeds belangrijker voor de biochemische industrie (Probos, 2012).

Bij de productie van hout worden drie stromen onderscheiden (Probos, 2012):

• Primair: hout met een vochtgehalte van ongeveer 50 procent dat rechtstreeks van de bron afkomstig is (bijvoorbeeld rondhout uit het bos en chips van snoeihout uit het landschap) en resthout van de rondhoutverwerkende industrie (primaire houtverwerking).
• Secundair: houtige biomassa die al een bewerking heeft ondergaan, zoals gezaagd hout en plaatmateriaal, of het resthout dat vrijkomt bij de bewerking van gezaagd hout en plaatmateriaal. Het vochtgehalte van secundair hout is ongeveer 15 procent.
• Tertiair: gebruikt hout, zoals bouw- en sloophout, weggegooide pallets en kisten. Resthout van de bewerking van plaatmateriaal kan zowel tot secundair als tot tertiair worden gerekend en zal dan ook in beide stromen voorkomen.

Productie

Het wereldareaal aan bos neemt af. In 2015 bestond 31 procent van het wereldlandareaal uit bos (Wereldbank). Het meeste bos is te vinden in Rusland, Brazilië, Canada en de Verenigde Staten (FAOSTAT). In 2014 is 3,7 miljard kubieke meter (m³) rondhout geproduceerd, waarvan 1,8 miljard m³ industrieel rondhout, en 1,9 miljard m³ brandhout. De productie van gezaagd hout bedroeg 0,4 miljard m3. De grootste producent van industrieel rondhout en gezaagd hout is de Verenigde Staten. India is de grootste producent van brandhout (voor eigen gebruik).

Nederland beschikte in 2015 over 376 duizend hectare (ha) bos, waarvan ongeveer de helft in privaat eigendom is. Van het areaal bos is circa 3 duizend ha specifiek bestemd voor houtproductie, 281 duizend ha voor multifunctioneel gebruik en 94 duizend ha is beschermd bosgebied (FAO, 2015). In 2010 is in Nederland bijna 900 miljoen kilogram ds (droge stof) hout en houtige biomassa geoogst uit bos, natuur, landschap en bebouwde omgeving. Het geoogste hout werd ingezet in de primaire houtverwerking, voor de productie van duurzame energie of uitgevoerd (Probos, 2012, figuur 3.1).

Handelsstromen

Ongeveer 26 procent van het in Nederland verwerkte industrieel rondhout wordt ingevoerd (circa 0,15 miljoen m³ in 2013). Dit rondhout is vooral afkomstig uit Duitsland en België, en betreft voor 63 procent naaldhout. Van het Nederlandse verbruik van hout en houtproducten kwam 10,4 procent uit Nederlandse bossen (Probos, 2014). In 2013 werd vooral gezaagd naaldhout uit Zweden en Duitsland ingevoerd en plaatmateriaal uit Duitsland en België. Voor de productie van papier en karton worden houtpulp en oud papier ingevoerd. De Verenigde Staten, Spanje en Zweden zijn belangrijke leveranciers van houtpulp. Uit Duitsland en België wordt veel oud papier ingevoerd (CBS).

Ongeveer de helft van het in Nederland geoogste industrieel rondhout wordt uitgevoerd en in het buitenland verwerkt. Ook van het in Nederland geoogste hout voor energietoepassing (chips van snoeihout en tak- en tophout exclusief haardhout) wordt ongeveer de helft uitgevoerd naar het buitenland (Probos, 2009). Het in Nederland geoogste haardhout wordt grotendeels in Nederland verbruikt. Nederland voert relatief weinig door Nederlandse bedrijven geproduceerd gezaagd hout en plaathout uit en exporteert relatief veel in Nederland geproduceerd papier en karton, vooral naar Duitsland, Frankrijk, Italië, België en het Verenigd Koninkrijk (CBS, StatLine).