Waardevermindering gasreserve maakt overheid armer

Tegenover een totaal aan bezittingen van 784 miljard euro stond 527 miljard aan schulden. Het vermogenssaldo kwam daarmee in 2015 op 257 miljard euro. De waarde van de overheidsbezittingen nam af met 31 miljard euro, terwijl de schulden 11 miljard euro minder werden.
Het vermogenssaldo werd sterk negatief beïnvloed door de waardevermindering van 19 miljard euro van de olie- en gasreserves en door een exploitatietekort van 13 miljard euro. Dit tekort is gefinancierd uit de vrijgekomen middelen van bijvoorbeeld afgeloste leningen en verkochte aandelen. Hiermee is ook een deel van de schulden afgelost.

Marktwaarde aandelen toegenomen

Een positief effect was dat de marktwaarde van aandelen en overige deelnemingen in handen van de overheid toenam met 10 miljard euro. CBS kon de marktwaarde van aandelen ABN AMRO preciezer bepalen dankzij de gedeeltelijke beursgang in 2015.
Een ander opwaarts effect had de waardevermindering (met 4 miljard euro) van schuldpapier dat is uitgegeven door de overheid. Deze was het gevolg van een stijging van de marktrente. De waardering van schuldpapier beweegt tegenovergesteld aan de marktrente.

Lagere prijzen voor gas en vertraging in winning

De waarde van olie- en gasreserves in Nederlandse bodem kwam in 2015 uit op 105 miljard euro. Dit is met inbegrip van de gas- en olievoorraden die al uit de grond zijn gehaald, maar nog niet verkocht. Het gaat daarbij vooral om gas. De waardevermindering van 19 miljard euro heeft te maken met de lagere prijzen van deze fossiele brandstoffen.
Verder speelt een rol dat de winning van aardgas is verminderd met het oog op het aardbevingsgevaar in Groningen. Hierdoor wordt dezelfde hoeveelheid gas over een langere periode gewonnen. Toekomstige aardgasbaten worden lager gewaardeerd dan huidige. Doordat de waarde van de olie- en gasreserves een aanzienlijk deel uitmaakt van de totale overheidsbezittingen, heeft deze ontwikkeling ook een groot effect op het vermogen van de overheid.

Vermogenssaldo op niveau 2002

Het vermogenssaldo was eind 2015 op het niveau van 2002. In 2008 bereikte het saldo een piek. Deze ontwikkeling loopt parallel aan de waardering van de olie- en gasreserves.