Opname stikstof uit veevoer vlakt af
Van de mineralen in het veevoer, zoals stikstof en fosfor, neemt het vee maar een beperkt deel op, de zogenaamde benutting. Wat vee niet opneemt en verwerkt in vlees, melk of eieren, gaat via de mest het lichaam weer uit. Begin jaren 90 bedroeg de stikstofbenutting nog 21 procent, waarna deze steeg tot ruim 29 procent in 2012. Daarna verbeterde dit percentage niet meer.
In 2017 was de stikstofbenutting met bijna 44 procent het hoogst bij pluimvee. Bij varkens is deze 39 procent, rundvee heeft met 23 procent de laagste benuttingsgraad. Alleen bij pluimvee was in 2017 nog sprake van een lichte stijging van de stikstofbenutting, bij varkens en rundvee daalde deze licht.
| Totaal (%) | Rundvee (%) | Varkens (%) | Pluimvee (%) | |
|---|---|---|---|---|
| 1990 | 21,2 | 16,4 | 29 | 34,5 |
| 1991 | 20,8 | 15,8 | 29,9 | 33,6 |
| 1992 | 21,1 | 15,9 | 29,5 | 33,4 |
| 1993 | 21,5 | 16,2 | 29,8 | 33,5 |
| 1994 | 21,7 | 16,4 | 29,7 | 35,5 |
| 1995 | 21,8 | 16,7 | 29,8 | 35,3 |
| 1996 | 22,1 | 17 | 30,3 | 35,7 |
| 1997 | 22,3 | 17 | 29,6 | 37,7 |
| 1998 | 24 | 18,3 | 31,6 | 39,6 |
| 1999 | 25,1 | 18,7 | 33,9 | 39,1 |
| 2000 | 26 | 19,4 | 35 | 40,8 |
| 2001 | 26,1 | 19,3 | 36,3 | 42,4 |
| 2002 | 26,6 | 19,8 | 36,5 | 42 |
| 2003 | 25,8 | 20,2 | 36,1 | 40,6 |
| 2004 | 27,1 | 21 | 37,2 | 40,6 |
| 2005 | 27,2 | 21,3 | 35,9 | 39,9 |
| 2006 | 27,3 | 21,8 | 35,5 | 39,2 |
| 2007 | 27,5 | 21,7 | 35,9 | 39,5 |
| 2008 | 27,8 | 22,2 | 35,7 | 39,5 |
| 2009 | 28,3 | 22,7 | 36,4 | 38,9 |
| 2010 | 28,5 | 22,7 | 37,1 | 39,4 |
| 2011 | 28,8 | 23,1 | 36,8 | 39,9 |
| 2012 | 29,4 | 23,8 | 36,8 | 41,4 |
| 2013 | 29,3 | 23,7 | 37,5 | 41,1 |
| 2014 | 29,1 | 22,8 | 38,3 | 42,2 |
| 2015 | 29,5 | 23,4 | 38,8 | 42,6 |
| 2016 | 29,9 | 23,8 | 39 | 43 |
| 2017 | 29,5 | 23,3 | 39 | 43,8 |
Meer stikstof in veevoer door meer gras en krachtvoer
Veevoer bestaat uit krachtvoer en ruwvoer. De hoeveelheid stikstof in krachtvoer was in 2017 met 434 miljoen kilo ongeveer hetzelfde als een jaar eerder. Ruwvoer bevatte met 292 miljoen kilo aanzienlijk meer stikstof (281 miljoen kilo in 2016). Ruwvoer bestaat uit gras, hooi en snijmaïs. Door de tegenvallende snijmaïsoogst in 2016, en een daling van het areaal, was minder snijmaïs beschikbaar voor het veevoer van 2017. Veevoer werd daarom aangevuld met meer krachtvoer en gras. Vee krijgt per kilo gras en krachtvoer gemiddeld tot bijna drie keer meer stikstof binnen dan per kilo snijmaïs.
Hoger stikstofgehalte gras
Niet alleen zat er meer gras in ruwvoer in 2017, ook het stikstofgehalte in gras nam toe: van 27 gram per kilo droge stof naar ruim 29 gram. Begin jaren 90 lag het stikstofgehalte rond 33 gram per kilo. Vanaf 1996 daalde het stikstofgehalte in gras, maar vanaf 2012 is weer sprake van een toename. Het stikstofgehalte van snijmaïs is licht gedaald, van ongeveer 13 gram per kilo droge stof naar 11 gram per kilo.
| Snijmaïs (gram per kg droge stof) | Gras (gram per kg droge stof) | |
|---|---|---|
| 1990 | 13,1 | 32,6 |
| 1991 | 13,1 | 30,9 |
| 1992 | 13,3 | 31,7 |
| 1993 | 12,6 | 34,2 |
| 1994 | 13,1 | 32,3 |
| 1995 | 12,8 | 31 |
| 1996 | 12,6 | 36,3 |
| 1997 | 11,8 | 33,8 |
| 1998 | 12,2 | 32,2 |
| 1999 | 12,2 | 32 |
| 2000 | 12,6 | 32 |
| 2001 | 12,6 | 30,2 |
| 2002 | 13,1 | 29,7 |
| 2003 | 12,1 | 28,1 |
| 2004 | 12,2 | 30,6 |
| 2005 | 12 | 28,2 |
| 2006 | 13,3 | 29,9 |
| 2007 | 11,7 | 28,2 |
| 2008 | 12,3 | 28,2 |
| 2009 | 12 | 27,7 |
| 2010 | 12,3 | 28,2 |
| 2011 | 12,2 | 27,4 |
| 2012 | 10,7 | 25,4 |
| 2013 | 11,5 | 28,3 |
| 2014 | 11 | 28,2 |
| 2015 | 11,4 | 27,2 |
| 2016 | 10,7 | 27 |
| 2017 | 11 | 29,4 |
Verlies stikstof naar bodem en lucht
Volgens de totale mineralenbalans werd in 2017 in de landbouw 712 miljoen kilo stikstof aangevoerd. Hiervan ging 225 miljoen kilo verloren naar de bodem, en 94 miljoen kilo naar de lucht. De rest werd vastgelegd in dierlijke producten (214 miljoen kilo), plantaardige producten zoals gewassen (87 miljoen kilo) of overig producten (92 miljoen kilo). Het verlies naar bodem en lucht was in de jaren 90 met in totaal ongeveer 600 miljoen kilo bijna twee keer zo groot. In de periode 1998–2008 daalde dit naar ongeveer 300 miljoen kilo, en bleef op dit niveau. Deze daling hangt onder meer samen met een doelmatigere mesttoediening in de akkerbouw. Daarnaast vervluchtigt er minder stikstof uit stallen en mestopslag.
Bronnen
- StatLine – Mineralenbalans landbouw
Relevante links
- Nieuwsbericht - Opbrengst snijmaïs bijna een derde minder dan in 2017
- Nieuwsbericht – Fosfaatproductie dierlijke mest opnieuw lager
- Rapport – Dierlijke mest en mineralen 2017
- Compendium voor de Leefomgeving - Balans van stikstof in de landbouw, 2016
- Compendium voor de Leefomgeving - Balans van fosfor in de landbouw, 2016