Omzet en productie

Wat behelst het onderzoek

Doel

Deze statistieken tonen de ontwikkeling van omzet en productie per maand van een branche/bedrijfstak. Van de volgende bedrijfstakken stelt het CBS statistieken over de omzet en productie samen:

• delfstoffenwinning
• industrie
• productie en distributie van energie en water
• bouwnijverheid
• transportbranche
• motor- en autobranche
• groot- en detailhandel
• horeca en dienstverlening

Doelpopulatie

Het gaat om in de betreffende verslagperiode economisch actieve bedrijven met de hoofdactiviteit in één van bovengenoemde bedrijfstakken.

Statistische eenheid

Het CBS definieert een onderneming als een feitelijke deelnemer aan het proces van productie van goederen en/of levering van diensten, gekenmerkt door autonomie in de besluitvorming over het productieproces, en door het leveren van producten en/of diensten aan derden. Een onderneming is niet noodzakelijkerwijs gelijk aan een rechtspersoon (bv. een naamloze of besloten vennootschap), maar kan bestaan uit een of meer rechtspersonen die samen een autonome entiteit in het productieproces vormen.

Aanvang onderzoek

De oudste statistieken van de omzetontwikkeling zijn die van de industrie en de detailhandel. Deze dateren van eind jaren veertig van de vorige eeuw. Omzetstatistieken voor een aantal andere branches/bedrijfstakken volgden in de jaren daarna.

Frequentie

Maandelijks.

Publicatiestrategie

Cijfers van de branches detailhandel en importeurs van personenauto’s worden 1 maand na afloop van de verslagmaand gepubliceerd. De cijfers van de industrie en productie en distributie van energie en water worden ongeveer 40 dagen en van de bouwnijverheid ongeveer 45 dagen na afloop van de verslagmaand gepubliceerd. Van de overige branches worden de uitkomsten 2 maanden na afloop van de verslagmaand gepubliceerd.

Na publicatie van definitieve uitkomsten past het CBS de uitkomsten alleen aan als er grote bijstellingen en/of correcties noodzakelijk zijn.

Hoe wordt het onderzoek uitgevoerd

Soort onderzoek

Een combinatie van steekproefonderzoek door middel van enquêtering en gebruik van btw-registraties.

Waarnemingsmethode

Het CBS verkrijgt omzetinformatie van bedrijven uit registraties van de Belastingdienst. Door gebruik te maken van de btw-gegevens uit maand- en kwartaalaangiftes wordt directe enquêtering van bedrijven aanzienlijk verminderd. In het geval dat belastinggegevens voor bedrijven niet voldoen, wordt aanvullende informatie verkregen door middel van enquêtering.

De maanduitkomsten van de branches autohandel, groothandel, transport, horeca en dienstverlening zijn geraamd op basis van een modelmatige schatting. Hierbij is gebruikgemaakt van een panel van bedrijven waarvoor maandomzetten uit de btw-registratie van de Belastingdienst zijn gecombineerd met directe enquêtering. Deze uitkomsten worden bij publicatie van de kwartaalcijfers geijkt aan de kwartaaluitkomsten.

Steekproefomvang

Voor alle bedrijfstakken tezamen worden op maandbasis 15.000 en op kwartaalbasis 4.000 bedrijven benaderd.

Controle- en correctiemethoden

Het CBS controleert de van de bedrijven ontvangen gegevens op plausibiliteit. De cijfers worden onder meer vergeleken met die van voorgaande maanden/kwartalen en met die van dezelfde maand/hetzelfde kwartaal van een jaar eerder. Als inconsistenties worden aangetroffen in het cijfermateriaal worden deze geautomatiseerd of handmatig gecorrigeerd, waar nodig in overleg met de berichtgever.

Weging

Voor de sectoren waar gebruik wordt gemaakt van btw-registraties is op kwartaalbasis sprake van integrale waarneming. Voor de sectoren waar waarneming via btw-registratie niet mogelijk is, wordt gebruik gemaakt van een steekproef en worden enquêtegegevens van de responderende bedrijven opgehoogd naar het totale aantal bedrijven in een branche in de verslagperiode.

Bij de berekening van indices geven de wegingsfactoren het aandeel weer waarmee de onderliggende uitkomsten meetellen in een publicatiegroep. Om de uitkomsten van deze indexreeksen aan te laten sluiten bij de actualiteit wordt eens in de vijf jaar een zogenaamde basisverlegging doorgevoerd. In 2024 is overgestapt van referentiejaar 2015 naar 2021 (2021=100) en worden de wegingsfactoren geactualiseerd en gebaseerd op het jaar 2021.

Seizoen- en kalendercorrectie

De tijdreeksen worden gecorrigeerd voor seizoen- en kalendereffecten. Bij seizoencorrectie worden tijdreeksen voor zogenaamde seizoenpatronen gecorrigeerd. Dit zijn met vaste (bijv. jaarlijkse) regelmaat terugkerende op- en neergaande bewegingen in een tijdreeks. Door hiervoor te corrigeren worden trendmatige ontwikkelingen in de data beter zichtbaar.

Daarnaast worden correcties uitgevoerd voor kalendereffecten. Dit zijn aan de kalender gerelateerde gebeurtenissen die meestal een onregelmatig terugkerend patroon hebben, maar de tijdreeks wel beïnvloeden. Hierbij kan gedacht worden aan de samenstelling van de kalenderdagen binnen een verslagperiode, feestdagen en schrikkeldagen. Door hiervoor te corrigeren kunnen gegevens beter door de tijd heen vergeleken worden.

Wat is de kwaliteit van de uitkomsten

Nauwkeurigheid

Voor de uitkomsten geldt dat de resultaten in belangrijke mate gebaseerd zijn op de door bedrijven verstrekte gegevens. Door onder meer inschattingen van non-respondenten is sprake van een zekere onbetrouwbaarheidsmarge.

Vergelijkbaarheid in de tijd

Bij de omzet- en productiestatistieken is het doel actuele ontwikkelingen in beeld te brengen. Daartoe corrigeert het CBS zo nodig voor belangrijke breuken die optreden als gevolg van methode- en definitiewijzigingen. Dit geldt ook voor achteraf gebleken fouten.

Beschrijving kwaliteitsstrategie

De uitkomsten van het onderzoek worden pas gepubliceerd nadat deze zijn beoordeeld op plausibiliteit. Om de plausibiliteit van de uitkomsten vast te stellen, worden onder andere de volgende controles uitgevoerd:

• Tijdreeksanalyse (consistentie in de tijd);
• Kengetallenanalyse (verhouding tussen variabelen);
• Confrontatie met uitkomsten uit andere bronnen.