Auteur: Elianne Derksen, Christianne Hupkens
Drugsgebruik en (mentale) gezondheid

3. Drugsgebruik

Hoeveel Nederlanders gebruiken drugs? Welke verschillen zijn er tussen bevolkingsgroepen? En wat zijn de trends in drugsgebruik? Deze vragen worden hier met kerncijfers beantwoord als introductie en achtergrond bij het volgende hoofdstuk waarin de relatie met gezondheid aan bod komt. Voor meer cijfers rondom drugsgebruik zie de Nationale Drug Monitor (Trimbos-instituut, z.d.).

3.1 Drugsgebruik in 2021-2022

1 op de 10 volwassen Nederlanders gebruikt drugs in 2022

In 2022 geven 1,4 miljoen Nederlanders van 18 jaar of ouder (10 procent van de 18-plus bevolking) aan weleens drugs te hebben gebruikt in het afgelopen jaar, waarvan 880 duizend personen (6 procent) dat ook in de afgelopen maand deden.

Cannabis de meeste gebruikte drug

5 procent van de Nederlanders geeft aan weleens cannabis te hebben gebruikt in het afgelopen jaar, zonder ook andere drugs te gebruiken in dezelfde periode. Dit zijn ongeveer 700 duizend Nederlanders. Daarmee is cannabis de meest gebruikte drugs. Verder zegt 3 procent zowel cannabis als andere drugs te hebben gebruikt (combigebruiker) en gebruikt 2 procent enkel andere drugs dan cannabis.

3.1.1 Drugsgebruik in het afgelopen jaar, 2021-2022
 2021-2022 (% personen van 18 jaar of ouder)
Totaal10,3
Gebruiker van uitsluitend cannabis4,9
Combigebruiker3,0
Gebruiker van andere drugs2,4
Bron: CBS, Gezondheidsenquête/Leefstijlmonitor (CBS i.s.m. RIVM en Trimbos-instituut), 2021-22

Drugsgebruik het hoogst bij jongvolwassenen, mannen en hoogopgeleiden

Meer mannen dan vrouwen geven aan in het afgelopen jaar drugs te hebben gebruikt: 14 tegen 7 procent. Van de mannen zegt 7 procent in de afgelopen 12 maanden uitsluitend cannabis te hebben gebruikt, van de vrouwen zegt 3 procent dat (zie bijlagetabellen). Ook bij combigebruik zijn het de mannen die vaker gebruiken dan de vrouwen. Bij gebruik van andere drugs is er geen verschil tussen beide.

Tussen leeftijdsgroepen bestaan duidelijke verschillen in het drugsgebruik in het afgelopen jaar. Het drugsgebruik is het hoogst bij Nederlanders van 20 tot 25 jaar (31 procent), gevolgd door de groep 18- en 19-jarigen (27 procent) en 25- tot 30-jarigen (eveneens 27 procent). Met name het gebruik van uitsluitend cannabis is bij deze leeftijdsgroepen hoog (zie bijlagetabellen). Bij 50-plussers is het drugsgebruik het laagst: 3 procent van hen heeft weleens drugs gebruikt in het afgelopen jaar.

Bij hoogopgeleide Nederlanders is het drugsgebruik met 13 procent het hoogst, bij laagopgeleiden het laagst (6 procent). Bij personen die alleen cannabis gebruiken zijn de verschillen naar onderwijsniveau het kleinst (zie bijlagetabellen).

3.1.2 Drugsgebruik naar persoonskenmerken, 2021-2022
   2021-2022 (% personen van 18 jaar of ouder)
GeslachtMan13,5
GeslachtVrouw7,0
Leeftijd18 tot 20 jaar26,9
Leeftijd20 tot 25 jaar31,4
Leeftijd25 tot 30 jaar26,8
Leeftijd30 tot 40 jaar15,1
Leeftijd40 tot 50 jaar7,7
Leeftijd50 jaar en ouder2,6
OnderwijsniveauLaag5,5
OnderwijsniveauMidden10,0
OnderwijsniveauHoog13,4
Bron: CBS, Gezondheidsenquête/Leefstijlmonitor (CBS i.s.m. RIVM en Trimbos-instituut), 2021-2022

3.2 Trends in drugsgebruik

Drugsgebruik sinds 2015 toegenomen

Tussen 2015/2016 en 2021/2022 is het percentage Nederlanders dat aangeeft in het afgelopen jaar drugs te hebben gebruikt toegenomen van 8 naar 10 procent. Deze toename is te zien bij combigebruikers en gebruikers van andere drugs. Het percentage dat uitsluitend cannabis gebruikt is sinds 2015 vrijwel gelijk gebleven.

3.2.1 Trends in drugsgebruik
 Drugsgebruik totaal (% personen van 18 jaar of ouder)Gebruik van uitsluitend cannabis (% personen van 18 jaar of ouder)Combigebruik (% personen van 18 jaar of ouder)Gebruik van andere drugs (% personen van 18 jaar of ouder)
2015/20168,44,32,41,7
2017/20189,14,92,41,7
2019/20209,75,02,52,2
2021/202210,34,93,02,4
Bron: CBS, Gezondheidsenquête/Leefstijlmonitor (CBS i.s.m. RIVM en Trimbos-instituut), 2015-2022