Ziekteverzuim zorg en welzijn hoogst sinds 2003

Een arts en een verpleegkundige met mondkapjes aan het werk op de intensive care
© Hollandse Hoogte / Robin Utrecht
Het ziekteverzuim onder werknemers in zorg en welzijn was in het tweede kwartaal van dit jaar 6,1 procent. Dat is het hoogste verzuimcijfer van alle tweede kwartalen na 2003. Zo hoog is het verzuimpercentage bovendien in geen enkele andere bedrijfstak.

Dat blijkt uit de vandaag verschenen publicatie van het CBS, Arbeidsmarktprofiel van zorg en welzijn, waarin de arbeidsmarktsituatie van de bedrijfstak wordt beschreven, alsmede de ontwikkelingen op korte en langere termijn. Daaruit komt onder meer naar voren dat vooral in ziekenhuizen, jeugdzorg en kinderopvang relatief veel werknemers een hoge werkdruk ervaren. Tegelijkertijd zijn in zorg en welzijn meer werknemers tevreden met hun werk dan in de meeste andere bedrijfstakken.

De invloed van de coronapandemie, waarmee de bedrijfstak in de loop van het eerste kwartaal werd geconfronteerd, kon op basis van de beschikbare cijfers niet worden onderzocht.

In het tweede kwartaal van 2020 was het ziekteverzuim in de hele bedrijfstak 6,1 procent. Dat wil zeggen dat 61 van elke duizend te werken dagen verloren gingen aan ziekteverzuim door werknemers. Daarmee kende zorg en welzijn het hoogste ziekteverzuim van alle bedrijfstakken. Al sinds het tweede kwartaal van 2017 is dat het geval.

De toename van het ziekteverzuim ten opzichte van het tweede kwartaal van 2019 was bovengemiddeld vergeleken met andere bedrijfstakken. In zorg en welzijn steeg het ziekteverzuim van 5,7 procent naar 6,1 procent, in alle bedrijfstakken samen nam het verzuim toe van 4,3 procent naar 4,5 procent.

Ziekteverzuim werknemers, 2e kwartaal 2020*
BedrijfstakZiekteverzuim (%)
Alle economische activiteiten4,5
Zorg en welzijn6,1
Industrie5,8
Vervoer en opslag5,1
Openbaar bestuur
en overheidsdiensten
4,7
Onderwijs4,5
Bouwnijverheid4,4
Handel4,3
Verhuur en overige
zakelijke diensten
4,1
Overige dienstverlening3,8
Cultuur, sport en recreatie3,6
Horeca3,0
Verhuur en handel
van onroerend goed
3,0
Specialistische
zakelijke diensten
2,9
Informatie en
communicatie
2,8
Financiële
dienstverlening
2,5
*Voorlopige cijfers

Meeste verzuim in verzorging, verpleging en thuiszorg

Cijfers over het ziekteverzuim voor alle branches van zorg en welzijn zijn beschikbaar tot en met het eerste kwartaal van 2020. In de verpleging, verzorging en thuiszorg liep het ziekteverzuim op tot 8,0 procent. Het ziekteverzuim was het laagst in de branche overige zorg en welzijn. Dit is een zeer diverse branche met onder andere tandartsen, fysiotherapeuten en verloskundigen.

In het eerste kwartaal was het ziekteverzuim voor de hele bedrijfstak 6,7 procent. Dat is het hoogste ziekteverzuim sinds het eerste kwartaal van 2003, toen het percentage 7,0 was. Het ziekteverzuim kent een seizoenpatroon, met een piek in het eerste kwartaal, die onder andere verband houdt met griepepidemieën en andere virusuitbraken.

Ziekteverzuim werknemers zorg en welzijn, 1e kwartaal 2020*
BrancheZiekteverzuim (%)
Zorg en welzijn (breed)6,7
Verpleging, verzorging
en thuiszorg
8,0
Gehandicaptenzorg7,5
Sociaal werk7,2
Jeugdzorg7,2
Kinderopvang
(incl. peuterspeelzaalwerk)
7,0
Geestelijke gezondheidszorg6,9
Ziekenhuizen en overige
medisch specialisten zorg
5,9
Universitair medische centra5,7
Huisartsen en
gezondheidscentra
5,0
Overige zorg en welzijn4,6
* Voorlopige cijfers

Te hoge werkdruk vooral ervaren in ziekenhuizen en in jeugdzorg

Vooral werknemers in de ziekenhuiszorg, de jeugdzorg en de kinderopvang kampen naar eigen zeggen met een (veel) te hoge werkdruk. In het vierde kwartaal van 2019 (de meest recente cijfers) had meer dan de helft van de werknemers in deze branches daarmee te maken volgens de Werknemersenquête Zorg en Welzijn. In overige zorg en welzijn (37 procent) en sociaal werk (39 procent) was het aandeel werknemers met een (veel) te hoge werkdruk het kleinst.

Uit de Nationale Enquête Arbeidsomstandigheden (NEA) van CBS en TNO komt het beeld naar voren dat naar verhouding veel werknemers in zorg en welzijn vaak werkdruk ervaren, afgemeten aan zaken als heel veel werk doen, extra hard of erg snel werken.

Werknemers zorg en welzijn die hun werkdruk als (veel) te hoog ervaren, 4e kwartaal 2019
BrancheWerknemers die werkdruk (veel) te hoog vinden (%)
Zorg en welzijn (breed)48,1
Ziekenhuizen en overige
medisch specialisten zorg
53,4
Jeugdzorg52,3
Kinderopvang
(incl. peuterspeelzaalwerk)
52,0
Geestelijke gezondheidszorg50,1
Verpleging, verzorging
en thuiszorg
49,4
Gehandicaptenzorg47,9
Universitair medische centra46,5
Huisartsen en
gezondheidscentra
46,3
Sociaal werk39,3
Overige zorg en welzijn36,7

Meerderheid waardeert werk

Tegelijkertijd waarderen de werknemers in zorg en welzijn hun werk. De verschillen in werkwaardering tussen de branches zijn beperkt. Met name werknemers in de branche huisartsen en gezondheidscentra gaven in het vierde kwartaal van 2019 aan tevreden tot zeer tevreden te zijn met hun werk (84 procent). In de gehandicaptenzorg en kinderopvang was dit aandeel met 76 procent het kleinst. Eind 2019 waren bijna 8 op de 10 werknemers (78 procent) over het geheel genomen tevreden tot zeer tevreden over hun werk.

Uit de NEA blijkt dat werknemers in zorg en welzijn in 2019 verhoudingsgewijs vaker tevreden zijn met hun werk, maar iets minder vaak met de arbeidsomstandigheden dan gemiddeld onder alle bedrijfstakken.

Werknemers zorg en welzijn die (zeer) tevreden met hun werk, 4e kwartaal 2019
BrancheWerknemers die (zeer) tevreden zijn met hun werk (%)
Zorg en welzijn (breed)77,6
Huisartsen en
gezondheidscentra
84,1
Universitair medische centra80,6
Sociaal werk78,7
Jeugdzorg78,1
Verpleging, verzorging
en thuiszorg
77,8
Geestelijke gezondheidszorg77,8
Overige zorg en welzijn76,9
Ziekenhuizen en overige
medisch specialisten zorg
76,9
Kinderopvang
(incl. peuterspeelzaalwerk)
75,8
Gehandicaptenzorg75,7