1. Inleiding

Door de coronamaatregelen gingen veel medische afspraken of behandelingen niet door, zijn uitgesteld of vervangen door een telefonische afspraak. Dit was een direct gevolg van maatregelen (sluiting), maar ook een indirect gevolg van het afschalen van reguliere zorg. Naast uit- en afstel van reeds geplande afspraken heeft als gevolg van coronamaatregelen ook zorgmijding plaatsgevonden, waarbij mensen om verschillende redenen geen contact zochten met een zorgverlener, terwijl ze wel zorg nodig hadden.

Uit het Consumentenpanel Gezondheidszorg van het Nivel is bekend dat 8 procent van de panelleden contact had willen opnemen met de huisarts, maar dit vanwege corona niet deed (Meijer, Brabers & De Jong, 2021). Hetzelfde onderzoek laat zien dat 5 procent de fysiotherapeut meed en 4 procent geen contact opnam met de medisch specialist. Dergelijke panelonderzoeken gaven snelle inzichten in de gevolgen van corona op de zorg, maar berusten op kleine aantallen waarnemingen. Landelijke zorgregistraties bevestigen inmiddels dat sinds de uitbraak van de coronapandemie in Nederland de verwijzingen naar zorgverleners fors daalden, wachttijden toenamen en een aanzienlijk deel van de niet acute zorg in vrijwel alle sectoren vanaf medio maart 2020 voor kortere of langere tijd niet doorging (RIVM, 2021; NZa, 2020).

Er komt steeds meer inzicht in de effecten van deze ontwikkelingen. Het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) en de Nederlandse Zorgautoriteit (NZa) doen onderzoek – voornamelijk op basis van declaraties en registraties – naar de effecten van zorguitstel en zorgmijding op de gezondheid van mensen en op de zorgkosten (NZa, 2020; RIVM, 2021). Het burgerperspectief is echter nog niet uitgebreid onderzocht. Dat gebeurt in dit onderzoek. Twee vragen worden beantwoord: 1. hoeveel mensen gaven aan met zorguitstel te maken te hebben gehad, en bij welke groepen speelde dit in 2020 het meest? 2. Hoeveel mensen gaven aan zorg te hebben gemeden, welke groepen deden dit het meest en welke redenen gaven mensen om géén contact te zoeken met een zorgverlener? Met de beantwoording van deze vragen beoogt dit onderzoek meer inzicht te geven in zorguitstel en zorgmijding in 2020 als gevolg van de coronamaatregelen.