Inkomen huishoudens hoger, winst bedrijven iets lager in derde kwartaal

Het beschikbaar inkomen van huishoudens (incl. instellingen zonder winstoogmerk) lag in het derde kwartaal 5,4 miljard euro hoger dan een jaar eerder. De inkomsten uit sociale uitkeringen waren 3,1 miljard euro hoger. Er werden zowel meer pensioen- als ziekte- en werkloosheidsuitkeringen uitgekeerd. De beloning van werknemers steeg met 2,8 miljard euro ten opzichte van het derde kwartaal van 2019 door al eerder afgesproken loonsverhogingen. De cao-loonstijging inclusief bijzondere beloningen bedroeg 3,0 procent. Dit is de grootste stijging in ruim tien jaar tijd. 

Naast de hogere uitkeringen en beloning nam ook het gemengd inkomen toe (0,9 miljard euro). Het gemengd inkomen bestaat grotendeels uit het inkomen van zelfstandigen. Zonder de 1,7 miljard euro aan ontvangen coronagerelateerde subsidies, zoals de Tijdelijke overbruggingsregeling zelfstandig ondernemers (Tozo), zou het gemengd inkomen lager zijn geweest dan een jaar eerder. Overigens waren de coronagerelateerde subsidie-ontvangsten in het derde kwartaal van 2020 wel 1,3 miljard euro lager dan in het tweede. 

De stijging van het beschikbaar inkomen werd enigszins gedrukt doordat er meer belasting en sociale premies werden afgedragen en doordat de rente- en dividendopbrengsten lager waren dan in het derde kwartaal van 2019.

Minder bestedingen, meer besparingen huishoudens

In het derde kwartaal van 2020 waren de consumptieve bestedingen door huishoudens 3,8 miljard euro lager dan in hetzelfde kwartaal een jaar eerder. Het deel van het beschikbaar inkomen dat overblijft na consumptie vormt de individuele besparingen. Doordat het beschikbaar inkomen toenam terwijl de consumptieve bestedingen daalden, werd er wederom veel gespaard. Doorgaans zijn de besparingen in het derde kwartaal juist laag doordat veel mensen op vakantie gaan en daar veel aan uitgeven. De individuele besparingen bedroegen in het derde kwartaal 13,1 miljard euro, oftewel 9,3 miljard euro meer dan in het derde kwartaal van 2019. In het eerste halfjaar van 2020 spaarden de huishoudens ook al veel meer dan een jaar eerder.

Niet-financiële bedrijven boeken minder winst

In het derde kwartaal van 2020 bedroeg de brutowinst voor belasting van niet-financiële bedrijven 70,2 miljard euro. Dit is 2,0 miljard euro minder dan in het derde kwartaal van 2019. De brutowinst voor belasting is gelijk aan de som van de operationele winst, de winsten van buitenlandse dochters en de overige winst. De overige winst, die 2,1 miljard euro hoger was dan een jaar eerder, bestaat uit renteontvangsten en binnenlandse dividendopbrengsten, minus de betaalde rente en enkele betalingen aan de overheid, onder meer in verband met de aardgaswinning en erfpacht.

De afname van de brutowinst voor belasting is geheel toe te schrijven aan de winsten van buitenlandse dochters, die 5,5 miljard euro lager waren dan in het derde kwartaal van 2019. De daling van de winst van buitenlandse dochters hangt onder meer samen met de lage olieprijzen, waardoor bedrijven in de petrochemie hun buitenlandse winsten zagen dalen. In de voorgaande vijf kwartalen waren de winsten van buitenlandse dochters ook al lager dan een jaar eerder.

De operationele winst was 1,5 miljard euro hoger dan in het derde kwartaal van 2019. Dit is te danken aan de coronagerelateerde subsidies die de overheid aan de bedrijven heeft verstrekt. Hierdoor stegen de ontvangen subsidies met 4,6 miljard euro. Het is overigens mogelijk dat er in eerste instantie teveel subsidie is uitgekeerd en deze in een later stadium moet worden terugbetaald. 

Over de winst betalen bedrijven belastingen, zoals de vennootschapsbelasting. In het derde kwartaal betaalden de niet-financiële bedrijven 0,1 miljard euro minder belasting over hun winst dan in het derde kwartaal van 2019.

Ook bedrijven sparen meer

Ondanks de lagere winst waren de besparingen van het bedrijfsleven bijna 3,3 miljard euro hoger dan in het derde kwartaal van 2019. Dit komt vooral doordat de niet-financiële bedrijven 5,9 miljard euro minder dividend hebben uitgekeerd. Een van de aanvullende voorwaarden bij het aanvragen van de NOW-subsidie vanaf 1 mei 2020 is het beperken van de mogelijkheid om dividend, winst en bonussen uit te keren.

Huishoudens en bedrijven sparen, overheid ontspaart

Tegenover de hogere besparingen van de bedrijven en de huishoudens staat dat het overschot van de overheid is omgeslagen in een tekort. De overheid ontspaarde in het derde kwartaal 5 miljard euro. Het tekort van de overheid in het derde kwartaal (het EMU-saldo) kwam uit op 12 miljard euro.