Auteur: Lenny Stoeldraijer, Rik Schürmann, Janine van der Toorn Publicatiedatum: 23-6-2022 00:00

Sterfte, oversterfte en COVID-19-sterfte in 2020 en 2021

Over deze publicatie

Sinds de start van de COVID-19-epidemie heeft Nederland een aantal perioden gekend waarin sprake was van oversterfte. In dit artikel wordt de oversterfte en de sterfte aan COVID-19 evenals andere doodsoorzaken beschreven in 2020 en 2021. Daarbij wordt gekeken naar verschillen in sterfte naar leeftijd en bij gebruik van langdurige zorg. Trends in de ontwikkeling van doodsoorzaken vanaf 2015 worden beschreven.

In 2020 en 2021 overleden in totaal 340 duizend mensen. Dat zijn er 30 duizend (10 procent) meer dan verwacht. 40 duizend van de overledenen in 2020 en 2021 zijn op basis van de informatie uit de doodsoorzaakverklaringen aan COVID-19 overleden.

Gedurende de eerste oversterftegolf was de oversterfte even groot als het aantal mensen dat aan COVID-19 overleed. In de tweede oversterftegolf overleden meer mensen aan COVID-19 dan er oversterfte was. Tijdens de derde oversterftegolf was de oversterfte juist hoger dan het aantal mensen dat aan COVID-19 overleed. Dit was vooral zichtbaar bij de leeftijdsgroep 65- tot 80-jarigen. Mogelijk dragen in de derde oversterftegolf andere doodsoorzaken bij aan de oversterfte.

1. Inleiding

Sinds de start van de COVID-19-epidemie heeft Nederland een aantal perioden gekend waarin sprake was van oversterfte: het aantal overledenen lag in die perioden significant hoger dan wat verwacht mocht worden op basis van sterftecijfers in de jaren vóór de pandemie.

Het CBS publiceert sinds het begin van de COVID-19-epidemie wekelijks sterftecijfers en maandelijks informatie over doodsoorzaken. Ook zijn er verschillende verdiepende onderzoeken gepubliceerd over dit thema (Stoeldraijer en Harmsen, 2020; Kunst, Visser, Stoeldraijer en Harmsen, 2020; Husby, Stoeldraijer, Visser, 2020; Stoeldraijer, 2020a; CBS, 2020a; Visser, Kunst, Stoeldraijer en Harmsen, 2021; Stoeldraijer, Traag en Harmsen, 2021; Traag en Hoogenboezem, 2021; Stoeldraijer, Kunst, Chilunga en Harmsen, 2022).

Om een eerste beeld te krijgen van de meest recente periode van oversterfte in het najaar van 2021 werd in februari 2022 door het CBS een artikel Ontwikkelingen in sterfte in 2020 en 2021 (Schürmann, Van der Toorn en Stoeldraijer, 2022) gepubliceerd waarin gebruikgemaakt werd van schattingen, toegepast op onvolledige doodsoorzakengegevens uit oktober (92 procent dekking) en november 2021 (87 procent dekking). Inmiddels zijn de voorlopige cijfers van de doodsoorzaken tot en met december 2021 bekend.

In het huidige artikel, een vervolg op het in februari 2022 gepubliceerde artikel, worden de oversterfte en de sterfte aan COVID-19 evenals andere doodsoorzaken beschreven over 2020 en 2021. Vragen die in dit artikel centraal staan zijn:

Wat is de mate van oversterfte tijdens de COVID-19-epidemie en hoe verschilt dat met andere schattingen;
Hoeveel COVID-19-overledenen waren er in de perioden van oversterfte, wat is de leeftijdsverdeling onder de sterfgevallen en wat is de oversterfte en COVID-19-sterfte onder gebruikers van langdurige zorg;
Zijn er meer of juist minder mensen overleden aan andere onderliggende doodsoorzaken dan COVID-19 vergeleken met de jaren voorafgaand aan de COVID-19-epidemie.

De resultaten van dit artikel zijn beschrijvend van aard. Vervolgonderzoeken kunnen bijdragen om nadere oorzaken van oversterfte in kaart te brengen.

In paragraaf 2 wordt het verloop van de totale sterfte en de oversterfte in de periode 2020–2021 besproken. Daarnaast wordt uitgelegd wat oversterfte is en wordt deze in internationaal perspectief geplaatst. Paragraaf 3 laat vervolgens de verhouding zien tussen COVID-19-sterfte en de totale sterfte, beschrijft de ontwikkeling van de sterfte onder mensen die gebruik maken van zorg in het kader van de Wet langdurige zorg (Wlz-zorggebruik) en bevat een uitsplitsing van de totale sterfte en COVID-19-sterfte naar een vijftal leeftijdsgroepen. Paragraaf 4 beschrijft de overledenen naar doodsoorzaak voor 2015 tot en met 2021, de ontwikkeling van de onderliggende doodsoorzaken in de periode 2020–2021 en geeft een samenvatting van de trendmatige veranderingen van de doodsoorzaken tot en met 2021. Een samenvatting van de ontwikkelingen in de sterfte zijn opgenomen in paragraaf 5. Hier wordt ook beschreven wat de beperkingen zijn van dit onderzoek. Tenslotte is in de bijlage toegelicht welke data er gebruikt zijn, wat de betekenis van gebruikte termen is, hoe de cijfers zijn berekend en welke methoden zijn toegepast.

2. Ontwikkelingen in de totale sterfte en oversterfte

2.1 Oversterfte

In Nederland bestaat er geen meldplicht voor overlijden aan COVID-19. Wel is er een verplichte doodsoorzaakverklaring door een arts, waarbij COVID-19 sinds maart 2020 een van de mogelijke doodsoorzaken is. De verwerking van de doodsoorzaakverklaringen, waarop voor iedere overledene de doodsoorzaak staat vermeld, duurt enkele maanden. Er ontbreekt daardoor een tijdig beeld van de gezondheidslast of het aantal levens dat verloren gaat als gevolg van de COVID-19-epidemie.

Naast de sterfgevallen die direct toe te schrijven zijn aan COVID-19, is het mogelijk dat mensen overlijden als indirect gevolg van COVID-19. Bijvoorbeeld door overbezetting van de gezondheidszorg of zorgmijding. Ook kunnen de beperkende coronamaatregelen sterfgevallen door andere oorzaken dan COVID-19 juist hebben voorkomen, bijvoorbeeld door verminderde besmettingen door andere infectieziekten. Indirecte sterfgevallen als gevolg van COVID-19 worden niet meegenomen in de COVID-19-sterftecijfers.

Gezien de uitdagingen die het gebruik van COVID-19-gegevens met zich meebrengt, wordt oversterfte beschouwd als een meer objectieve en vergelijkbare maatstaf die een tijdig beeld geeft van zowel de directe als de indirecte gevolgen van de COVID-19-epidemie.

Wat is oversterfte?

Oversterfte is een tijdelijke, bijzondere stijging van het aantal overledenen die samenvalt met een bijzondere gebeurtenis, zoals een griepepidemie, hittegolf of COVID-19-epidemie. Maar wanneer is er sprake van een bijzondere stijging? Het aantal sterfgevallen schommelt namelijk altijd wel wat van week tot week. De Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) definieert oversterfte als 'The mortality above what would be expected based on the non-crisis mortality rate in the population of interest' (WHO, 2021). Ook het CBS spreekt van oversterfte wanneer het waargenomen aantal overledenen hoger is dan het verwachte aantal overledenen in dezelfde periode. Daarbij wordt uitgegaan van de sterfteontwikkelingen alsof er geen COVID-19-epidemie is geweest in Nederland.Bepaling verwachte sterfte

Het verwachte aantal overledenen wanneer er geen COVID-19-epidemie was geweest, wordt bepaald in twee stappen. Eerst wordt het verwachte aantal overledenen in het hele jaar bepaald, daarna het verwachte aantal overledenen per week.

Het verwachte aantal overledenen in het hele jaar wordt bepaald op basis van de prognoses die het CBS jaarlijks maakt (CBS, 2022a). Deze prognoses geven namelijk de meest waarschijnlijke toekomstige ontwikkelingen van de bevolking en de sterfte. De prognoses houden rekening met het feit dat de bevolking continu verandert: er komen immigranten bij (die relatief jong zijn), we vergrijzen en we worden steeds ouder. Het gaat uit van de kennis die er op dat moment is. Jaarlijks worden de uitkomsten van de laatste prognose getoetst aan de nieuwe ontwikkelingen. Voor elke nieuwe prognose worden de veronderstellingen geëvalueerd en indien nodig bijgesteld. De veronderstellingen worden besproken in een klankbordgroep van (en onder voorzitterschap van) onafhankelijke externe deskundigen (het ‘Demografieplatform’).

Het CBS gebruikt voor de prognose van de leeftijds- en geslachtsspecifieke sterftekansen een extrapolatiemodel (Stoeldraijer, Van Duin en Janssen, 2013): er wordt van uitgegaan dat de toekomstige trends een voortzetting zijn van de trends uit het verleden. In het model wordt niet alleen uitgegaan van de trends in Nederland, maar ook van de meer stabiele trends in andere West-Europese landen. Tijdelijke versnellingen en vertragingen die voorkomen in de Nederlandse trends hebben zo een minder groot effect op de toekomstverwachtingen. Het model houdt ook rekening met het effect van rookgedrag op de sterfte, wat voor Nederland met name belangrijk is om de verschillen tussen mannen en vrouwen in sterftetrends goed te beschrijven. Er wordt gekeken naar trends over een lange periode, namelijk vanaf 1970.

Op basis van de geprognosticeerde leeftijds- en geslachtsspecifieke sterftekansen en de verwachte bevolkingsopbouw in dat jaar, wordt het verwachte aantal overledenen naar leeftijd en geslacht berekend voor een bepaald jaar. Voor 2020 is de verwachte sterfte 153 402 en voor 2021 is deze 154 887. Het aantal voor 2020 is ontleend aan de Kernprognose 2019-2060 (Stoeldraijer, Van Duin en Huisman, 2019) en het aantal voor 2021 aan de Bevolkingsprognose 2020-2070 (exclusief de aanname van extra sterfgevallen door de COVID-19-epidemie; Stoeldraijer, De Regt, Van Duin, Huisman en Te Riele, 2020).

Het verwachte aantal overledenen per week is geschat op basis van de waargenomen sterfte in 2015 tot en met 2019. Eerst wordt voor elk jaar de sterfte per week bepaald. Vervolgens wordt per week een gemiddelde van de sterfte in die week en de zes omliggende weken bepaald. Toevallige fluctuaties krijgen op deze manier minder gewicht. Het seizoenspatroon wordt in zijn geheel gekalibreerd zodat de som van de weken optelt tot het jaartotaal uit de eerste stap.

95%-interval

Om er achter te komen of de hogere sterfte geen toeval is, wordt gekeken naar hoe de sterfte gewoonlijk schommelt, en wordt daarmee een boven- en een ondergrens van het verwachte sterftecijfer per week berekend. Deze grenzen geven aan waarbinnen de wekelijkse sterfte normaal gesproken schommelt. Alleen als de sterfte hoger is dan die bovengrens of lager dan de ondergrens van de verwachte sterfte spreken we van een bijzondere ontwikkeling.

Het 95%-interval rond de verwachte sterfte is geschat op basis van de waargenomen spreiding in de sterfte per week in de periode 2015 tot en met 2019.

Onzekerheid

De verwachte sterfte, en daarmee ook de oversterfte, is gebaseerd op een hypothetisch scenario waarbij er geen COVID-19 is. Daarbij wordt ervan uitgegaan dat de trends uit het verleden zich voortzetten in de jaren van de COVID-19-epidemie. Het is echter niet zeker dat dit het geval is. De sterfte fluctueert van jaar-op-jaar, en hoe verder in de toekomst, hoe minder zeker de verwachte sterfte is. Gemiddeld genomen zou de prognose echter een goede inschatting moeten geven van het jaarlijks aantal mensen dat overlijdt, gegeven dat er geen COVID-19-epidemie, inclusief maatregelen en andere gevolgen, was geweest.

2.2 Oversterfte in Nederland

In de sterftecijfers zijn gedurende de COVID-19-epidemie drie golven met oversterfte te onderscheiden: de eerste golf in het voorjaar van 2020, de tweede golf die startte in het najaar van 2020 en die duurde tot het begin van 2021 en de derde golf die startte rond het einde van de zomer van 2021 en rond de jaarwisseling van 2021/2022 eindigde (zie voor verdere specificatie de Bijlage - Data en methoden). In deze perioden lag het aantal overledenen hoger dan de verwachte sterfte en buiten het interval van verwachte fluctuaties in de sterfte. Tussen deze perioden met oversterfte was er in de onderliggende cijfers variatie te zien. Zo was er in april en mei 2021 slechts in twee weken net sprake van oversterfte (CBS, 2021), maar overleden er wel duidelijk meer mensen jonger dan 80 jaar dan verwacht (zie paragraaf 3). Medio augustus 2020 was ook een korte periode van oversterfte te zien, maar die viel samen met een hittegolf (CBS, 2020b) en wordt dus niet meegenomen in de verdere beschrijvingen.

2.2.1 Overledenen per week*
		Overledenen	Overledenen, verwacht	Overledenen, verwacht (95%-interval)
2020	1	3103	3277	2908 – 3645
2020	2	3364	3311	2930 – 3692
2020	3	3157	3344	2945 – 3742
2020	4	3046	3392	3008 – 3776
2020	5	3164	3407	3027 – 3788
2020	6	3196	3401	2979 – 3823
2020	7	3198	3408	2916 – 3901
2020	8	2959	3387	2851 – 3922
2020	9	3098	3352	2805 – 3898
2020	10	3107	3315	2785 – 3845
2020	11	3218	3253	2756 – 3751
2020	12	3614	3174	2711 – 3637
2020	13	4458	3104	2703 – 3505
2020	14	5085	3024	2712 – 3337
2020	15	4981	2957	2719 – 3195
2020	16	4308	2915	2711 – 3120
2020	17	3911	2869	2677 – 3060
2020	18	3382	2841	2650 – 3032
2020	19	2990	2821	2633 – 3009
2020	20	2777	2794	2626 – 2962
2020	21	2769	2770	2620 – 2920
2020	22	2733	2753	2608 – 2898
2020	23	2681	2735	2591 – 2880
2020	24	2690	2737	2600 – 2875
2020	25	2695	2725	2594 – 2855
2020	26	2660	2717	2577 – 2857
2020	27	2637	2723	2544 – 2902
2020	28	2619	2719	2515 – 2923
2020	29	2529	2720	2507 – 2934
2020	30	2672	2707	2515 – 2900
2020	31	2666	2687	2492 – 2882
2020	32	2641	2682	2483 – 2881
2020	33	3211	2669	2481 – 2857
2020	34	2854	2663	2510 – 2815
2020	35	2736	2667	2526 – 2807
2020	36	2693	2676	2549 – 2804
2020	37	2741	2698	2564 – 2832
2020	38	2722	2729	2585 – 2873
2020	39	2891	2752	2618 – 2886
2020	40	3000	2786	2628 – 2943
2020	41	3024	2807	2655 – 2960
2020	42	3220	2839	2677 – 3001
2020	43	3449	2862	2661 – 3063
2020	44	3687	2889	2683 – 3095
2020	45	3589	2902	2692 – 3111
2020	46	3581	2932	2710 – 3155
2020	47	3335	2972	2742 – 3202
2020	48	3404	3012	2762 – 3263
2020	49	3529	3037	2742 – 3332
2020	50	3615	3100	2800 – 3399
2020	51	3911	3166	2830 – 3501
2020	52	3867	3222	2871 – 3573
2020	53	4103	3266	2906 – 3625
2021	1	4143	3309	2940 – 3677
2021	2	3853	3343	2962 – 3724
2021	3	3862	3376	2978 – 3775
2021	4	3716	3425	3040 – 3809
2021	5	3654	3440	3060 – 3821
2021	6	3550	3434	3012 – 3856
2021	7	3529	3441	2949 – 3934
2021	8	3207	3420	2884 – 3955
2021	9	3105	3384	2838 – 3931
2021	10	3245	3347	2817 – 3877
2021	11	3044	3285	2787 – 3782
2021	12	3046	3205	2742 – 3668
2021	13	3178	3134	2733 – 3535
2021	14	3164	3054	2741 – 3366
2021	15	3142	2986	2748 – 3224
2021	16	3145	2944	2739 – 3148
2021	17	3126	2897	2705 – 3088
2021	18	3006	2869	2677 – 3060
2021	19	3019	2849	2660 – 3037
2021	20	2990	2821	2653 – 2989
2021	21	2807	2797	2646 – 2947
2021	22	3011	2780	2635 – 2925
2021	23	2887	2762	2617 – 2906
2021	24	2871	2764	2627 – 2901
2021	25	2675	2751	2620 – 2882
2021	26	2793	2743	2603 – 2883
2021	27	2839	2750	2571 – 2929
2021	28	2872	2745	2541 – 2949
2021	29	2776	2747	2534 – 2960
2021	30	2917	2734	2541 – 2926
2021	31	2959	2713	2518 – 2908
2021	32	2842	2708	2509 – 2907
2021	33	2902	2695	2507 – 2883
2021	34	2929	2688	2535 – 2841
2021	35	2866	2693	2552 – 2833
2021	36	3093	2702	2575 – 2829
2021	37	2920	2724	2590 – 2858
2021	38	2889	2755	2612 – 2899
2021	39	3074	2778	2644 – 2912
2021	40	3072	2813	2655 – 2970
2021	41	3066	2835	2682 – 2987
2021	42	3278	2866	2705 – 3028
2021	43	3390	2889	2688 – 3090
2021	44	3521	2917	2711 – 3123
2021	45	3788	2930	2720 – 3139
2021	46	3998	2960	2738 – 3183
2021	47	4197	3001	2771 – 3231
2021	48	4399	3042	2791 – 3292
2021	49	4380	3066	2771 – 3361
2021	50	4052	3130	2830 – 3429
2021	51	3768	3196	2861 – 3531
2021	52	3683	3253	2902 – 3605
* Voorlopige cijfers.

2.2.1 Overledenen per week*
		Overledenen	Overledenen, verwacht	Overledenen, verwacht (95%-interval)
2020	1	3103	3277	2908 – 3645
2020	2	3364	3311	2930 – 3692
2020	3	3157	3344	2945 – 3742
2020	4	3046	3392	3008 – 3776
2020	5	3164	3407	3027 – 3788
2020	6	3196	3401	2979 – 3823
2020	7	3198	3408	2916 – 3901
2020	8	2959	3387	2851 – 3922
2020	9	3098	3352	2805 – 3898
2020	10	3107	3315	2785 – 3845
2020	11	3218	3253	2756 – 3751
2020	12	3614	3174	2711 – 3637
2020	13	4458	3104	2703 – 3505
2020	14	5085	3024	2712 – 3337
2020	15	4981	2957	2719 – 3195
2020	16	4308	2915	2711 – 3120
2020	17	3911	2869	2677 – 3060
2020	18	3382	2841	2650 – 3032
2020	19	2990	2821	2633 – 3009
2020	20	2777	2794	2626 – 2962
2020	21	2769	2770	2620 – 2920
2020	22	2733	2753	2608 – 2898
2020	23	2681	2735	2591 – 2880
2020	24	2690	2737	2600 – 2875
2020	25	2695	2725	2594 – 2855
2020	26	2660	2717	2577 – 2857
2020	27	2637	2723	2544 – 2902
2020	28	2619	2719	2515 – 2923
2020	29	2529	2720	2507 – 2934
2020	30	2672	2707	2515 – 2900
2020	31	2666	2687	2492 – 2882
2020	32	2641	2682	2483 – 2881
2020	33	3211	2669	2481 – 2857
2020	34	2854	2663	2510 – 2815
2020	35	2736	2667	2526 – 2807
2020	36	2693	2676	2549 – 2804
2020	37	2741	2698	2564 – 2832
2020	38	2722	2729	2585 – 2873
2020	39	2891	2752	2618 – 2886
2020	40	3000	2786	2628 – 2943
2020	41	3024	2807	2655 – 2960
2020	42	3220	2839	2677 – 3001
2020	43	3449	2862	2661 – 3063
2020	44	3687	2889	2683 – 3095
2020	45	3589	2902	2692 – 3111
2020	46	3581	2932	2710 – 3155
2020	47	3335	2972	2742 – 3202
2020	48	3404	3012	2762 – 3263
2020	49	3529	3037	2742 – 3332
2020	50	3615	3100	2800 – 3399
2020	51	3911	3166	2830 – 3501
2020	52	3867	3222	2871 – 3573
2020	53	4103	3266	2906 – 3625
2021	1	4143	3309	2940 – 3677
2021	2	3853	3343	2962 – 3724
2021	3	3862	3376	2978 – 3775
2021	4	3716	3425	3040 – 3809
2021	5	3654	3440	3060 – 3821
2021	6	3550	3434	3012 – 3856
2021	7	3529	3441	2949 – 3934
2021	8	3207	3420	2884 – 3955
2021	9	3105	3384	2838 – 3931
2021	10	3245	3347	2817 – 3877
2021	11	3044	3285	2787 – 3782
2021	12	3046	3205	2742 – 3668
2021	13	3178	3134	2733 – 3535
2021	14	3164	3054	2741 – 3366
2021	15	3142	2986	2748 – 3224
2021	16	3145	2944	2739 – 3148
2021	17	3126	2897	2705 – 3088
2021	18	3006	2869	2677 – 3060
2021	19	3019	2849	2660 – 3037
2021	20	2990	2821	2653 – 2989
2021	21	2807	2797	2646 – 2947
2021	22	3011	2780	2635 – 2925
2021	23	2887	2762	2617 – 2906
2021	24	2871	2764	2627 – 2901
2021	25	2675	2751	2620 – 2882
2021	26	2793	2743	2603 – 2883
2021	27	2839	2750	2571 – 2929
2021	28	2872	2745	2541 – 2949
2021	29	2776	2747	2534 – 2960
2021	30	2917	2734	2541 – 2926
2021	31	2959	2713	2518 – 2908
2021	32	2842	2708	2509 – 2907
2021	33	2902	2695	2507 – 2883
2021	34	2929	2688	2535 – 2841
2021	35	2866	2693	2552 – 2833
2021	36	3093	2702	2575 – 2829
2021	37	2920	2724	2590 – 2858
2021	38	2889	2755	2612 – 2899
2021	39	3074	2778	2644 – 2912
2021	40	3072	2813	2655 – 2970
2021	41	3066	2835	2682 – 2987
2021	42	3278	2866	2705 – 3028
2021	43	3390	2889	2688 – 3090
2021	44	3521	2917	2711 – 3123
2021	45	3788	2930	2720 – 3139
2021	46	3998	2960	2738 – 3183
2021	47	4197	3001	2771 – 3231
2021	48	4399	3042	2791 – 3292
2021	49	4380	3066	2771 – 3361
2021	50	4052	3130	2830 – 3429
2021	51	3768	3196	2861 – 3531
2021	52	3683	3253	2902 – 3605
* Voorlopige cijfers.

2.3 Vergelijking met andere studies naar oversterfte

Er bestaat geen standaardmethode om de verwachte sterfte te schatten. De methode kan afwijken vanwege het doel, de data die ervoor beschikbaar zijn, of keuzes die gemaakt worden. Verschillende methoden kunnen tot andere bevindingen leiden voor wat betreft de oversterfte. Vergelijkbare uitkomsten met verschillende methodes versterken de bevindingen echter.

Het CBS heeft aan het begin van de COVID-19-epidemie een methode gebruikt waarbij gecorrigeerd werd voor seizoensgebonden factoren (Kunst, Visser, Stoeldraijer en Harmsen, 2020). Omdat die methode gebaseerd was op een zeer korte waarneemperiode (tien weken voorafgaand aan de COVID-19-epidemie), is het CBS in de loop van 2020 overgestapt op een meer robuuste methode voor de langere termijn. In juli 2021 heeft het CBS in samenwerking met het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) een artikel gepubliceerd waarin een aantal verschillende methoden vergeleken zijn (Husby, Stoeldraijer en Visser, 2020). De uitkomsten voor de eerste golf van de COVID-19-epidemie waren voor deze methoden vergelijkbaar. Op basis van de huidige methode van het CBS om de oversterfte te berekenen, is de oversterfte 30 duizend in 2020 en 2021. Naast het CBS hebben andere instanties schattingen van de oversterfte gepubliceerd. Hieronder volgt een overzicht.

Sinds de griepepidemie van 2009 houdt het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) wekelijks het aantal overledenen in de gaten met gegevens van het CBS (RIVM, 2022). Het doel hiervan is de impact van een epidemie of incident in beeld te brengen. De sterftegegevens worden daarom gecorrigeerd voor griepepidemieën en andere incidenten in het verleden. De oversterfte volgens deze methode ligt hoger, omdat er vergeleken wordt met een jaar waarin geen incidenten voorkomen. Tijdens een griepepidemie is de oversterfte gemiddeld 6 duizend (RIVM, 2022).

EuroMOMO is een Europese sterftemonitor gericht op het opsporen en meten van oversterfte als gevolg van seizoensgriep, pandemieën en andere bedreigingen voor de volksgezondheid (EuroMOMO, 2022). Sinds het begin van de pandemie zijn de beschikbare gegevens uitgebreid. Net als het RIVM corrigeert EuroMOMO de sterfte voor incidenten in het verleden. In de verwachte sterfte wordt daarom geen rekening gehouden met een griepepidemie, hittegolf of andere incidenten die gewoonlijk in een jaar voorkomen. De oversterfte komt daardoor hoger uit. Voor 2020 en 2021 komt EuroMOMO op een oversterfte van 42 duizend voor Nederland.

In de loop van de pandemie zijn meer gedetailleerde sterftegegevens verzameld door Eurostat, het bureau voor de statistiek van de Europese Unie (Eurostat, 2022). Op basis hiervan zijn verschillende rapporten over de oversterfte in de Europese Unie gepubliceerd. De sterfte in de periode 2016-2019 wordt hier als de verwachte sterfte gebruikt. Er wordt geen rekening gehouden met vergrijzing of andere demografische ontwikkelingen die de sterfte gewoonlijk beïnvloeden. De oversterfte in Nederland in 2020 en 2021 komt met de methode van Eurostat uit op 39 duizend.

Our World in Data, een project van de non-profit organisatie Global Change Data Lab, schat de verwachte sterfte op basis van een regressiemodel over de jaren 2015-2019 (Giattino, Ritchie, Roser, Ortiz-Ospina en Hasell, 2022). Door het gebruik van het regressiemodel wordt er rekening gehouden met de jaar-op-jaar veranderingen die in de sterfte voorkomen, bijvoorbeeld als gevolg van de vergrijzing. De oversterfte in Nederland in 2020 en 2021 komt met de methode van Our World in Data uit op 28 duizend.

Islam et al. (2021) gebruiken een Poisson regressiemodel. Ze schatten een oversterfte van 15,3 duizend voor Nederland in 2020, vergelijkbaar met de schatting op basis van de CBS-methode.

Nepomuceno et al. (2021) hebben verschillende methoden naast elkaar gezet om de oversterfte te schatten voor een 26-tal landen. Ze concluderen dat schattingen van de oversterfte aanzienlijk kunnen variëren bij andere keuzes voor de methode, referentieperiode of tijdseenheid. De variatie in de uitkomsten voor Nederland zijn, in vergelijking met de uitkomsten van andere landen, relatief beperkt.

The Economist (2022) gebruikt gegevens van de Human Mortality Database (HMD, 2022) de World Mortality Dataset (Karlinsky en Kobak, 2021) en schat de verwachte sterfte ook op basis van de jaren 2015-2019 en komt voor Nederland op een cumulatieve oversterfte vanaf maart 2020 van ruim 33 duizend (tot en met januari 2022), min of meer vergelijkbaar met de CBS-berekeningen.

Karlinsky en Kobak (2022) beheren de World Mortality Dataset en schatten de verwachte sterfte op basis van een regressiemodel met als baseline de jaren 2015-2019, met wel verschillende baselines voor 2020, 2021 en 2022, en komen voor Nederland op een cumulatieve oversterfte vanaf maart 2020 van bijna 30 duizend (tot en met half februari 2022).

In The Lancet is een artikel verschenen met een schatting van de oversterfte in 2020 en 2021 voor de hele wereld (COVID-19 Excess Mortality Collaborators, 2022). Er wordt gebruik gemaakt van een ensemble-model, waarin rekening wordt gehouden met seizoenspatronen en algemene trends in de sterfte. Voor Nederland komt de oversterfte met deze methode uit op 45,5 duizend. Dit is hoger dan alle eerder genoemde methoden. Ook voor verscheidene andere landen met betrouwbare en volledige sterftedata komen de schattingen in het artikel hoger uit dan wat andere instanties publiceren.

Samenvattend

Over het algemeen komen de schattingen van de oversterfte van andere instanties en publicaties overeen met de oversterfte die het CBS publiceert of is uit te leggen waar de verschillen door komen. De verschillende methodes vullen elkaar ook aan. Immers is onbekend hoe de sterfte zich daadwerkelijk had ontwikkeld als COVID-19 er niet was geweest.

3. COVID-19-sterfte en oversterfte

3.1 Totale COVID-19-sterfte en oversterfte

In 2020 en 2021 overleden in totaal 340 duizend mensen. Dat zijn er 30 duizend (10 procent) meer mensen dan verwacht als er geen COVID-19-epidemie was geweest. De totale sterfte aan COVID-19 op basis van de Doodsoorzakenstatistiek in deze jaren betrof 40 duizend. De drie golven van oversterfte die zichtbaar waren in 2020 en 2021, vallen samen met de perioden waarin veel mensen aan COVID-19 overleden. Met name de stijging, de pieken en daarna de daling in de oversterfte en de COVID-19-sterfte vinden bij iedere golf op ongeveer hetzelfde moment plaats.

Gedurende de eerste oversterftegolf van de COVID-19-epidemie kwam de oversterfte (8,4 duizend) volledig overeen met het aantal overledenen aan COVID-19 (8,4 duizend). In deze periode overleden in totaal 26 duizend mensen. Na de eerste oversterftegolf overleden er nog steeds mensen aan COVID-19, maar veel minder dan tijdens de eerste oversterftegolf. Omdat de sterfte aan andere doodsoorzaken dan COVID-19 lager was in de weken na de eerste oversterftegolf, was er in die periode geen oversterfte meer.

Tijdens de tweede oversterftegolf van de COVID-19-epidemie overleden in totaal 64 duizend mensen. Dat waren er zo’n 9,5 duizend meer dan verwacht. Het aantal mensen dat aan COVID-19 overleed, was 13,3 duizend. De oversterfte in deze periode was dus lager dan de sterfte aan COVID-19. Dit betekent dat tijdens de tweede oversterftegolf niet alle sterfte aan COVID-19 ook oversterfte betrof. Mogelijk dat een deel van de overledenen aan COVID-19 al kwetsbaar was en nog een beperkte levensverwachting had door andere aanwezige aandoeningen. Na de tweede oversterftegolf overleden er, net als na de eerste golf, nog steeds mensen aan COVID-19 maar was de sterfte aan andere doodsoorzaken lager. Hierdoor was er in die periode geen sprake meer van oversterfte.

In de tweede helft van 2021 startte een nieuwe periode van oversterfte. In de latere weken, waarin de oversterfte sterk toenam, nam ook het aantal overledenen aan COVID-19 sterk toe. In totaal overleden tijdens de derde oversterfte golf 11,3 duizend mensen meer dan verwacht. Het aantal mensen dat aan COVID-19 overleed, was gelijk aan 7,9 duizend. In deze derde golf overleden dus minder mensen aan COVID-19 dan er oversterfte was. De verhouding tussen de COVID-19-sterfte en de oversterfte was 70 procent (zie ook Tabel 3.4.1). Mogelijk droegen andere doodsoorzaken bij aan de oversterfte tijdens die periode.

3.1.1 Overledenen per week minus COVID-19*
		Overledenen	Overledenen, verwacht	Overledenen, verwacht (95%-interval)	Overledenen minus COVID-19**
2020	1	3103	3277	2908 – 3645	3103
2020	2	3364	3311	2930 – 3692	3364
2020	3	3157	3344	2945 – 3742	3157
2020	4	3046	3392	3008 – 3776	3046
2020	5	3164	3407	3027 – 3788	3164
2020	6	3196	3401	2979 – 3823	3196
2020	7	3198	3408	2916 – 3901	3198
2020	8	2959	3387	2851 – 3922	2959
2020	9	3098	3352	2805 – 3898	3098
2020	10	3107	3315	2785 – 3845	3102
2020	11	3218	3253	2756 – 3751	3183
2020	12	3614	3174	2711 – 3637	3202
2020	13	4458	3104	2703 – 3505	3208
2020	14	5085	3024	2712 – 3337	3164
2020	15	4981	2957	2719 – 3195	3004
2020	16	4308	2915	2711 – 3120	2839
2020	17	3911	2869	2677 – 3060	2816
2020	18	3382	2841	2650 – 3032	2715
2020	19	2990	2821	2633 – 3009	2555
2020	20	2777	2794	2626 – 2962	2494
2020	21	2769	2770	2620 – 2920	2552
2020	22	2733	2753	2608 – 2898	2584
2020	23	2681	2735	2591 – 2880	2574
2020	24	2690	2737	2600 – 2875	2624
2020	25	2695	2725	2594 – 2855	2646
2020	26	2660	2717	2577 – 2857	2626
2020	27	2637	2723	2544 – 2902	2605
2020	28	2619	2719	2515 – 2923	2594
2020	29	2529	2720	2507 – 2934	2521
2020	30	2672	2707	2515 – 2900	2654
2020	31	2666	2687	2492 – 2882	2644
2020	32	2641	2682	2483 – 2881	2613
2020	33	3211	2669	2481 – 2857	3159
2020	34	2854	2663	2510 – 2815	2806
2020	35	2736	2667	2526 – 2807	2705
2020	36	2693	2676	2549 – 2804	2666
2020	37	2741	2698	2564 – 2832	2709
2020	38	2722	2729	2585 – 2873	2655
2020	39	2891	2752	2618 – 2886	2752
2020	40	3000	2786	2628 – 2943	2805
2020	41	3024	2807	2655 – 2960	2755
2020	42	3220	2839	2677 – 3001	2786
2020	43	3449	2862	2661 – 3063	2806
2020	44	3687	2889	2683 – 3095	2831
2020	45	3589	2902	2692 – 3111	2695
2020	46	3581	2932	2710 – 3155	2799
2020	47	3335	2972	2742 – 3202	2667
2020	48	3404	3012	2762 – 3263	2752
2020	49	3529	3037	2742 – 3332	2915
2020	50	3615	3100	2800 – 3399	2918
2020	51	3911	3166	2830 – 3501	2969
2020	52	3867	3222	2871 – 3573	2743
2020	53	4103	3266	2906 – 3625	2912
2021	1	4143	3309	2940 – 3677	2998
2021	2	3853	3343	2962 – 3724	2827
2021	3	3862	3376	2978 – 3775	2879
2021	4	3716	3425	3040 – 3809	2894
2021	5	3654	3440	3060 – 3821	2920
2021	6	3550	3434	3012 – 3856	2859
2021	7	3529	3441	2949 – 3934	2877
2021	8	3207	3420	2884 – 3955	2705
2021	9	3105	3384	2838 – 3931	2682
2021	10	3245	3347	2817 – 3877	2860
2021	11	3044	3285	2787 – 3782	2692
2021	12	3046	3205	2742 – 3668	2711
2021	13	3178	3134	2733 – 3535	2813
2021	14	3164	3054	2741 – 3366	2834
2021	15	3142	2986	2748 – 3224	2798
2021	16	3145	2944	2739 – 3148	2843
2021	17	3126	2897	2705 – 3088	2808
2021	18	3006	2869	2677 – 3060	2724
2021	19	3019	2849	2660 – 3037	2776
2021	20	2990	2821	2653 – 2989	2800
2021	21	2807	2797	2646 – 2947	2692
2021	22	3011	2780	2635 – 2925	2895
2021	23	2887	2762	2617 – 2906	2823
2021	24	2871	2764	2627 – 2901	2820
2021	25	2675	2751	2620 – 2882	2648
2021	26	2793	2743	2603 – 2883	2770
2021	27	2839	2750	2571 – 2929	2818
2021	28	2872	2745	2541 – 2949	2853
2021	29	2776	2747	2534 – 2960	2708
2021	30	2917	2734	2541 – 2926	2845
2021	31	2959	2713	2518 – 2908	2850
2021	32	2842	2708	2509 – 2907	2740
2021	33	2902	2695	2507 – 2883	2809
2021	34	2929	2688	2535 – 2841	2823
2021	35	2866	2693	2552 – 2833	2779
2021	36	3093	2702	2575 – 2829	3000
2021	37	2920	2724	2590 – 2858	2827
2021	38	2889	2755	2612 – 2899	2828
2021	39	3074	2778	2644 – 2912	3014
2021	40	3072	2813	2655 – 2970	2996
2021	41	3066	2835	2682 – 2987	2963
2021	42	3278	2866	2705 – 3028	3109
2021	43	3390	2889	2688 – 3090	3097
2021	44	3521	2917	2711 – 3123	3114
2021	45	3788	2930	2720 – 3139	3230
2021	46	3998	2960	2738 – 3183	3181
2021	47	4197	3001	2771 – 3231	3179
2021	48	4399	3042	2791 – 3292	3329
2021	49	4380	3066	2771 – 3361	3339
2021	50	4052	3130	2830 – 3429	3284
2021	51	3768	3196	2861 – 3531	3182
2021	52	3683	3253	2902 – 3605	3303
* Voorlopige cijfers. ** Aantal volgens ontvangen doodsoorzaakverklaringen.

3.1.1 Overledenen per week minus COVID-19*
		Overledenen	Overledenen, verwacht	Overledenen, verwacht (95%-interval)	Overledenen minus COVID-19**
2020	1	3103	3277	2908 – 3645	3103
2020	2	3364	3311	2930 – 3692	3364
2020	3	3157	3344	2945 – 3742	3157
2020	4	3046	3392	3008 – 3776	3046
2020	5	3164	3407	3027 – 3788	3164
2020	6	3196	3401	2979 – 3823	3196
2020	7	3198	3408	2916 – 3901	3198
2020	8	2959	3387	2851 – 3922	2959
2020	9	3098	3352	2805 – 3898	3098
2020	10	3107	3315	2785 – 3845	3102
2020	11	3218	3253	2756 – 3751	3183
2020	12	3614	3174	2711 – 3637	3202
2020	13	4458	3104	2703 – 3505	3208
2020	14	5085	3024	2712 – 3337	3164
2020	15	4981	2957	2719 – 3195	3004
2020	16	4308	2915	2711 – 3120	2839
2020	17	3911	2869	2677 – 3060	2816
2020	18	3382	2841	2650 – 3032	2715
2020	19	2990	2821	2633 – 3009	2555
2020	20	2777	2794	2626 – 2962	2494
2020	21	2769	2770	2620 – 2920	2552
2020	22	2733	2753	2608 – 2898	2584
2020	23	2681	2735	2591 – 2880	2574
2020	24	2690	2737	2600 – 2875	2624
2020	25	2695	2725	2594 – 2855	2646
2020	26	2660	2717	2577 – 2857	2626
2020	27	2637	2723	2544 – 2902	2605
2020	28	2619	2719	2515 – 2923	2594
2020	29	2529	2720	2507 – 2934	2521
2020	30	2672	2707	2515 – 2900	2654
2020	31	2666	2687	2492 – 2882	2644
2020	32	2641	2682	2483 – 2881	2613
2020	33	3211	2669	2481 – 2857	3159
2020	34	2854	2663	2510 – 2815	2806
2020	35	2736	2667	2526 – 2807	2705
2020	36	2693	2676	2549 – 2804	2666
2020	37	2741	2698	2564 – 2832	2709
2020	38	2722	2729	2585 – 2873	2655
2020	39	2891	2752	2618 – 2886	2752
2020	40	3000	2786	2628 – 2943	2805
2020	41	3024	2807	2655 – 2960	2755
2020	42	3220	2839	2677 – 3001	2786
2020	43	3449	2862	2661 – 3063	2806
2020	44	3687	2889	2683 – 3095	2831
2020	45	3589	2902	2692 – 3111	2695
2020	46	3581	2932	2710 – 3155	2799
2020	47	3335	2972	2742 – 3202	2667
2020	48	3404	3012	2762 – 3263	2752
2020	49	3529	3037	2742 – 3332	2915
2020	50	3615	3100	2800 – 3399	2918
2020	51	3911	3166	2830 – 3501	2969
2020	52	3867	3222	2871 – 3573	2743
2020	53	4103	3266	2906 – 3625	2912
2021	1	4143	3309	2940 – 3677	2998
2021	2	3853	3343	2962 – 3724	2827
2021	3	3862	3376	2978 – 3775	2879
2021	4	3716	3425	3040 – 3809	2894
2021	5	3654	3440	3060 – 3821	2920
2021	6	3550	3434	3012 – 3856	2859
2021	7	3529	3441	2949 – 3934	2877
2021	8	3207	3420	2884 – 3955	2705
2021	9	3105	3384	2838 – 3931	2682
2021	10	3245	3347	2817 – 3877	2860
2021	11	3044	3285	2787 – 3782	2692
2021	12	3046	3205	2742 – 3668	2711
2021	13	3178	3134	2733 – 3535	2813
2021	14	3164	3054	2741 – 3366	2834
2021	15	3142	2986	2748 – 3224	2798
2021	16	3145	2944	2739 – 3148	2843
2021	17	3126	2897	2705 – 3088	2808
2021	18	3006	2869	2677 – 3060	2724
2021	19	3019	2849	2660 – 3037	2776
2021	20	2990	2821	2653 – 2989	2800
2021	21	2807	2797	2646 – 2947	2692
2021	22	3011	2780	2635 – 2925	2895
2021	23	2887	2762	2617 – 2906	2823
2021	24	2871	2764	2627 – 2901	2820
2021	25	2675	2751	2620 – 2882	2648
2021	26	2793	2743	2603 – 2883	2770
2021	27	2839	2750	2571 – 2929	2818
2021	28	2872	2745	2541 – 2949	2853
2021	29	2776	2747	2534 – 2960	2708
2021	30	2917	2734	2541 – 2926	2845
2021	31	2959	2713	2518 – 2908	2850
2021	32	2842	2708	2509 – 2907	2740
2021	33	2902	2695	2507 – 2883	2809
2021	34	2929	2688	2535 – 2841	2823
2021	35	2866	2693	2552 – 2833	2779
2021	36	3093	2702	2575 – 2829	3000
2021	37	2920	2724	2590 – 2858	2827
2021	38	2889	2755	2612 – 2899	2828
2021	39	3074	2778	2644 – 2912	3014
2021	40	3072	2813	2655 – 2970	2996
2021	41	3066	2835	2682 – 2987	2963
2021	42	3278	2866	2705 – 3028	3109
2021	43	3390	2889	2688 – 3090	3097
2021	44	3521	2917	2711 – 3123	3114
2021	45	3788	2930	2720 – 3139	3230
2021	46	3998	2960	2738 – 3183	3181
2021	47	4197	3001	2771 – 3231	3179
2021	48	4399	3042	2791 – 3292	3329
2021	49	4380	3066	2771 – 3361	3339
2021	50	4052	3130	2830 – 3429	3284
2021	51	3768	3196	2861 – 3531	3182
2021	52	3683	3253	2902 – 3605	3303
* Voorlopige cijfers. ** Aantal volgens ontvangen doodsoorzaakverklaringen.

3.2 COVID-19-sterfte en oversterfte naar Wlz-zorggebruik

In 2020 en 2021 overleden in totaal 12,5 duizend mensen die zorg ontvingen in het kader van de Wet langdurige zorg (Wlz, zie Bijlage ‘Data en methoden’ voor een toelichting), zoals bewoners van verpleeghuizen en gehandicaptenzorginstellingen, meer dan verwacht, oftewel 11 procent. Aan COVID-19 overleden in totaal 20,6 duizend Wlz-zorggebruikers.

De sterfte onder Wlz-zorggebruikers was tijdens de eerste oversterftegolf van de COVID-19-epidemie relatief hoger dan onder de overige bevolking. Dit is gebruikelijk in perioden van oversterfte vanwege hun grotere kwetsbaarheid (en deels hogere leeftijd). Tijdens de eerste oversterftegolf van de pandemie was de oversterfte onder Wlz-zorggebruikers 4,9 duizend. Het aantal mensen in deze groep dat aan COVID-19 overleed was eveneens 4,9 duizend. Tijdens de met de hittegolf samenhangende oversterfte in de zomer van 2020 stierven er relatief veel Wlz-zorggebruikers (450 meer dan verwacht).

Tijdens de tweede golf van de COVID-19-epidemie overleden 4,9 duizend Wlz-zorggebruikers meer dan verwacht. In deze periode overleden 7,5 duizend Wlz-zorggebruikers aan COVID-19. Aan het einde van de tweede golf liep de sterfte onder Wlz-zorggebruikers sneller terug dan onder de overige bevolking. Ook bleef het aantal COVID-19-overlijdens tot de zomer van 2021 lager dan in de overige bevolking.

De COVID-19-sterfte onder Wlz-zorggebruikers liep op met de derde oversterftegolf. Net als bij de totale sterfte ligt het aantal overledenen minus COVID-19 onder Wlz-zorggebruikers voor een groot gedeelte van de derde golf boven de verwachte sterfte. In totaal bedroeg de oversterfte onder Wlz-zorggebruikers tijdens de derde golf 4,8 duizend en overleden 3,8 duizend van hen aan COVID-19. De verhouding tussen de COVID-19-sterfte en de oversterfte was tijdens de derde golf 80 procent (zie ook Tabel 3.4.1). Dit is iets meer dan bij de oversterfte onder Wlz-zorggebruikers en de overige bevolking samen. Mogelijk dragen andere doodsoorzaken bij aan de oversterfte tijdens die periode.

3.2.1 Overledenen met Wlz-zorggebruik per week*
		Overledenen	Overledenen, verwacht	Overledenen, verwacht (95%-interval)	Overledenen minus COVID-19**
2020	1	1210	1252	1052 – 1451	1210
2020	2	1265	1272	1076 – 1468	1265
2020	3	1135	1282	1086 – 1478	1135
2020	4	1125	1301	1113 – 1489	1125
2020	5	1098	1310	1118 – 1503	1098
2020	6	1144	1309	1099 – 1519	1144
2020	7	1155	1309	1069 – 1549	1155
2020	8	1129	1296	1044 – 1549	1129
2020	9	1195	1276	1005 – 1546	1195
2020	10	1164	1260	989 – 1531	1162
2020	11	1200	1229	950 – 1507	1187
2020	12	1336	1191	928 – 1454	1185
2020	13	1656	1156	912 – 1400	1191
2020	14	2212	1120	915 – 1326	1216
2020	15	2409	1091	910 – 1273	1148
2020	16	2066	1075	912 – 1238	1043
2020	17	1716	1055	898 – 1211	995
2020	18	1429	1048	900 – 1195	969
2020	19	1186	1038	897 – 1179	879
2020	20	1031	1029	902 – 1155	851
2020	21	1069	1015	892 – 1138	916
2020	22	1004	1007	887 – 1127	904
2020	23	909	995	886 – 1104	840
2020	24	958	997	888 – 1106	918
2020	25	913	989	879 – 1099	888
2020	26	940	985	864 – 1107	919
2020	27	931	992	850 – 1134	910
2020	28	912	998	849 – 1147	891
2020	29	900	1003	855 – 1152	895
2020	30	957	1004	854 – 1154	946
2020	31	947	997	851 – 1143	936
2020	32	904	993	846 – 1140	888
2020	33	1311	987	840 – 1134	1272
2020	34	1113	980	849 – 1111	1082
2020	35	995	974	860 – 1087	977
2020	36	942	973	860 – 1087	925
2020	37	942	977	865 – 1089	921
2020	38	980	989	876 – 1102	933
2020	39	1054	1001	892 – 1110	968
2020	40	1076	1015	897 – 1133	967
2020	41	1090	1028	908 – 1147	939
2020	42	1218	1042	910 – 1175	976
2020	43	1318	1054	912 – 1195	983
2020	44	1520	1068	920 – 1215	1025
2020	45	1391	1074	925 – 1224	892
2020	46	1424	1086	936 – 1235	993
2020	47	1287	1102	953 – 1252	937
2020	48	1287	1121	964 – 1278	935
2020	49	1286	1135	970 – 1300	962
2020	50	1452	1163	996 – 1329	1044
2020	51	1607	1193	1019 – 1368	1037
2020	52	1727	1223	1035 – 1410	1037
2020	53	1732	1244	1050 – 1437	1055
2021	1	1657	1264	1065 – 1463	1021
2021	2	1588	1284	1089 – 1480	988
2021	3	1539	1294	1098 – 1491	948
2021	4	1465	1313	1125 – 1501	985
2021	5	1437	1323	1131 – 1515	1028
2021	6	1351	1322	1112 – 1532	959
2021	7	1366	1322	1082 – 1562	1018
2021	8	1159	1309	1056 – 1561	937
2021	9	1105	1288	1018 – 1559	938
2021	10	1147	1272	1001 – 1543	1016
2021	11	997	1241	962 – 1519	899
2021	12	1045	1203	939 – 1466	957
2021	13	1030	1167	923 – 1412	970
2021	14	992	1131	925 – 1337	937
2021	15	978	1102	920 – 1283	919
2021	16	973	1085	922 – 1248	935
2021	17	1043	1065	908 – 1221	991
2021	18	1009	1058	910 – 1205	963
2021	19	1005	1048	907 – 1189	962
2021	20	992	1039	912 – 1165	960
2021	21	987	1025	902 – 1147	974
2021	22	1070	1017	897 – 1137	1047
2021	23	996	1005	896 – 1114	986
2021	24	1061	1007	897 – 1116	1045
2021	25	960	999	889 – 1109	953
2021	26	986	995	874 – 1116	978
2021	27	1037	1002	859 – 1144	1033
2021	28	1038	1008	858 – 1157	1032
2021	29	1024	1013	865 – 1161	995
2021	30	1045	1013	863 – 1164	1008
2021	31	1098	1007	861 – 1153	1037
2021	32	1052	1002	855 – 1149	1006
2021	33	1075	997	850 – 1144	1033
2021	34	1049	989	858 – 1120	1008
2021	35	1031	983	870 – 1097	1005
2021	36	1113	983	869 – 1097	1077
2021	37	1043	987	874 – 1099	997
2021	38	1037	999	886 – 1112	1016
2021	39	1045	1010	901 – 1119	1028
2021	40	1132	1025	907 – 1143	1103
2021	41	1112	1037	918 – 1157	1066
2021	42	1252	1052	920 – 1185	1150
2021	43	1320	1064	922 – 1205	1175
2021	44	1334	1078	930 – 1226	1147
2021	45	1466	1085	935 – 1234	1188
2021	46	1605	1096	947 – 1245	1188
2021	47	1686	1113	964 – 1262	1172
2021	48	1706	1132	975 – 1288	1185
2021	49	1766	1146	981 – 1311	1209
2021	50	1625	1174	1008 – 1341	1223
2021	51	1429	1205	1031 – 1379	1181
2021	52	1352	1235	1047 – 1422	1190
* Voorlopige cijfers. ** Aantal volgens ontvangen doodsoorzaakverklaringen.

3.2.1 Overledenen met Wlz-zorggebruik per week*
		Overledenen	Overledenen, verwacht	Overledenen, verwacht (95%-interval)	Overledenen minus COVID-19**
2020	1	1210	1252	1052 – 1451	1210
2020	2	1265	1272	1076 – 1468	1265
2020	3	1135	1282	1086 – 1478	1135
2020	4	1125	1301	1113 – 1489	1125
2020	5	1098	1310	1118 – 1503	1098
2020	6	1144	1309	1099 – 1519	1144
2020	7	1155	1309	1069 – 1549	1155
2020	8	1129	1296	1044 – 1549	1129
2020	9	1195	1276	1005 – 1546	1195
2020	10	1164	1260	989 – 1531	1162
2020	11	1200	1229	950 – 1507	1187
2020	12	1336	1191	928 – 1454	1185
2020	13	1656	1156	912 – 1400	1191
2020	14	2212	1120	915 – 1326	1216
2020	15	2409	1091	910 – 1273	1148
2020	16	2066	1075	912 – 1238	1043
2020	17	1716	1055	898 – 1211	995
2020	18	1429	1048	900 – 1195	969
2020	19	1186	1038	897 – 1179	879
2020	20	1031	1029	902 – 1155	851
2020	21	1069	1015	892 – 1138	916
2020	22	1004	1007	887 – 1127	904
2020	23	909	995	886 – 1104	840
2020	24	958	997	888 – 1106	918
2020	25	913	989	879 – 1099	888
2020	26	940	985	864 – 1107	919
2020	27	931	992	850 – 1134	910
2020	28	912	998	849 – 1147	891
2020	29	900	1003	855 – 1152	895
2020	30	957	1004	854 – 1154	946
2020	31	947	997	851 – 1143	936
2020	32	904	993	846 – 1140	888
2020	33	1311	987	840 – 1134	1272
2020	34	1113	980	849 – 1111	1082
2020	35	995	974	860 – 1087	977
2020	36	942	973	860 – 1087	925
2020	37	942	977	865 – 1089	921
2020	38	980	989	876 – 1102	933
2020	39	1054	1001	892 – 1110	968
2020	40	1076	1015	897 – 1133	967
2020	41	1090	1028	908 – 1147	939
2020	42	1218	1042	910 – 1175	976
2020	43	1318	1054	912 – 1195	983
2020	44	1520	1068	920 – 1215	1025
2020	45	1391	1074	925 – 1224	892
2020	46	1424	1086	936 – 1235	993
2020	47	1287	1102	953 – 1252	937
2020	48	1287	1121	964 – 1278	935
2020	49	1286	1135	970 – 1300	962
2020	50	1452	1163	996 – 1329	1044
2020	51	1607	1193	1019 – 1368	1037
2020	52	1727	1223	1035 – 1410	1037
2020	53	1732	1244	1050 – 1437	1055
2021	1	1657	1264	1065 – 1463	1021
2021	2	1588	1284	1089 – 1480	988
2021	3	1539	1294	1098 – 1491	948
2021	4	1465	1313	1125 – 1501	985
2021	5	1437	1323	1131 – 1515	1028
2021	6	1351	1322	1112 – 1532	959
2021	7	1366	1322	1082 – 1562	1018
2021	8	1159	1309	1056 – 1561	937
2021	9	1105	1288	1018 – 1559	938
2021	10	1147	1272	1001 – 1543	1016
2021	11	997	1241	962 – 1519	899
2021	12	1045	1203	939 – 1466	957
2021	13	1030	1167	923 – 1412	970
2021	14	992	1131	925 – 1337	937
2021	15	978	1102	920 – 1283	919
2021	16	973	1085	922 – 1248	935
2021	17	1043	1065	908 – 1221	991
2021	18	1009	1058	910 – 1205	963
2021	19	1005	1048	907 – 1189	962
2021	20	992	1039	912 – 1165	960
2021	21	987	1025	902 – 1147	974
2021	22	1070	1017	897 – 1137	1047
2021	23	996	1005	896 – 1114	986
2021	24	1061	1007	897 – 1116	1045
2021	25	960	999	889 – 1109	953
2021	26	986	995	874 – 1116	978
2021	27	1037	1002	859 – 1144	1033
2021	28	1038	1008	858 – 1157	1032
2021	29	1024	1013	865 – 1161	995
2021	30	1045	1013	863 – 1164	1008
2021	31	1098	1007	861 – 1153	1037
2021	32	1052	1002	855 – 1149	1006
2021	33	1075	997	850 – 1144	1033
2021	34	1049	989	858 – 1120	1008
2021	35	1031	983	870 – 1097	1005
2021	36	1113	983	869 – 1097	1077
2021	37	1043	987	874 – 1099	997
2021	38	1037	999	886 – 1112	1016
2021	39	1045	1010	901 – 1119	1028
2021	40	1132	1025	907 – 1143	1103
2021	41	1112	1037	918 – 1157	1066
2021	42	1252	1052	920 – 1185	1150
2021	43	1320	1064	922 – 1205	1175
2021	44	1334	1078	930 – 1226	1147
2021	45	1466	1085	935 – 1234	1188
2021	46	1605	1096	947 – 1245	1188
2021	47	1686	1113	964 – 1262	1172
2021	48	1706	1132	975 – 1288	1185
2021	49	1766	1146	981 – 1311	1209
2021	50	1625	1174	1008 – 1341	1223
2021	51	1429	1205	1031 – 1379	1181
2021	52	1352	1235	1047 – 1422	1190
* Voorlopige cijfers. ** Aantal volgens ontvangen doodsoorzaakverklaringen.

3.3 COVID-19-sterfte en oversterfte naar leeftijd

Ongeveer 56 procent van de overledenen in 2020 en 2021 was 80 jaar of ouder. Onder ouderen zijn gewoonlijk relatief meer sterfgevallen in de winter.

De sterfte onder mensen van 90 jaar of ouder, zowel voor het totaal als exclusief de COVID-19-sterfte, liet een vergelijkbaar patroon zien als voor de sterfte van alle leeftijden. De grootste afwijkingen op dit patroon zijn te zien tijdens de tweede oversterftegolf waarin er in verhouding minder oversterfte onder 90-plussers was dan bij de sterfte van alle leeftijden. Ook nam de sterfte onder 90-plussers na de tweede oversterftegolf meer af in vergelijking met andere leeftijdscategorieën. Deze periode waarin de sterfte lager was dan verwacht duurde tot eind mei 2021.

Voor 90-plussers komt de mate van oversterfte in de derde golf voor 77 procent overeen met de sterfte door COVID-19 (zie ook Tabel 3.4.1). Dit is iets meer dan bij de oversterfte van alle leeftijden.

3.3.1 Overledenen per week, leeftijd 90 jaar of ouder*
		Overledenen	Overledenen, verwacht	Overledenen, verwacht (95%-interval)	Overledenen minus COVID-19**
2020	1	769	770	623 – 917	769
2020	2	747	799	638 – 959	747
2020	3	762	821	649 – 994	762
2020	4	764	854	683 – 1025	764
2020	5	754	860	693 – 1028	754
2020	6	753	852	675 – 1030	753
2020	7	780	850	655 – 1045	780
2020	8	727	836	623 – 1048	727
2020	9	717	820	611 – 1028	717
2020	10	739	805	604 – 1005	738
2020	11	697	777	590 – 964	690
2020	12	787	749	576 – 922	732
2020	13	936	721	572 – 869	733
2020	14	1179	693	576 – 810	737
2020	15	1162	671	588 – 754	670
2020	16	1048	660	590 – 729	627
2020	17	935	643	575 – 710	646
2020	18	718	636	561 – 710	526
2020	19	653	624	550 – 698	523
2020	20	610	617	544 – 690	524
2020	21	655	607	539 – 675	584
2020	22	594	596	525 – 666	548
2020	23	550	586	514 – 658	520
2020	24	569	583	522 – 643	547
2020	25	549	575	524 – 626	536
2020	26	558	571	520 – 621	547
2020	27	532	570	504 – 637	520
2020	28	562	565	487 – 642	555
2020	29	529	566	481 – 651	526
2020	30	543	559	478 – 641	541
2020	31	539	556	473 – 638	535
2020	32	499	549	463 – 635	488
2020	33	702	545	458 – 632	684
2020	34	594	541	474 – 608	586
2020	35	571	539	482 – 596	560
2020	36	555	540	493 – 587	548
2020	37	513	542	497 – 588	504
2020	38	568	547	501 – 592	552
2020	39	591	556	518 – 593	558
2020	40	547	564	520 – 607	500
2020	41	610	570	525 – 614	551
2020	42	655	580	527 – 633	559
2020	43	708	584	523 – 646	552
2020	44	797	591	520 – 662	588
2020	45	733	593	515 – 672	535
2020	46	749	600	509 – 690	563
2020	47	670	607	517 – 698	513
2020	48	690	617	518 – 715	548
2020	49	668	622	513 – 731	540
2020	50	753	655	533 – 777	577
2020	51	831	697	568 – 826	583
2020	52	891	734	592 – 876	581
2020	53	906	754	608 – 896	620
2021	1	1003	773	623 – 917	687
2021	2	965	802	638 – 959	664
2021	3	971	825	649 – 994	644
2021	4	880	858	683 – 1025	649
2021	5	865	864	693 – 1028	662
2021	6	788	856	675 – 1030	615
2021	7	850	854	655 – 1045	676
2021	8	695	840	623 – 1048	576
2021	9	688	823	611 – 1028	590
2021	10	716	808	604 – 1005	636
2021	11	643	780	590 – 964	587
2021	12	636	753	576 – 922	577
2021	13	641	724	572 – 869	597
2021	14	634	696	576 – 810	590
2021	15	600	674	588 – 754	567
2021	16	629	663	590 – 729	599
2021	17	622	646	575 – 710	580
2021	18	594	639	561 – 710	571
2021	19	610	627	550 – 698	589
2021	20	568	620	544 – 690	548
2021	21	599	610	539 – 675	588
2021	22	636	599	525 – 666	624
2021	23	589	589	514 – 658	589
2021	24	601	586	522 – 643	593
2021	25	550	578	524 – 626	545
2021	26	571	573	520 – 621	569
2021	27	593	573	504 – 637	588
2021	28	583	567	487 – 642	578
2021	29	580	568	481 – 651	564
2021	30	622	562	478 – 641	601
2021	31	571	558	473 – 638	550
2021	32	614	551	463 – 635	589
2021	33	572	548	458 – 632	551
2021	34	596	544	474 – 608	574
2021	35	562	541	482 – 596	545
2021	36	631	542	493 – 587	620
2021	37	555	545	497 – 588	540
2021	38	549	549	501 – 592	541
2021	39	628	558	518 – 593	623
2021	40	615	566	520 – 607	589
2021	41	600	572	525 – 614	583
2021	42	695	583	527 – 633	652
2021	43	710	587	523 – 646	645
2021	44	728	594	520 – 662	643
2021	45	801	596	515 – 672	662
2021	46	827	602	509 – 690	618
2021	47	883	610	517 – 698	651
2021	48	996	620	518 – 715	716
2021	49	939	625	513 – 731	663
2021	50	854	658	533 – 777	670
2021	51	737	700	568 – 826	622
2021	52	808	738	592 – 876	717
* Voorlopige cijfers. ** Aantal volgens ontvangen doodsoorzaakverklaringen.

3.3.1 Overledenen per week, leeftijd 90 jaar of ouder*
		Overledenen	Overledenen, verwacht	Overledenen, verwacht (95%-interval)	Overledenen minus COVID-19**
2020	1	769	770	623 – 917	769
2020	2	747	799	638 – 959	747
2020	3	762	821	649 – 994	762
2020	4	764	854	683 – 1025	764
2020	5	754	860	693 – 1028	754
2020	6	753	852	675 – 1030	753
2020	7	780	850	655 – 1045	780
2020	8	727	836	623 – 1048	727
2020	9	717	820	611 – 1028	717
2020	10	739	805	604 – 1005	738
2020	11	697	777	590 – 964	690
2020	12	787	749	576 – 922	732
2020	13	936	721	572 – 869	733
2020	14	1179	693	576 – 810	737
2020	15	1162	671	588 – 754	670
2020	16	1048	660	590 – 729	627
2020	17	935	643	575 – 710	646
2020	18	718	636	561 – 710	526
2020	19	653	624	550 – 698	523
2020	20	610	617	544 – 690	524
2020	21	655	607	539 – 675	584
2020	22	594	596	525 – 666	548
2020	23	550	586	514 – 658	520
2020	24	569	583	522 – 643	547
2020	25	549	575	524 – 626	536
2020	26	558	571	520 – 621	547
2020	27	532	570	504 – 637	520
2020	28	562	565	487 – 642	555
2020	29	529	566	481 – 651	526
2020	30	543	559	478 – 641	541
2020	31	539	556	473 – 638	535
2020	32	499	549	463 – 635	488
2020	33	702	545	458 – 632	684
2020	34	594	541	474 – 608	586
2020	35	571	539	482 – 596	560
2020	36	555	540	493 – 587	548
2020	37	513	542	497 – 588	504
2020	38	568	547	501 – 592	552
2020	39	591	556	518 – 593	558
2020	40	547	564	520 – 607	500
2020	41	610	570	525 – 614	551
2020	42	655	580	527 – 633	559
2020	43	708	584	523 – 646	552
2020	44	797	591	520 – 662	588
2020	45	733	593	515 – 672	535
2020	46	749	600	509 – 690	563
2020	47	670	607	517 – 698	513
2020	48	690	617	518 – 715	548
2020	49	668	622	513 – 731	540
2020	50	753	655	533 – 777	577
2020	51	831	697	568 – 826	583
2020	52	891	734	592 – 876	581
2020	53	906	754	608 – 896	620
2021	1	1003	773	623 – 917	687
2021	2	965	802	638 – 959	664
2021	3	971	825	649 – 994	644
2021	4	880	858	683 – 1025	649
2021	5	865	864	693 – 1028	662
2021	6	788	856	675 – 1030	615
2021	7	850	854	655 – 1045	676
2021	8	695	840	623 – 1048	576
2021	9	688	823	611 – 1028	590
2021	10	716	808	604 – 1005	636
2021	11	643	780	590 – 964	587
2021	12	636	753	576 – 922	577
2021	13	641	724	572 – 869	597
2021	14	634	696	576 – 810	590
2021	15	600	674	588 – 754	567
2021	16	629	663	590 – 729	599
2021	17	622	646	575 – 710	580
2021	18	594	639	561 – 710	571
2021	19	610	627	550 – 698	589
2021	20	568	620	544 – 690	548
2021	21	599	610	539 – 675	588
2021	22	636	599	525 – 666	624
2021	23	589	589	514 – 658	589
2021	24	601	586	522 – 643	593
2021	25	550	578	524 – 626	545
2021	26	571	573	520 – 621	569
2021	27	593	573	504 – 637	588
2021	28	583	567	487 – 642	578
2021	29	580	568	481 – 651	564
2021	30	622	562	478 – 641	601
2021	31	571	558	473 – 638	550
2021	32	614	551	463 – 635	589
2021	33	572	548	458 – 632	551
2021	34	596	544	474 – 608	574
2021	35	562	541	482 – 596	545
2021	36	631	542	493 – 587	620
2021	37	555	545	497 – 588	540
2021	38	549	549	501 – 592	541
2021	39	628	558	518 – 593	623
2021	40	615	566	520 – 607	589
2021	41	600	572	525 – 614	583
2021	42	695	583	527 – 633	652
2021	43	710	587	523 – 646	645
2021	44	728	594	520 – 662	643
2021	45	801	596	515 – 672	662
2021	46	827	602	509 – 690	618
2021	47	883	610	517 – 698	651
2021	48	996	620	518 – 715	716
2021	49	939	625	513 – 731	663
2021	50	854	658	533 – 777	670
2021	51	737	700	568 – 826	622
2021	52	808	738	592 – 876	717
* Voorlopige cijfers. ** Aantal volgens ontvangen doodsoorzaakverklaringen.

Het beeld van de sterfte in de periode 2020–2021 onder mensen van 80 tot 90 jaar lijkt sterk op dat van 90-plussers. Ook voor deze groep laten de cijfers zien dat de COVID-19-sterfte gelijk oploopt en daarna weer afneemt met de oversterfte tijdens de derde golf. De mate van oversterfte tijdens de derde golf komt onder 80- tot 90-jarigen voor 81 procent overeen met de COVID-19-sterfte in deze periode (zie ook Tabel 3.4.1). Dit is meer dan bij de oversterfte van alle leeftijden.

3.3.2 Overledenen per week, leeftijd 80-90 jaar*
		Overledenen	Overledenen, verwacht	Overledenen, verwacht (95%-interval)	Overledenen minus COVID-19**
2020	1	1053	1149	1001 – 1297	1053
2020	2	1218	1159	1003 – 1316	1218
2020	3	1064	1168	1001 – 1335	1064
2020	4	992	1178	1010 – 1345	992
2020	5	1036	1180	1019 – 1341	1036
2020	6	1060	1181	1010 – 1352	1060
2020	7	1072	1183	990 – 1377	1072
2020	8	1022	1174	973 – 1376	1022
2020	9	1066	1166	960 – 1371	1066
2020	10	1085	1154	948 – 1359	1082
2020	11	1163	1133	941 – 1325	1144
2020	12	1299	1100	914 – 1287	1099
2020	13	1619	1072	901 – 1242	1043
2020	14	1904	1043	899 – 1186	1083
2020	15	1900	1018	894 – 1142	1034
2020	16	1600	1001	893 – 1109	986
2020	17	1365	987	893 – 1081	888
2020	18	1218	978	888 – 1068	927
2020	19	1031	973	886 – 1060	851
2020	20	958	965	889 – 1040	847
2020	21	942	954	890 – 1017	863
2020	22	910	951	891 – 1011	849
2020	23	911	943	884 – 1002	861
2020	24	881	942	878 – 1006	858
2020	25	916	939	874 – 1003	892
2020	26	893	936	863 – 1008	881
2020	27	894	937	852 – 1021	881
2020	28	856	936	849 – 1023	848
2020	29	851	933	845 – 1022	848
2020	30	900	931	849 – 1013	889
2020	31	909	922	849 – 995	901
2020	32	902	917	845 – 990	891
2020	33	1118	913	849 – 977	1095
2020	34	982	908	852 – 964	958
2020	35	946	910	852 – 969	938
2020	36	893	915	860 – 970	881
2020	37	935	923	861 – 984	920
2020	38	913	932	866 – 998	882
2020	39	1026	942	876 – 1008	959
2020	40	1103	954	880 – 1027	1020
2020	41	1043	966	893 – 1040	929
2020	42	1148	979	900 – 1058	953
2020	43	1235	991	896 – 1085	963
2020	44	1315	1004	910 – 1097	938
2020	45	1311	1013	910 – 1117	882
2020	46	1337	1024	922 – 1127	986
2020	47	1165	1039	935 – 1143	870
2020	48	1195	1055	951 – 1160	912
2020	49	1303	1069	956 – 1182	1036
2020	50	1294	1094	979 – 1208	994
2020	51	1419	1112	985 – 1240	1032
2020	52	1398	1131	997 – 1264	916
2020	53	1455	1144	999 – 1281	943
2021	1	1532	1157	1001 – 1297	1025
2021	2	1367	1167	1003 – 1316	928
2021	3	1378	1176	1001 – 1335	989
2021	4	1327	1186	1010 – 1345	1002
2021	5	1308	1188	1019 – 1341	1010
2021	6	1255	1189	1010 – 1352	960
2021	7	1161	1192	990 – 1377	879
2021	8	1124	1183	973 – 1376	896
2021	9	1032	1174	960 – 1371	854
2021	10	1123	1162	948 – 1359	967
2021	11	1000	1141	941 – 1325	886
2021	12	1013	1108	914 – 1287	896
2021	13	1082	1079	901 – 1242	960
2021	14	1034	1050	899 – 1186	941
2021	15	1022	1025	894 – 1142	915
2021	16	1043	1008	893 – 1109	965
2021	17	1020	994	893 – 1081	954
2021	18	975	985	888 – 1068	898
2021	19	976	980	886 – 1060	918
2021	20	979	971	889 – 1040	930
2021	21	943	960	890 – 1017	913
2021	22	989	957	891 – 1011	960
2021	23	963	950	884 – 1002	946
2021	24	962	949	878 – 1006	949
2021	25	875	945	874 – 1003	868
2021	26	931	942	863 – 1008	925
2021	27	935	943	852 – 1021	930
2021	28	981	943	849 – 1023	977
2021	29	909	940	845 – 1022	887
2021	30	951	937	849 – 1013	924
2021	31	1050	928	849 – 995	996
2021	32	926	924	845 – 990	895
2021	33	1000	919	849 – 977	963
2021	34	941	914	852 – 964	900
2021	35	988	917	852 – 969	961
2021	36	1001	922	860 – 970	963
2021	37	1003	929	861 – 984	964
2021	38	975	938	866 – 998	955
2021	39	1019	948	876 – 1008	993
2021	40	1017	961	880 – 1027	997
2021	41	1049	973	893 – 1040	994
2021	42	1126	986	900 – 1058	1046
2021	43	1189	997	896 – 1085	1041
2021	44	1196	1011	910 – 1097	1023
2021	45	1324	1021	910 – 1117	1087
2021	46	1512	1032	922 – 1127	1157
2021	47	1543	1047	935 – 1143	1090
2021	48	1569	1062	951 – 1160	1113
2021	49	1586	1077	956 – 1182	1162
2021	50	1469	1101	979 – 1208	1145
2021	51	1376	1120	985 – 1240	1141
2021	52	1219	1139	997 – 1264	1107
* Voorlopige cijfers. ** Aantal volgens ontvangen doodsoorzaakverklaringen.

3.3.2 Overledenen per week, leeftijd 80-90 jaar*
		Overledenen	Overledenen, verwacht	Overledenen, verwacht (95%-interval)	Overledenen minus COVID-19**
2020	1	1053	1149	1001 – 1297	1053
2020	2	1218	1159	1003 – 1316	1218
2020	3	1064	1168	1001 – 1335	1064
2020	4	992	1178	1010 – 1345	992
2020	5	1036	1180	1019 – 1341	1036
2020	6	1060	1181	1010 – 1352	1060
2020	7	1072	1183	990 – 1377	1072
2020	8	1022	1174	973 – 1376	1022
2020	9	1066	1166	960 – 1371	1066
2020	10	1085	1154	948 – 1359	1082
2020	11	1163	1133	941 – 1325	1144
2020	12	1299	1100	914 – 1287	1099
2020	13	1619	1072	901 – 1242	1043
2020	14	1904	1043	899 – 1186	1083
2020	15	1900	1018	894 – 1142	1034
2020	16	1600	1001	893 – 1109	986
2020	17	1365	987	893 – 1081	888
2020	18	1218	978	888 – 1068	927
2020	19	1031	973	886 – 1060	851
2020	20	958	965	889 – 1040	847
2020	21	942	954	890 – 1017	863
2020	22	910	951	891 – 1011	849
2020	23	911	943	884 – 1002	861
2020	24	881	942	878 – 1006	858
2020	25	916	939	874 – 1003	892
2020	26	893	936	863 – 1008	881
2020	27	894	937	852 – 1021	881
2020	28	856	936	849 – 1023	848
2020	29	851	933	845 – 1022	848
2020	30	900	931	849 – 1013	889
2020	31	909	922	849 – 995	901
2020	32	902	917	845 – 990	891
2020	33	1118	913	849 – 977	1095
2020	34	982	908	852 – 964	958
2020	35	946	910	852 – 969	938
2020	36	893	915	860 – 970	881
2020	37	935	923	861 – 984	920
2020	38	913	932	866 – 998	882
2020	39	1026	942	876 – 1008	959
2020	40	1103	954	880 – 1027	1020
2020	41	1043	966	893 – 1040	929
2020	42	1148	979	900 – 1058	953
2020	43	1235	991	896 – 1085	963
2020	44	1315	1004	910 – 1097	938
2020	45	1311	1013	910 – 1117	882
2020	46	1337	1024	922 – 1127	986
2020	47	1165	1039	935 – 1143	870
2020	48	1195	1055	951 – 1160	912
2020	49	1303	1069	956 – 1182	1036
2020	50	1294	1094	979 – 1208	994
2020	51	1419	1112	985 – 1240	1032
2020	52	1398	1131	997 – 1264	916
2020	53	1455	1144	999 – 1281	943
2021	1	1532	1157	1001 – 1297	1025
2021	2	1367	1167	1003 – 1316	928
2021	3	1378	1176	1001 – 1335	989
2021	4	1327	1186	1010 – 1345	1002
2021	5	1308	1188	1019 – 1341	1010
2021	6	1255	1189	1010 – 1352	960
2021	7	1161	1192	990 – 1377	879
2021	8	1124	1183	973 – 1376	896
2021	9	1032	1174	960 – 1371	854
2021	10	1123	1162	948 – 1359	967
2021	11	1000	1141	941 – 1325	886
2021	12	1013	1108	914 – 1287	896
2021	13	1082	1079	901 – 1242	960
2021	14	1034	1050	899 – 1186	941
2021	15	1022	1025	894 – 1142	915
2021	16	1043	1008	893 – 1109	965
2021	17	1020	994	893 – 1081	954
2021	18	975	985	888 – 1068	898
2021	19	976	980	886 – 1060	918
2021	20	979	971	889 – 1040	930
2021	21	943	960	890 – 1017	913
2021	22	989	957	891 – 1011	960
2021	23	963	950	884 – 1002	946
2021	24	962	949	878 – 1006	949
2021	25	875	945	874 – 1003	868
2021	26	931	942	863 – 1008	925
2021	27	935	943	852 – 1021	930
2021	28	981	943	849 – 1023	977
2021	29	909	940	845 – 1022	887
2021	30	951	937	849 – 1013	924
2021	31	1050	928	849 – 995	996
2021	32	926	924	845 – 990	895
2021	33	1000	919	849 – 977	963
2021	34	941	914	852 – 964	900
2021	35	988	917	852 – 969	961
2021	36	1001	922	860 – 970	963
2021	37	1003	929	861 – 984	964
2021	38	975	938	866 – 998	955
2021	39	1019	948	876 – 1008	993
2021	40	1017	961	880 – 1027	997
2021	41	1049	973	893 – 1040	994
2021	42	1126	986	900 – 1058	1046
2021	43	1189	997	896 – 1085	1041
2021	44	1196	1011	910 – 1097	1023
2021	45	1324	1021	910 – 1117	1087
2021	46	1512	1032	922 – 1127	1157
2021	47	1543	1047	935 – 1143	1090
2021	48	1569	1062	951 – 1160	1113
2021	49	1586	1077	956 – 1182	1162
2021	50	1469	1101	979 – 1208	1145
2021	51	1376	1120	985 – 1240	1141
2021	52	1219	1139	997 – 1264	1107
* Voorlopige cijfers. ** Aantal volgens ontvangen doodsoorzaakverklaringen.

De sterfte onder mensen van 65 tot 80 jaar liet met name na de tweede oversterftegolf een afwijkend patroon zien in vergelijking met het verloop van de sterfte van alle leeftijden. In april en mei van 2021 was sprake van lichte oversterfte en ook in de periode erna is er in meerdere weken oversterfte waargenomen. De beperkte oversterfte voor alle leeftijden net voor het begin van de derde oversterftegolf lijkt vooral van deze leeftijdsgroep afkomstig. Ook voor deze leeftijdscategorie geldt dat de sterke stijging van de sterfte tijdens de derde oversterftegolf grotendeels overeenkomt met de extra sterfte door COVID-19. De mate van oversterfte tijdens de derde golf komt voor 61 procent overeen met de COVID-19-sterfte in deze periode, duidelijk minder dan bij de andere leeftijdsgroepen (zie ook Tabel 3.4.1).

3.3.3 Overledenen per week, leeftijd 65-80 jaar*
		Overledenen	Overledenen, verwacht	Overledenen, verwacht (95%-interval)	Overledenen minus COVID-19**
2020	1	896	947	852 – 1041	896
2020	2	967	944	851 – 1038	967
2020	3	913	944	851 – 1038	913
2020	4	936	949	856 – 1043	936
2020	5	924	956	857 – 1056	924
2020	6	982	957	843 – 1071	982
2020	7	938	961	832 – 1091	938
2020	8	870	961	815 – 1108	870
2020	9	911	951	805 – 1096	911
2020	10	889	944	804 – 1085	888
2020	11	948	932	803 – 1062	939
2020	12	1079	917	796 – 1039	942
2020	13	1401	907	806 – 1008	1002
2020	14	1503	889	806 – 972	945
2020	15	1435	876	809 – 942	913
2020	16	1234	867	799 – 935	866
2020	17	1155	857	787 – 926	882
2020	18	1000	847	779 – 916	847
2020	19	915	845	777 – 912	816
2020	20	835	834	768 – 901	764
2020	21	805	832	766 – 898	752
2020	22	858	830	764 – 895	821
2020	23	835	827	767 – 887	811
2020	24	834	829	770 – 888	818
2020	25	855	827	765 – 889	846
2020	26	828	825	763 – 887	821
2020	27	809	829	764 – 894	803
2020	28	811	830	760 – 899	803
2020	29	776	830	762 – 899	774
2020	30	822	828	759 – 896	817
2020	31	842	824	752 – 896	834
2020	32	820	829	755 – 904	816
2020	33	928	826	749 – 904	921
2020	34	862	829	756 – 901	849
2020	35	865	831	761 – 900	857
2020	36	829	833	766 – 900	824
2020	37	897	839	773 – 905	891
2020	38	846	850	777 – 923	831
2020	39	880	855	785 – 924	851
2020	40	915	865	789 – 941	865
2020	41	992	868	785 – 950	910
2020	42	986	872	788 – 956	866
2020	43	1081	878	787 – 969	894
2020	44	1166	888	798 – 979	931
2020	45	1110	890	807 – 973	883
2020	46	1060	898	814 – 982	849
2020	47	1083	913	829 – 996	899
2020	48	1084	925	845 – 1005	892
2020	49	1111	933	843 – 1022	930
2020	50	1105	938	853 – 1023	910
2020	51	1187	941	848 – 1034	929
2020	52	1146	944	849 – 1039	866
2020	53	1280	958	851 – 1040	937
2021	1	1179	971	852 – 1041	899
2021	2	1111	969	851 – 1038	859
2021	3	1087	969	851 – 1038	853
2021	4	1106	974	856 – 1043	874
2021	5	1101	981	857 – 1056	918
2021	6	1097	981	843 – 1071	906
2021	7	1039	986	832 – 1091	878
2021	8	985	986	815 – 1108	853
2021	9	969	975	805 – 1096	848
2021	10	990	969	804 – 1085	867
2021	11	986	956	803 – 1062	837
2021	12	1008	941	796 – 1039	877
2021	13	1041	930	806 – 1008	883
2021	14	1047	912	806 – 972	899
2021	15	1079	898	809 – 942	912
2021	16	1019	890	799 – 935	867
2021	17	1047	879	787 – 926	875
2021	18	1025	869	779 – 916	878
2021	19	937	866	777 – 912	807
2021	20	1026	855	768 – 901	936
2021	21	868	854	766 – 898	814
2021	22	947	851	764 – 895	886
2021	23	928	848	767 – 887	895
2021	24	897	850	770 – 888	879
2021	25	849	848	765 – 889	840
2021	26	865	846	763 – 887	852
2021	27	896	851	764 – 894	892
2021	28	900	851	760 – 899	892
2021	29	909	852	762 – 899	891
2021	30	944	849	759 – 896	928
2021	31	922	845	752 – 896	897
2021	32	885	851	755 – 904	856
2021	33	920	848	749 – 904	891
2021	34	946	850	756 – 901	918
2021	35	888	852	761 – 900	855
2021	36	1023	854	766 – 900	994
2021	37	932	861	773 – 905	900
2021	38	926	872	777 – 923	906
2021	39	987	877	785 – 924	969
2021	40	1006	887	789 – 941	987
2021	41	970	890	785 – 950	950
2021	42	1012	894	788 – 956	975
2021	43	1046	900	787 – 969	979
2021	44	1140	911	798 – 979	1011
2021	45	1187	913	807 – 973	1030
2021	46	1217	921	814 – 982	1000
2021	47	1273	936	829 – 996	994
2021	48	1336	949	845 – 1005	1060
2021	49	1316	957	843 – 1022	1031
2021	50	1249	962	853 – 1023	1030
2021	51	1152	965	848 – 1034	969
2021	52	1155	968	849 – 1039	1011
* Voorlopige cijfers. ** Aantal volgens ontvangen doodsoorzaakverklaringen.

3.3.3 Overledenen per week, leeftijd 65-80 jaar*
		Overledenen	Overledenen, verwacht	Overledenen, verwacht (95%-interval)	Overledenen minus COVID-19**
2020	1	896	947	852 – 1041	896
2020	2	967	944	851 – 1038	967
2020	3	913	944	851 – 1038	913
2020	4	936	949	856 – 1043	936
2020	5	924	956	857 – 1056	924
2020	6	982	957	843 – 1071	982
2020	7	938	961	832 – 1091	938
2020	8	870	961	815 – 1108	870
2020	9	911	951	805 – 1096	911
2020	10	889	944	804 – 1085	888
2020	11	948	932	803 – 1062	939
2020	12	1079	917	796 – 1039	942
2020	13	1401	907	806 – 1008	1002
2020	14	1503	889	806 – 972	945
2020	15	1435	876	809 – 942	913
2020	16	1234	867	799 – 935	866
2020	17	1155	857	787 – 926	882
2020	18	1000	847	779 – 916	847
2020	19	915	845	777 – 912	816
2020	20	835	834	768 – 901	764
2020	21	805	832	766 – 898	752
2020	22	858	830	764 – 895	821
2020	23	835	827	767 – 887	811
2020	24	834	829	770 – 888	818
2020	25	855	827	765 – 889	846
2020	26	828	825	763 – 887	821
2020	27	809	829	764 – 894	803
2020	28	811	830	760 – 899	803
2020	29	776	830	762 – 899	774
2020	30	822	828	759 – 896	817
2020	31	842	824	752 – 896	834
2020	32	820	829	755 – 904	816
2020	33	928	826	749 – 904	921
2020	34	862	829	756 – 901	849
2020	35	865	831	761 – 900	857
2020	36	829	833	766 – 900	824
2020	37	897	839	773 – 905	891
2020	38	846	850	777 – 923	831
2020	39	880	855	785 – 924	851
2020	40	915	865	789 – 941	865
2020	41	992	868	785 – 950	910
2020	42	986	872	788 – 956	866
2020	43	1081	878	787 – 969	894
2020	44	1166	888	798 – 979	931
2020	45	1110	890	807 – 973	883
2020	46	1060	898	814 – 982	849
2020	47	1083	913	829 – 996	899
2020	48	1084	925	845 – 1005	892
2020	49	1111	933	843 – 1022	930
2020	50	1105	938	853 – 1023	910
2020	51	1187	941	848 – 1034	929
2020	52	1146	944	849 – 1039	866
2020	53	1280	958	851 – 1040	937
2021	1	1179	971	852 – 1041	899
2021	2	1111	969	851 – 1038	859
2021	3	1087	969	851 – 1038	853
2021	4	1106	974	856 – 1043	874
2021	5	1101	981	857 – 1056	918
2021	6	1097	981	843 – 1071	906
2021	7	1039	986	832 – 1091	878
2021	8	985	986	815 – 1108	853
2021	9	969	975	805 – 1096	848
2021	10	990	969	804 – 1085	867
2021	11	986	956	803 – 1062	837
2021	12	1008	941	796 – 1039	877
2021	13	1041	930	806 – 1008	883
2021	14	1047	912	806 – 972	899
2021	15	1079	898	809 – 942	912
2021	16	1019	890	799 – 935	867
2021	17	1047	879	787 – 926	875
2021	18	1025	869	779 – 916	878
2021	19	937	866	777 – 912	807
2021	20	1026	855	768 – 901	936
2021	21	868	854	766 – 898	814
2021	22	947	851	764 – 895	886
2021	23	928	848	767 – 887	895
2021	24	897	850	770 – 888	879
2021	25	849	848	765 – 889	840
2021	26	865	846	763 – 887	852
2021	27	896	851	764 – 894	892
2021	28	900	851	760 – 899	892
2021	29	909	852	762 – 899	891
2021	30	944	849	759 – 896	928
2021	31	922	845	752 – 896	897
2021	32	885	851	755 – 904	856
2021	33	920	848	749 – 904	891
2021	34	946	850	756 – 901	918
2021	35	888	852	761 – 900	855
2021	36	1023	854	766 – 900	994
2021	37	932	861	773 – 905	900
2021	38	926	872	777 – 923	906
2021	39	987	877	785 – 924	969
2021	40	1006	887	789 – 941	987
2021	41	970	890	785 – 950	950
2021	42	1012	894	788 – 956	975
2021	43	1046	900	787 – 969	979
2021	44	1140	911	798 – 979	1011
2021	45	1187	913	807 – 973	1030
2021	46	1217	921	814 – 982	1000
2021	47	1273	936	829 – 996	994
2021	48	1336	949	845 – 1005	1060
2021	49	1316	957	843 – 1022	1031
2021	50	1249	962	853 – 1023	1030
2021	51	1152	965	848 – 1034	969
2021	52	1155	968	849 – 1039	1011
* Voorlopige cijfers. ** Aantal volgens ontvangen doodsoorzaakverklaringen.

Het sterfteverloop op jongere leeftijden kent veel fluctuaties omdat relatief weinig mensen voor hun 65^ste overlijden. In de leeftijdsgroep van 50 tot 65 jaar zijn de eerste en de derde oversterftegolf van de COVID-19-epidemie goed zichtbaar. De tweede oversterftegolf is minder goed te zien, alleen net voor de jaarwisseling 2020/2021 was er sprake van oversterfte. In de periode na april 2021 lag de sterfte, in tegenstelling tot de periode daarvoor, langere tijd boven de verwachting, maar nog wel binnen het 95-procent-interval. Normaal fluctueert de sterfte rondom de verwachte sterfte. Eind april van 2021 was er nog een substantieel aantal COVID-19-gerelateerde ziekenhuisopnames onder mensen jonger dan 60 jaar, terwijl die onder de oudsten eerder afnamen (Coronadashboard, 2022).

Ook voor de 50- tot 65-jarigen is er een toename te zien in COVID-19-sterfte tijdens de drie oversterftegolven. De mate van oversterfte onder 50- tot 65-jarigen in de derde golf komt voor 42 procent overeen met de COVID-19-sterfte in deze periode, duidelijk minder dan bij de oudere leeftijdsgroepen (zie ook Tabel 3.4.1).

3.3.4 Overledenen per week, leeftijd 50-65 jaar*
		Overledenen	Overledenen, verwacht	Overledenen, verwacht (95%-interval)	Overledenen minus COVID-19**
2020	1	288	315	278 – 351	288
2020	2	312	314	274 – 353	312
2020	3	299	314	276 – 352	299
2020	4	255	314	276 – 353	255
2020	5	329	316	279 – 353	329
2020	6	302	316	274 – 357	302
2020	7	298	317	273 – 361	298
2020	8	263	318	274 – 362	263
2020	9	296	317	273 – 361	296
2020	10	278	316	275 – 358	278
2020	11	316	314	271 – 357	316
2020	12	343	309	266 – 353	323
2020	13	374	308	270 – 345	307
2020	14	390	303	265 – 340	305
2020	15	365	297	263 – 332	284
2020	16	329	294	259 – 329	270
2020	17	335	289	251 – 327	289
2020	18	329	287	252 – 322	300
2020	19	282	285	250 – 320	261
2020	20	254	283	248 – 319	243
2020	21	268	283	243 – 323	255
2020	22	269	282	238 – 325	265
2020	23	295	282	241 – 324	292
2020	24	302	284	241 – 328	298
2020	25	280	285	243 – 326	278
2020	26	269	286	242 – 330	266
2020	27	305	286	243 – 329	304
2020	28	279	286	249 – 322	277
2020	29	270	288	252 – 325	270
2020	30	313	287	250 – 323	313
2020	31	271	286	254 – 318	270
2020	32	312	287	252 – 323	310
2020	33	350	287	254 – 320	347
2020	34	301	286	247 – 325	299
2020	35	250	290	246 – 334	246
2020	36	285	292	249 – 334	282
2020	37	286	295	252 – 339	284
2020	38	285	300	254 – 346	281
2020	39	297	300	253 – 347	289
2020	40	338	303	255 – 350	326
2020	41	286	304	262 – 346	275
2020	42	317	306	266 – 346	299
2020	43	326	307	267 – 348	300
2020	44	296	306	267 – 346	263
2020	45	331	304	269 – 340	293
2020	46	316	308	275 – 341	288
2020	47	307	310	281 – 340	276
2020	48	335	312	278 – 347	306
2020	49	336	311	279 – 343	303
2020	50	366	311	277 – 345	342
2020	51	369	314	280 – 347	327
2020	52	331	315	280 – 351	287
2020	53	342	313	279 – 351	299
2021	1	325	312	278 – 351	285
2021	2	323	310	274 – 353	291
2021	3	320	311	276 – 352	291
2021	4	317	311	276 – 353	286
2021	5	284	313	279 – 353	241
2021	6	307	312	274 – 357	280
2021	7	363	313	273 – 361	330
2021	8	309	315	274 – 362	287
2021	9	326	313	273 – 361	300
2021	10	321	313	275 – 358	295
2021	11	315	311	271 – 357	287
2021	12	303	306	266 – 353	277
2021	13	305	304	270 – 345	265
2021	14	339	300	265 – 340	301
2021	15	330	294	263 – 332	302
2021	16	344	290	259 – 329	307
2021	17	330	286	251 – 327	295
2021	18	298	284	252 – 322	268
2021	19	378	282	250 – 320	349
2021	20	316	280	248 – 319	286
2021	21	300	280	243 – 323	284
2021	22	331	279	238 – 325	317
2021	23	291	279	241 – 324	279
2021	24	299	281	241 – 328	288
2021	25	298	282	243 – 326	292
2021	26	316	283	242 – 330	315
2021	27	304	283	243 – 329	299
2021	28	303	283	249 – 322	301
2021	29	268	285	252 – 325	257
2021	30	294	284	250 – 323	287
2021	31	313	283	254 – 318	306
2021	32	308	284	252 – 323	297
2021	33	325	284	254 – 320	320
2021	34	325	283	247 – 325	314
2021	35	331	287	246 – 334	323
2021	36	334	289	249 – 334	322
2021	37	319	292	252 – 339	313
2021	38	344	297	254 – 346	334
2021	39	316	297	253 – 347	307
2021	40	317	300	255 – 350	308
2021	41	355	301	262 – 346	346
2021	42	336	303	266 – 346	327
2021	43	341	304	267 – 348	328
2021	44	352	303	267 – 346	335
2021	45	355	301	269 – 340	334
2021	46	328	305	275 – 341	298
2021	47	380	307	281 – 340	334
2021	48	386	309	278 – 347	337
2021	49	421	308	279 – 343	373
2021	50	380	308	277 – 345	346
2021	51	384	310	280 – 347	343
2021	52	370	312	280 – 351	339
* Voorlopige cijfers. ** Aantal volgens ontvangen doodsoorzaakverklaringen.

3.3.4 Overledenen per week, leeftijd 50-65 jaar*
		Overledenen	Overledenen, verwacht	Overledenen, verwacht (95%-interval)	Overledenen minus COVID-19**
2020	1	288	315	278 – 351	288
2020	2	312	314	274 – 353	312
2020	3	299	314	276 – 352	299
2020	4	255	314	276 – 353	255
2020	5	329	316	279 – 353	329
2020	6	302	316	274 – 357	302
2020	7	298	317	273 – 361	298
2020	8	263	318	274 – 362	263
2020	9	296	317	273 – 361	296
2020	10	278	316	275 – 358	278
2020	11	316	314	271 – 357	316
2020	12	343	309	266 – 353	323
2020	13	374	308	270 – 345	307
2020	14	390	303	265 – 340	305
2020	15	365	297	263 – 332	284
2020	16	329	294	259 – 329	270
2020	17	335	289	251 – 327	289
2020	18	329	287	252 – 322	300
2020	19	282	285	250 – 320	261
2020	20	254	283	248 – 319	243
2020	21	268	283	243 – 323	255
2020	22	269	282	238 – 325	265
2020	23	295	282	241 – 324	292
2020	24	302	284	241 – 328	298
2020	25	280	285	243 – 326	278
2020	26	269	286	242 – 330	266
2020	27	305	286	243 – 329	304
2020	28	279	286	249 – 322	277
2020	29	270	288	252 – 325	270
2020	30	313	287	250 – 323	313
2020	31	271	286	254 – 318	270
2020	32	312	287	252 – 323	310
2020	33	350	287	254 – 320	347
2020	34	301	286	247 – 325	299
2020	35	250	290	246 – 334	246
2020	36	285	292	249 – 334	282
2020	37	286	295	252 – 339	284
2020	38	285	300	254 – 346	281
2020	39	297	300	253 – 347	289
2020	40	338	303	255 – 350	326
2020	41	286	304	262 – 346	275
2020	42	317	306	266 – 346	299
2020	43	326	307	267 – 348	300
2020	44	296	306	267 – 346	263
2020	45	331	304	269 – 340	293
2020	46	316	308	275 – 341	288
2020	47	307	310	281 – 340	276
2020	48	335	312	278 – 347	306
2020	49	336	311	279 – 343	303
2020	50	366	311	277 – 345	342
2020	51	369	314	280 – 347	327
2020	52	331	315	280 – 351	287
2020	53	342	313	279 – 351	299
2021	1	325	312	278 – 351	285
2021	2	323	310	274 – 353	291
2021	3	320	311	276 – 352	291
2021	4	317	311	276 – 353	286
2021	5	284	313	279 – 353	241
2021	6	307	312	274 – 357	280
2021	7	363	313	273 – 361	330
2021	8	309	315	274 – 362	287
2021	9	326	313	273 – 361	300
2021	10	321	313	275 – 358	295
2021	11	315	311	271 – 357	287
2021	12	303	306	266 – 353	277
2021	13	305	304	270 – 345	265
2021	14	339	300	265 – 340	301
2021	15	330	294	263 – 332	302
2021	16	344	290	259 – 329	307
2021	17	330	286	251 – 327	295
2021	18	298	284	252 – 322	268
2021	19	378	282	250 – 320	349
2021	20	316	280	248 – 319	286
2021	21	300	280	243 – 323	284
2021	22	331	279	238 – 325	317
2021	23	291	279	241 – 324	279
2021	24	299	281	241 – 328	288
2021	25	298	282	243 – 326	292
2021	26	316	283	242 – 330	315
2021	27	304	283	243 – 329	299
2021	28	303	283	249 – 322	301
2021	29	268	285	252 – 325	257
2021	30	294	284	250 – 323	287
2021	31	313	283	254 – 318	306
2021	32	308	284	252 – 323	297
2021	33	325	284	254 – 320	320
2021	34	325	283	247 – 325	314
2021	35	331	287	246 – 334	323
2021	36	334	289	249 – 334	322
2021	37	319	292	252 – 339	313
2021	38	344	297	254 – 346	334
2021	39	316	297	253 – 347	307
2021	40	317	300	255 – 350	308
2021	41	355	301	262 – 346	346
2021	42	336	303	266 – 346	327
2021	43	341	304	267 – 348	328
2021	44	352	303	267 – 346	335
2021	45	355	301	269 – 340	334
2021	46	328	305	275 – 341	298
2021	47	380	307	281 – 340	334
2021	48	386	309	278 – 347	337
2021	49	421	308	279 – 343	373
2021	50	380	308	277 – 345	346
2021	51	384	310	280 – 347	343
2021	52	370	312	280 – 351	339
* Voorlopige cijfers. ** Aantal volgens ontvangen doodsoorzaakverklaringen.

Oversterfte komt in vergelijking met oudere leeftijdsgroepen in veel mindere mate voor bij mensen jonger dan 50 jaar. In de weekcijfers zijn perioden van oversterfte daarom niet goed zichtbaar. Uit jaarcijfers blijkt dat de sterfte in 2020 en 2021 wat hoger lag dan verwacht (CBS, 2022e). Het aantal mensen dat in deze leeftijdscategorie overleed aan COVID-19 was klein in vergelijking met andere leeftijden, ook in verhouding met de oversterfte in deze leeftijdsgroep. De mate van oversterfte onder 0- tot 50-jarigen in de derde golf komt voor 31 procent overeen met de COVID-19-sterfte in deze periode, het minst van alle leeftijdsgroepen in de derde golf (zie ook Tabel 3.4.1)

3.3.5 Overledenen per week, leeftijd 0-50 jaar*
		Overledenen	Overledenen, verwacht	Overledenen, verwacht (95%-interval)	Overledenen minus COVID-19**
2020	1	97	100	79 – 121	97
2020	2	120	100	78 – 121	120
2020	3	119	101	80 – 123	119
2020	4	99	102	83 – 122	99
2020	5	121	101	79 – 122	121
2020	6	99	101	80 – 123	99
2020	7	110	103	80 – 126	110
2020	8	77	102	80 – 125	77
2020	9	108	103	80 – 126	108
2020	10	116	101	79 – 123	116
2020	11	94	101	81 – 121	94
2020	12	106	101	82 – 119	106
2020	13	128	99	82 – 116	123
2020	14	109	98	82 – 114	94
2020	15	119	97	81 – 113	103
2020	16	97	95	80 – 111	90
2020	17	121	94	79 – 110	111
2020	18	117	94	76 – 111	115
2020	19	109	95	74 – 115	104
2020	20	120	95	74 – 116	116
2020	21	99	94	73 – 115	98
2020	22	102	95	71 – 118	101
2020	23	90	95	73 – 118	90
2020	24	104	98	75 – 121	103
2020	25	95	97	77 – 118	94
2020	26	112	98	80 – 115	111
2020	27	97	98	82 – 114	97
2020	28	111	100	85 – 116	111
2020	29	103	100	87 – 113	103
2020	30	94	100	86 – 113	94
2020	31	105	97	85 – 109	104
2020	32	108	97	83 – 110	108
2020	33	113	95	80 – 109	112
2020	34	115	96	83 – 108	114
2020	35	104	94	80 – 108	104
2020	36	131	94	77 – 110	131
2020	37	110	95	81 – 109	110
2020	38	110	97	82 – 112	109
2020	39	97	97	82 – 111	95
2020	40	97	98	84 – 112	94
2020	41	93	97	82 – 111	90
2020	42	114	99	85 – 112	109
2020	43	99	99	88 – 110	97
2020	44	113	98	84 – 111	111
2020	45	104	99	83 – 114	102
2020	46	119	100	85 – 115	113
2020	47	110	101	85 – 117	109
2020	48	100	102	82 – 121	94
2020	49	111	100	78 – 123	106
2020	50	97	102	80 – 124	95
2020	51	105	102	80 – 125	98
2020	52	101	100	80 – 120	93
2020	53	120	100	80 – 121	113
2021	1	104	99	79 – 121	102
2021	2	87	99	78 – 121	85
2021	3	106	100	80 – 123	102
2021	4	86	101	83 – 122	83
2021	5	96	100	79 – 122	89
2021	6	103	100	80 – 123	98
2021	7	116	102	80 – 126	114
2021	8	94	101	80 – 125	93
2021	9	90	102	80 – 126	90
2021	10	95	100	79 – 123	95
2021	11	100	100	81 – 121	95
2021	12	86	100	82 – 119	84
2021	13	109	98	82 – 116	108
2021	14	110	97	82 – 114	103
2021	15	111	96	81 – 113	102
2021	16	110	94	80 – 111	105
2021	17	107	93	79 – 110	104
2021	18	114	93	76 – 111	109
2021	19	118	94	74 – 115	113
2021	20	101	94	74 – 116	100
2021	21	97	93	73 – 115	93
2021	22	108	94	71 – 118	108
2021	23	116	94	73 – 118	114
2021	24	112	97	75 – 121	111
2021	25	103	96	77 – 118	103
2021	26	110	97	80 – 115	109
2021	27	111	97	82 – 114	109
2021	28	105	99	85 – 116	105
2021	29	110	99	87 – 113	109
2021	30	106	98	86 – 113	105
2021	31	103	96	85 – 109	101
2021	32	109	96	83 – 110	103
2021	33	85	94	80 – 109	84
2021	34	121	95	83 – 108	117
2021	35	97	93	80 – 108	95
2021	36	104	93	77 – 110	101
2021	37	111	94	81 – 109	110
2021	38	95	96	82 – 112	92
2021	39	124	96	82 – 111	122
2021	40	117	97	84 – 112	115
2021	41	92	96	82 – 111	90
2021	42	109	98	85 – 112	109
2021	43	104	98	88 – 110	104
2021	44	105	96	84 – 111	102
2021	45	121	98	83 – 114	117
2021	46	114	99	85 – 115	108
2021	47	118	100	85 – 117	110
2021	48	112	100	82 – 121	103
2021	49	118	99	78 – 123	110
2021	50	100	101	80 – 124	93
2021	51	119	101	80 – 125	107
2021	52	131	99	80 – 120	129
* Voorlopige cijfers. ** Aantal volgens ontvangen doodsoorzaakverklaringen.

3.3.5 Overledenen per week, leeftijd 0-50 jaar*
		Overledenen	Overledenen, verwacht	Overledenen, verwacht (95%-interval)	Overledenen minus COVID-19**
2020	1	97	100	79 – 121	97
2020	2	120	100	78 – 121	120
2020	3	119	101	80 – 123	119
2020	4	99	102	83 – 122	99
2020	5	121	101	79 – 122	121
2020	6	99	101	80 – 123	99
2020	7	110	103	80 – 126	110
2020	8	77	102	80 – 125	77
2020	9	108	103	80 – 126	108
2020	10	116	101	79 – 123	116
2020	11	94	101	81 – 121	94
2020	12	106	101	82 – 119	106
2020	13	128	99	82 – 116	123
2020	14	109	98	82 – 114	94
2020	15	119	97	81 – 113	103
2020	16	97	95	80 – 111	90
2020	17	121	94	79 – 110	111
2020	18	117	94	76 – 111	115
2020	19	109	95	74 – 115	104
2020	20	120	95	74 – 116	116
2020	21	99	94	73 – 115	98
2020	22	102	95	71 – 118	101
2020	23	90	95	73 – 118	90
2020	24	104	98	75 – 121	103
2020	25	95	97	77 – 118	94
2020	26	112	98	80 – 115	111
2020	27	97	98	82 – 114	97
2020	28	111	100	85 – 116	111
2020	29	103	100	87 – 113	103
2020	30	94	100	86 – 113	94
2020	31	105	97	85 – 109	104
2020	32	108	97	83 – 110	108
2020	33	113	95	80 – 109	112
2020	34	115	96	83 – 108	114
2020	35	104	94	80 – 108	104
2020	36	131	94	77 – 110	131
2020	37	110	95	81 – 109	110
2020	38	110	97	82 – 112	109
2020	39	97	97	82 – 111	95
2020	40	97	98	84 – 112	94
2020	41	93	97	82 – 111	90
2020	42	114	99	85 – 112	109
2020	43	99	99	88 – 110	97
2020	44	113	98	84 – 111	111
2020	45	104	99	83 – 114	102
2020	46	119	100	85 – 115	113
2020	47	110	101	85 – 117	109
2020	48	100	102	82 – 121	94
2020	49	111	100	78 – 123	106
2020	50	97	102	80 – 124	95
2020	51	105	102	80 – 125	98
2020	52	101	100	80 – 120	93
2020	53	120	100	80 – 121	113
2021	1	104	99	79 – 121	102
2021	2	87	99	78 – 121	85
2021	3	106	100	80 – 123	102
2021	4	86	101	83 – 122	83
2021	5	96	100	79 – 122	89
2021	6	103	100	80 – 123	98
2021	7	116	102	80 – 126	114
2021	8	94	101	80 – 125	93
2021	9	90	102	80 – 126	90
2021	10	95	100	79 – 123	95
2021	11	100	100	81 – 121	95
2021	12	86	100	82 – 119	84
2021	13	109	98	82 – 116	108
2021	14	110	97	82 – 114	103
2021	15	111	96	81 – 113	102
2021	16	110	94	80 – 111	105
2021	17	107	93	79 – 110	104
2021	18	114	93	76 – 111	109
2021	19	118	94	74 – 115	113
2021	20	101	94	74 – 116	100
2021	21	97	93	73 – 115	93
2021	22	108	94	71 – 118	108
2021	23	116	94	73 – 118	114
2021	24	112	97	75 – 121	111
2021	25	103	96	77 – 118	103
2021	26	110	97	80 – 115	109
2021	27	111	97	82 – 114	109
2021	28	105	99	85 – 116	105
2021	29	110	99	87 – 113	109
2021	30	106	98	86 – 113	105
2021	31	103	96	85 – 109	101
2021	32	109	96	83 – 110	103
2021	33	85	94	80 – 109	84
2021	34	121	95	83 – 108	117
2021	35	97	93	80 – 108	95
2021	36	104	93	77 – 110	101
2021	37	111	94	81 – 109	110
2021	38	95	96	82 – 112	92
2021	39	124	96	82 – 111	122
2021	40	117	97	84 – 112	115
2021	41	92	96	82 – 111	90
2021	42	109	98	85 – 112	109
2021	43	104	98	88 – 110	104
2021	44	105	96	84 – 111	102
2021	45	121	98	83 – 114	117
2021	46	114	99	85 – 115	108
2021	47	118	100	85 – 117	110
2021	48	112	100	82 – 121	103
2021	49	118	99	78 – 123	110
2021	50	100	101	80 – 124	93
2021	51	119	101	80 – 125	107
2021	52	131	99	80 – 120	129
* Voorlopige cijfers. ** Aantal volgens ontvangen doodsoorzaakverklaringen.

3.4 Samenvatting COVID-19-sterfte en oversterfte

Het aantal overledenen, de COVID-19-sterfte en de oversterfte is samengevat in Tabel 3.4.1. Daaruit volgt dat de verhouding COVID-19-sterfte ten opzichte van de oversterfte lager was in de derde golf dan in de eerdere twee golven. Over het algemeen geldt dat de verhouding voor Wlz-zorggebruikers hoger ligt dan voor het totaal, en voor de oudere leeftijden hoger ligt dan voor jongere leeftijden.

3.4.1 Overledenen, verwacht, minus COVID-19, oversterfte en COVID-19-sterfte; Totaal, Wlz-zorggebruik, leeftijd, per golf en jaar
		Golf 1¹⁾	Golf 2¹⁾	Golf 3¹⁾	2020¹⁾	2021¹⁾	Totaal 2020 en 2021¹⁾
Totaal	Aantal overledenen	26125	64063	69265	171270	170238	341508
Totaal	Verwacht aantal overledenen	17710	54572	57933	156667	154890	311557
Totaal	Overledenen minus COVID-19	17746	50809	61386	150609	151148	301757
Totaal	Oversterfte	8415	9491	11332	14603	15348	29951
Totaal	COVID-19-sterfte	8379	13254	7879	20661	19090	39751
Totaal	Verhouding COVID-19 -sterfte - oversterfte	1,00	1,40	0,70	1,41	1,24	1,33
Wlz-zorg- gebruikers	Aantal overledenen	11488	25253	26178	65957	62410	128367
Wlz-zorg- gebruikers	Verwacht aantal overledenen	6545	20391	21390	58303	57613	115916
Wlz-zorg- gebruikers	Overledenen minus COVID-19	6562	17707	22341	53993	53766	107759
Wlz-zorg- gebruikers	Oversterfte	4943	4862	4788	7654	4797	12451
Wlz-zorg- gebruikers	COVID-19-sterfte	4926	7546	3837	11964	8644	20608
Wlz-zorg- gebruikers	Verhouding COVID-19- sterfte - oversterfte	1,00	1,55	0,80	1,56	1,80	1,66
0 - 50 jaar	Aantal overledenen	691	1877	2197	5669	5530	11199
0 - 50 jaar	Verwacht aantal overledenen	577	1792	1943	5217	5062	10279
0 - 50 jaar	Overledenen minus COVID-19	636	1808	2118	5535	5362	10897
0 - 50 jaar	Oversterfte	114	85	254	452	468	920
0 - 50 jaar	COVID-19-sterfte	55	69	79	134	168	302
0 - 50 jaar	Verhouding COVID-19- sterfte - oversterfte	0,48	0,81	0,31	0,30	0,36	0,33
50 - 65 jaar	Aantal overledenen	2122	5861	6999	16320	17077	33397
50 - 65 jaar	Verwacht aantal overledenen	1778	5557	6000	15922	15446	31368
50 - 65 jaar	Overledenen minus COVID-19	1755	5340	6581	15428	15926	31354
50 - 65 jaar	Oversterfte	344	304	999	398	1631	2029
50 - 65 jaar	COVID-19-sterfte	367	521	418	892	1151	2043
50 - 65 jaar	Verhouding COVID-19- sterfte - oversterfte	1,07	1,71	0,42	2,24	0,71	1,01
65 - 80 jaar	Aantal overledenen	7728	19563	21681	52039	53370	105409
65 - 80 jaar	Verwacht aantal overledenen	5243	16475	18067	46799	47020	93819
65 - 80 jaar	Overledenen minus COVID-19	5455	16023	19460	46442	47508	93950
65 - 80 jaar	Oversterfte	2485	3088	3614	5240	6350	11590
65 - 80 jaar	COVID-19-sterfte	2273	3540	2221	5597	5862	11459
65 - 80 jaar	Verhouding COVID-19- sterfte - oversterfte	0,91	1,15	0,61	1,07	0,92	0,99
80 - 90 jaar	Aantal overledenen	9606	23024	24102	60024	58268	118292
80 - 90 jaar	Verwacht aantal overledenen	6099	19017	20014	54221	53447	107668
80 - 90 jaar	Overledenen minus COVID-19	5961	17275	20802	51036	50745	101781
80 - 90 jaar	Oversterfte	3507	4007	4088	5803	4821	10624
80 - 90 jaar	COVID-19-sterfte	3645	5749	3300	8988	7523	16511
80 - 90 jaar	Verhouding COVID-19- sterfte - oversterfte	1,04	1,43	0,81	1,55	1,56	1,55
90 jaar of ouder	Aantal overledenen	5978	13738	14286	37218	35993	73211
90 jaar of ouder	Verwacht aantal overledenen	4024	11724	11878	34519	33917	68436
90 jaar of ouder	Overledenen minus COVID-19	3939	10363	12425	32168	31607	63775
90 jaar of ouder	Oversterfte	1954	2014	2408	2699	2076	4775
90 jaar of ouder	COVID-19-sterfte	2039	3375	1861	5050	4386	9436
90 jaar of ouder	Verhouding COVID-19- sterfte - oversterfte	1,04	1,68	0,77	1,87	2,11	1,98
¹⁾Golf 1 betreft week 13 tot en met 18 van 2020, golf 2 betreft week 39 van 2020 tot en met week 3 van 2021, en golf 3 betreft week 33 tot en met 52 van 2021. De cijfers van 2020, 2021 en het totaal betreft de som van alle weken en wijken daarom af van de jaarcijfers.

4. Sterfte naar doodsoorzaak

4.1 Verhouding tussen doodsoorzaken

Voor iedere overledene in Nederland wordt door een arts een doodsoorzaakverklaring ingevuld. Op basis van deze informatie zijn alle overledenen in te delen in zes hoofdgroepen doodsoorzaken en een zevende groep, COVID-19, die begin 2020 door de WHO is geïntroduceerd.

Nieuwvormingen (kanker) en hart- en vaatziekten zijn de meest voorkomende doodsoorzaken. Meer dan de helft van de overledenen heeft nieuwvormingen of hart- en vaatziekten als belangrijkste doodsoorzaak. Deze ziekten zijn al jaren de meest voorkomende doodsoorzaken. Daarna komen psychische stoornissen en ziekten van het zenuwstelsel, waartoe onder andere dementie en de ziekte van Alzheimer behoren, en ziekten van de ademhalingsorganen. De sterfte aan deze laatste ziekten fluctueert en is afhankelijk van het wel of niet heersen van een griepepidemie. Het aandeel overledenen aan ziekten van de ademhalingsorganen is in jaren van een griepepidemie doorgaans groter. Onder de groep van overige doodsoorzaken valt een breed scala aan ziekten en aandoeningen, die verder gespecificeerd worden in de Bijlage ’Data en methoden’.

Het aandeel overledenen aan COVID-19 was 12,2 procent van de totale sterfte in 2020 en 11,8 procent in 2021. Dit was ongeveer even groot als het aandeel overledenen aan psychische stoornissen en ziekten van het zenuwstelsel. Het aandeel overledenen aan nieuwvormingen, hart- en vaatziekten, psychische stoornissen en ziekten van het zenuwstelsel, ziekten van de ademhalingsorganen nam af ten opzichte van de jaren voor de pandemie.

Wanneer gekeken wordt naar de verhoudingen tussen de groepen doodsoorzaken met uitzondering van COVID-19 zijn er geen duidelijke verschuivingen te zien in 2020 en 2021 ten opzichte van de jaren daarvoor.

4.1.1 Overledenen naar doodsoorzaak
	Nieuwvormingen (%)	Hart- en vaatziekten (%)	Psychische stoornissen en ziekten van het zenuwstelsel en zintuigen (%)	Ziekten van de ademhalingsorganen (%)	Niet-natuurlijke doodsoorzaken (%)	Overige natuurlijke doodsoorzaken (%)	COVID-19 (%)
2021*	28,4	22,6	12,1	6,1	5,6	13,3	11,8
2020	28,6	22,2	12,2	6,4	5,5	12,9	12,2

2021* (excl. COVID-19)	32,2	25,6	13,7	6,9	6,4	15,1
2020 (excl. COVID-19)	32,6	25,3	13,9	7,3	6,2	14,7
2019	31,6	25,2	14,5	8,5	5,8	14,3
2018	31	25,1	14,6	9,3	5,7	14,2
2017	31,6	25,9	14,3	8,8	5,4	14
2016	32,1	26,4	13,9	8,2	5,3	14,1
2015	31,6	27,2	13,1	8,8	5	14,3

* Voorlopige cijfers. Voor alle jaren zijn onbekende doodsoorzaken niet opgenomen in de groep overige natuurlijke doodsoorzaken.

4.1.1 Overledenen naar doodsoorzaak
	Nieuwvormingen (%)	Hart- en vaatziekten (%)	Psychische stoornissen en ziekten van het zenuwstelsel en zintuigen (%)	Ziekten van de ademhalingsorganen (%)	Niet-natuurlijke doodsoorzaken (%)	Overige natuurlijke doodsoorzaken (%)	COVID-19 (%)
2021*	28,4	22,6	12,1	6,1	5,6	13,3	11,8
2020	28,6	22,2	12,2	6,4	5,5	12,9	12,2

2021* (excl. COVID-19)	32,2	25,6	13,7	6,9	6,4	15,1
2020 (excl. COVID-19)	32,6	25,3	13,9	7,3	6,2	14,7
2019	31,6	25,2	14,5	8,5	5,8	14,3
2018	31	25,1	14,6	9,3	5,7	14,2
2017	31,6	25,9	14,3	8,8	5,4	14
2016	32,1	26,4	13,9	8,2	5,3	14,1
2015	31,6	27,2	13,1	8,8	5	14,3

* Voorlopige cijfers. Voor alle jaren zijn onbekende doodsoorzaken niet opgenomen in de groep overige natuurlijke doodsoorzaken.

4.2 Ontwikkelingen in onderliggende doodsoorzaken 2020–2021

De ontwikkelingen in de onderliggende doodsoorzaken voor de periode 2020–2021 zijn inzichtelijk gemaakt door de waargenomen sterfte te vergelijken met de verwachte sterfte per doodsoorzaak (zie Bijlage ‘Data en methoden’ voor een toelichting).

Het beeld is dat de sterfte aan nieuwvormingen, psychische stoornissen en ziekten van het zenuwstelsel, hart- en vaatziekten, niet-natuurlijke doodsoorzaken en overige doodsoorzaken veelal binnen de marges valt van de verwachte sterfte per doodsoorzaak, met uitzondering van de tweede golf. In deze periode was het aantal sterfgevallen gerelateerd aan hart- en vaatziekten, ziekten van de ademhalingsorganen en psychische stoornissen en ziekten van het zenuwstelsel lager dan verwacht. De lagere sterfte aan ziekten van de ademhalingsorganen kan samenhangen met het ontbreken van een griepepidemie in het eerste kwartaal van 2021 (RIVM, 2021).

De sterfte tijdens de derde golf ligt voor de meeste doodsoorzaken in lijn met de verwachte sterfte. Vooral de groep overige natuurlijke doodsoorzaken ligt tijdens de derde golf iets boven de verwachte sterfte. Dit is een zeer diverse groep met doodsoorzaken, onder andere ‘Ouderdom’ valt hier ook onder (zie Bijlage - Data en methoden voor meer detail).

4.2.1 Overledenen aan nieuwvormingen*
		Overledenen**	Overledenen, verwacht	Overledenen, verwacht (95%-interval)
2020	1	848	932	859 – 1005
2020	2	978	932	862 – 1002
2020	3	946	933	865 – 1001
2020	4	876	942	882 – 1002
2020	5	957	944	886 – 1002
2020	6	974	937	873 – 1001
2020	7	956	939	867 – 1011
2020	8	861	936	853 – 1019
2020	9	892	933	851 – 1015
2020	10	881	930	855 – 1005
2020	11	942	926	851 – 1001
2020	12	966	923	850 – 996
2020	13	963	923	856 – 990
2020	14	917	917	853 – 981
2020	15	938	909	857 – 961
2020	16	856	904	848 – 960
2020	17	913	900	844 – 956
2020	18	866	900	840 – 960
2020	19	811	900	836 – 964
2020	20	807	897	831 – 963
2020	21	836	896	835 – 957
2020	22	877	896	839 – 953
2020	23	866	900	846 – 954
2020	24	893	905	849 – 961
2020	25	946	906	853 – 959
2020	26	893	906	855 – 957
2020	27	873	904	850 – 958
2020	28	891	899	847 – 951
2020	29	902	901	841 – 961
2020	30	949	897	833 – 961
2020	31	886	894	826 – 962
2020	32	899	894	824 – 964
2020	33	955	891	823 – 959
2020	34	886	899	833 – 965
2020	35	912	904	835 – 973
2020	36	906	907	839 – 975
2020	37	901	911	839 – 983
2020	38	851	913	836 – 990
2020	39	892	913	842 – 984
2020	40	912	916	841 – 991
2020	41	942	913	839 – 987
2020	42	882	918	845 – 991
2020	43	867	917	841 – 993
2020	44	892	920	854 – 986
2020	45	935	918	861 – 975
2020	46	878	923	868 – 978
2020	47	840	927	872 – 982
2020	48	890	929	870 – 988
2020	49	979	919	848 – 990
2020	50	881	920	854 – 986
2020	51	916	923	852 – 994
2020	52	824	929	859 – 999
2020	53	843	935	864 – 1007
2021	1	937	941	868 – 1014
2021	2	908	941	871 – 1011
2021	3	892	942	874 – 1010
2021	4	887	951	891 – 1011
2021	5	899	953	895 – 1011
2021	6	869	946	882 – 1010
2021	7	868	948	876 – 1020
2021	8	818	945	862 – 1028
2021	9	830	942	860 – 1024
2021	10	924	939	864 – 1014
2021	11	860	935	860 – 1010
2021	12	887	931	858 – 1004
2021	13	894	932	865 – 999
2021	14	906	926	862 – 990
2021	15	922	917	865 – 969
2021	16	966	913	857 – 969
2021	17	847	909	853 – 965
2021	18	814	908	848 – 968
2021	19	877	909	845 – 973
2021	20	915	906	840 – 972
2021	21	860	904	843 – 965
2021	22	916	905	848 – 962
2021	23	966	908	854 – 962
2021	24	918	914	858 – 970
2021	25	904	915	862 – 968
2021	26	933	915	864 – 966
2021	27	932	912	858 – 966
2021	28	918	907	855 – 959
2021	29	832	909	849 – 969
2021	30	882	905	841 – 969
2021	31	902	903	835 – 971
2021	32	823	903	833 – 973
2021	33	901	900	832 – 968
2021	34	927	907	841 – 973
2021	35	889	913	844 – 982
2021	36	927	916	848 – 984
2021	37	918	920	848 – 992
2021	38	931	922	845 – 999
2021	39	982	922	851 – 993
2021	40	923	925	850 – 1000
2021	41	859	922	848 – 996
2021	42	942	926	853 – 999
2021	43	895	925	849 – 1001
2021	44	923	929	863 – 995
2021	45	937	926	869 – 983
2021	46	928	931	876 – 986
2021	47	890	936	881 – 991
2021	48	907	938	879 – 997
2021	49	937	928	857 – 999
2021	50	961	929	863 – 995
2021	51	854	932	861 – 1003
2021	52	863	938	868 – 1008
* Voorlopige cijfers. ** Aantal volgens ontvangen doodsoorzaakverklaringen.

4.2.1 Overledenen aan nieuwvormingen*
		Overledenen**	Overledenen, verwacht	Overledenen, verwacht (95%-interval)
2020	1	848	932	859 – 1005
2020	2	978	932	862 – 1002
2020	3	946	933	865 – 1001
2020	4	876	942	882 – 1002
2020	5	957	944	886 – 1002
2020	6	974	937	873 – 1001
2020	7	956	939	867 – 1011
2020	8	861	936	853 – 1019
2020	9	892	933	851 – 1015
2020	10	881	930	855 – 1005
2020	11	942	926	851 – 1001
2020	12	966	923	850 – 996
2020	13	963	923	856 – 990
2020	14	917	917	853 – 981
2020	15	938	909	857 – 961
2020	16	856	904	848 – 960
2020	17	913	900	844 – 956
2020	18	866	900	840 – 960
2020	19	811	900	836 – 964
2020	20	807	897	831 – 963
2020	21	836	896	835 – 957
2020	22	877	896	839 – 953
2020	23	866	900	846 – 954
2020	24	893	905	849 – 961
2020	25	946	906	853 – 959
2020	26	893	906	855 – 957
2020	27	873	904	850 – 958
2020	28	891	899	847 – 951
2020	29	902	901	841 – 961
2020	30	949	897	833 – 961
2020	31	886	894	826 – 962
2020	32	899	894	824 – 964
2020	33	955	891	823 – 959
2020	34	886	899	833 – 965
2020	35	912	904	835 – 973
2020	36	906	907	839 – 975
2020	37	901	911	839 – 983
2020	38	851	913	836 – 990
2020	39	892	913	842 – 984
2020	40	912	916	841 – 991
2020	41	942	913	839 – 987
2020	42	882	918	845 – 991
2020	43	867	917	841 – 993
2020	44	892	920	854 – 986
2020	45	935	918	861 – 975
2020	46	878	923	868 – 978
2020	47	840	927	872 – 982
2020	48	890	929	870 – 988
2020	49	979	919	848 – 990
2020	50	881	920	854 – 986
2020	51	916	923	852 – 994
2020	52	824	929	859 – 999
2020	53	843	935	864 – 1007
2021	1	937	941	868 – 1014
2021	2	908	941	871 – 1011
2021	3	892	942	874 – 1010
2021	4	887	951	891 – 1011
2021	5	899	953	895 – 1011
2021	6	869	946	882 – 1010
2021	7	868	948	876 – 1020
2021	8	818	945	862 – 1028
2021	9	830	942	860 – 1024
2021	10	924	939	864 – 1014
2021	11	860	935	860 – 1010
2021	12	887	931	858 – 1004
2021	13	894	932	865 – 999
2021	14	906	926	862 – 990
2021	15	922	917	865 – 969
2021	16	966	913	857 – 969
2021	17	847	909	853 – 965
2021	18	814	908	848 – 968
2021	19	877	909	845 – 973
2021	20	915	906	840 – 972
2021	21	860	904	843 – 965
2021	22	916	905	848 – 962
2021	23	966	908	854 – 962
2021	24	918	914	858 – 970
2021	25	904	915	862 – 968
2021	26	933	915	864 – 966
2021	27	932	912	858 – 966
2021	28	918	907	855 – 959
2021	29	832	909	849 – 969
2021	30	882	905	841 – 969
2021	31	902	903	835 – 971
2021	32	823	903	833 – 973
2021	33	901	900	832 – 968
2021	34	927	907	841 – 973
2021	35	889	913	844 – 982
2021	36	927	916	848 – 984
2021	37	918	920	848 – 992
2021	38	931	922	845 – 999
2021	39	982	922	851 – 993
2021	40	923	925	850 – 1000
2021	41	859	922	848 – 996
2021	42	942	926	853 – 999
2021	43	895	925	849 – 1001
2021	44	923	929	863 – 995
2021	45	937	926	869 – 983
2021	46	928	931	876 – 986
2021	47	890	936	881 – 991
2021	48	907	938	879 – 997
2021	49	937	928	857 – 999
2021	50	961	929	863 – 995
2021	51	854	932	861 – 1003
2021	52	863	938	868 – 1008
* Voorlopige cijfers. ** Aantal volgens ontvangen doodsoorzaakverklaringen.

4.2.2 Overledenen aan hart- en vaatziekten*
		Overledenen**	Overledenen, verwacht	Overledenen, verwacht (95%-interval)
2020	1	786	855	758 – 952
2020	2	817	864	753 – 975
2020	3	829	874	755 – 993
2020	4	799	881	764 – 998
2020	5	777	881	759 – 1003
2020	6	815	877	755 – 999
2020	7	850	875	752 – 998
2020	8	740	865	748 – 982
2020	9	760	859	743 – 975
2020	10	765	852	732 – 972
2020	11	824	839	725 – 953
2020	12	724	820	715 – 925
2020	13	750	802	703 – 901
2020	14	784	784	694 – 874
2020	15	667	773	685 – 861
2020	16	754	761	679 – 843
2020	17	656	746	672 – 820
2020	18	660	740	667 – 813
2020	19	669	731	660 – 802
2020	20	632	718	653 – 783
2020	21	609	708	637 – 779
2020	22	634	699	633 – 765
2020	23	648	688	626 – 750
2020	24	653	684	622 – 746
2020	25	641	672	606 – 738
2020	26	664	672	606 – 738
2020	27	632	675	597 – 753
2020	28	623	669	597 – 741
2020	29	551	666	597 – 735
2020	30	625	660	587 – 733
2020	31	626	652	579 – 725
2020	32	613	651	582 – 720
2020	33	727	644	578 – 710
2020	34	630	641	589 – 693
2020	35	624	647	593 – 701
2020	36	619	652	595 – 709
2020	37	630	665	613 – 717
2020	38	636	681	625 – 737
2020	39	687	692	634 – 750
2020	40	696	706	642 – 770
2020	41	685	717	656 – 778
2020	42	721	728	666 – 790
2020	43	729	737	672 – 802
2020	44	716	747	685 – 809
2020	45	666	753	694 – 812
2020	46	710	761	710 – 812
2020	47	690	771	729 – 813
2020	48	700	781	740 – 822
2020	49	750	791	742 – 840
2020	50	767	809	752 – 866
2020	51	775	827	750 – 904
2020	52	699	840	758 – 922
2020	53	735	852	763 – 942
2021	1	787	864	767 – 961
2021	2	725	872	761 – 983
2021	3	763	883	764 – 1002
2021	4	798	889	772 – 1006
2021	5	775	889	767 – 1011
2021	6	782	885	763 – 1007
2021	7	752	883	760 – 1006
2021	8	699	874	757 – 991
2021	9	705	868	752 – 984
2021	10	736	860	740 – 980
2021	11	680	847	733 – 961
2021	12	690	828	723 – 933
2021	13	714	810	711 – 909
2021	14	746	792	702 – 882
2021	15	707	781	693 – 869
2021	16	681	769	687 – 851
2021	17	699	753	679 – 827
2021	18	709	747	674 – 820
2021	19	679	739	668 – 810
2021	20	690	725	660 – 790
2021	21	709	715	644 – 786
2021	22	705	706	640 – 772
2021	23	628	695	633 – 757
2021	24	660	690	628 – 752
2021	25	614	679	613 – 745
2021	26	648	678	612 – 744
2021	27	662	681	603 – 759
2021	28	661	676	604 – 748
2021	29	670	672	603 – 741
2021	30	677	666	593 – 739
2021	31	681	658	585 – 731
2021	32	644	657	588 – 726
2021	33	638	650	584 – 716
2021	34	615	647	595 – 699
2021	35	682	653	599 – 707
2021	36	696	659	602 – 716
2021	37	633	672	620 – 724
2021	38	651	687	631 – 743
2021	39	697	699	641 – 757
2021	40	755	713	649 – 777
2021	41	748	724	663 – 785
2021	42	766	735	673 – 797
2021	43	740	744	679 – 809
2021	44	765	754	692 – 816
2021	45	762	760	701 – 819
2021	46	819	768	717 – 819
2021	47	740	779	737 – 821
2021	48	850	789	748 – 830
2021	49	771	799	750 – 848
2021	50	785	816	759 – 873
2021	51	817	835	758 – 912
2021	52	786	848	766 – 930
* Voorlopige cijfers. ** Aantal volgens ontvangen doodsoorzaakverklaringen.

4.2.2 Overledenen aan hart- en vaatziekten*
		Overledenen**	Overledenen, verwacht	Overledenen, verwacht (95%-interval)
2020	1	786	855	758 – 952
2020	2	817	864	753 – 975
2020	3	829	874	755 – 993
2020	4	799	881	764 – 998
2020	5	777	881	759 – 1003
2020	6	815	877	755 – 999
2020	7	850	875	752 – 998
2020	8	740	865	748 – 982
2020	9	760	859	743 – 975
2020	10	765	852	732 – 972
2020	11	824	839	725 – 953
2020	12	724	820	715 – 925
2020	13	750	802	703 – 901
2020	14	784	784	694 – 874
2020	15	667	773	685 – 861
2020	16	754	761	679 – 843
2020	17	656	746	672 – 820
2020	18	660	740	667 – 813
2020	19	669	731	660 – 802
2020	20	632	718	653 – 783
2020	21	609	708	637 – 779
2020	22	634	699	633 – 765
2020	23	648	688	626 – 750
2020	24	653	684	622 – 746
2020	25	641	672	606 – 738
2020	26	664	672	606 – 738
2020	27	632	675	597 – 753
2020	28	623	669	597 – 741
2020	29	551	666	597 – 735
2020	30	625	660	587 – 733
2020	31	626	652	579 – 725
2020	32	613	651	582 – 720
2020	33	727	644	578 – 710
2020	34	630	641	589 – 693
2020	35	624	647	593 – 701
2020	36	619	652	595 – 709
2020	37	630	665	613 – 717
2020	38	636	681	625 – 737
2020	39	687	692	634 – 750
2020	40	696	706	642 – 770
2020	41	685	717	656 – 778
2020	42	721	728	666 – 790
2020	43	729	737	672 – 802
2020	44	716	747	685 – 809
2020	45	666	753	694 – 812
2020	46	710	761	710 – 812
2020	47	690	771	729 – 813
2020	48	700	781	740 – 822
2020	49	750	791	742 – 840
2020	50	767	809	752 – 866
2020	51	775	827	750 – 904
2020	52	699	840	758 – 922
2020	53	735	852	763 – 942
2021	1	787	864	767 – 961
2021	2	725	872	761 – 983
2021	3	763	883	764 – 1002
2021	4	798	889	772 – 1006
2021	5	775	889	767 – 1011
2021	6	782	885	763 – 1007
2021	7	752	883	760 – 1006
2021	8	699	874	757 – 991
2021	9	705	868	752 – 984
2021	10	736	860	740 – 980
2021	11	680	847	733 – 961
2021	12	690	828	723 – 933
2021	13	714	810	711 – 909
2021	14	746	792	702 – 882
2021	15	707	781	693 – 869
2021	16	681	769	687 – 851
2021	17	699	753	679 – 827
2021	18	709	747	674 – 820
2021	19	679	739	668 – 810
2021	20	690	725	660 – 790
2021	21	709	715	644 – 786
2021	22	705	706	640 – 772
2021	23	628	695	633 – 757
2021	24	660	690	628 – 752
2021	25	614	679	613 – 745
2021	26	648	678	612 – 744
2021	27	662	681	603 – 759
2021	28	661	676	604 – 748
2021	29	670	672	603 – 741
2021	30	677	666	593 – 739
2021	31	681	658	585 – 731
2021	32	644	657	588 – 726
2021	33	638	650	584 – 716
2021	34	615	647	595 – 699
2021	35	682	653	599 – 707
2021	36	696	659	602 – 716
2021	37	633	672	620 – 724
2021	38	651	687	631 – 743
2021	39	697	699	641 – 757
2021	40	755	713	649 – 777
2021	41	748	724	663 – 785
2021	42	766	735	673 – 797
2021	43	740	744	679 – 809
2021	44	765	754	692 – 816
2021	45	762	760	701 – 819
2021	46	819	768	717 – 819
2021	47	740	779	737 – 821
2021	48	850	789	748 – 830
2021	49	771	799	750 – 848
2021	50	785	816	759 – 873
2021	51	817	835	758 – 912
2021	52	786	848	766 – 930
* Voorlopige cijfers. ** Aantal volgens ontvangen doodsoorzaakverklaringen.

4.2.3 Overledenen aan psychische stoornissen en ziekten van het zenuwstelsel en zintuigen*
		Overledenen**	Overledenen, verwacht	Overledenen, verwacht (95%-interval)
2020	1	434	463	367 – 559
2020	2	477	471	380 – 562
2020	3	403	474	378 – 570
2020	4	425	483	385 – 581
2020	5	442	484	387 – 581
2020	6	400	484	381 – 587
2020	7	430	483	372 – 594
2020	8	400	480	365 – 595
2020	9	439	470	343 – 597
2020	10	445	465	345 – 585
2020	11	460	453	341 – 565
2020	12	447	440	332 – 548
2020	13	476	426	332 – 520
2020	14	468	411	332 – 490
2020	15	475	398	330 – 466
2020	16	405	394	336 – 452
2020	17	388	385	327 – 443
2020	18	387	383	320 – 446
2020	19	328	376	313 – 439
2020	20	314	375	312 – 438
2020	21	343	374	313 – 435
2020	22	341	371	311 – 431
2020	23	325	368	308 – 428
2020	24	328	372	318 – 426
2020	25	309	370	321 – 419
2020	26	329	370	319 – 421
2020	27	351	373	318 – 428
2020	28	335	377	307 – 447
2020	29	333	381	302 – 460
2020	30	348	383	304 – 462
2020	31	371	379	298 – 460
2020	32	345	378	297 – 459
2020	33	489	381	297 – 465
2020	34	435	380	305 – 455
2020	35	371	376	315 – 437
2020	36	344	375	321 – 429
2020	37	387	373	318 – 428
2020	38	367	374	318 – 430
2020	39	354	375	321 – 429
2020	40	377	376	324 – 428
2020	41	347	379	327 – 431
2020	42	369	381	329 – 433
2020	43	382	388	330 – 446
2020	44	372	392	334 – 450
2020	45	336	397	336 – 458
2020	46	369	402	338 – 466
2020	47	359	409	339 – 479
2020	48	367	417	339 – 495
2020	49	342	422	336 – 508
2020	50	391	432	350 – 514
2020	51	390	441	355 – 527
2020	52	349	453	360 – 546
2020	53	366	460	366 – 555
2021	1	388	467	371 – 563
2021	2	357	475	384 – 566
2021	3	352	479	383 – 575
2021	4	373	488	390 – 586
2021	5	373	489	392 – 586
2021	6	361	489	386 – 592
2021	7	362	487	376 – 598
2021	8	341	485	370 – 600
2021	9	319	474	347 – 601
2021	10	350	470	350 – 590
2021	11	339	457	345 – 569
2021	12	321	444	336 – 552
2021	13	330	430	336 – 524
2021	14	335	415	336 – 494
2021	15	357	401	333 – 469
2021	16	347	398	340 – 456
2021	17	389	389	331 – 447
2021	18	347	386	323 – 449
2021	19	367	380	317 – 443
2021	20	362	379	316 – 442
2021	21	345	377	316 – 438
2021	22	396	375	315 – 435
2021	23	407	371	311 – 431
2021	24	407	375	321 – 429
2021	25	329	374	325 – 423
2021	26	377	373	322 – 424
2021	27	385	376	321 – 431
2021	28	407	381	311 – 451
2021	29	360	385	306 – 464
2021	30	401	387	308 – 466
2021	31	396	382	301 – 463
2021	32	382	382	301 – 463
2021	33	392	385	301 – 469
2021	34	398	383	308 – 458
2021	35	390	380	319 – 441
2021	36	412	378	324 – 432
2021	37	368	377	322 – 432
2021	38	389	378	322 – 434
2021	39	390	379	325 – 433
2021	40	393	380	328 – 432
2021	41	417	383	331 – 435
2021	42	405	384	332 – 436
2021	43	439	392	334 – 450
2021	44	408	396	338 – 454
2021	45	441	401	340 – 462
2021	46	394	405	341 – 469
2021	47	405	413	343 – 483
2021	48	428	421	343 – 499
2021	49	461	426	340 – 512
2021	50	476	436	354 – 518
2021	51	409	445	359 – 531
2021	52	417	457	364 – 550
* Voorlopige cijfers. ** Aantal volgens ontvangen doodsoorzaakverklaringen.

4.2.3 Overledenen aan psychische stoornissen en ziekten van het zenuwstelsel en zintuigen*
		Overledenen**	Overledenen, verwacht	Overledenen, verwacht (95%-interval)
2020	1	434	463	367 – 559
2020	2	477	471	380 – 562
2020	3	403	474	378 – 570
2020	4	425	483	385 – 581
2020	5	442	484	387 – 581
2020	6	400	484	381 – 587
2020	7	430	483	372 – 594
2020	8	400	480	365 – 595
2020	9	439	470	343 – 597
2020	10	445	465	345 – 585
2020	11	460	453	341 – 565
2020	12	447	440	332 – 548
2020	13	476	426	332 – 520
2020	14	468	411	332 – 490
2020	15	475	398	330 – 466
2020	16	405	394	336 – 452
2020	17	388	385	327 – 443
2020	18	387	383	320 – 446
2020	19	328	376	313 – 439
2020	20	314	375	312 – 438
2020	21	343	374	313 – 435
2020	22	341	371	311 – 431
2020	23	325	368	308 – 428
2020	24	328	372	318 – 426
2020	25	309	370	321 – 419
2020	26	329	370	319 – 421
2020	27	351	373	318 – 428
2020	28	335	377	307 – 447
2020	29	333	381	302 – 460
2020	30	348	383	304 – 462
2020	31	371	379	298 – 460
2020	32	345	378	297 – 459
2020	33	489	381	297 – 465
2020	34	435	380	305 – 455
2020	35	371	376	315 – 437
2020	36	344	375	321 – 429
2020	37	387	373	318 – 428
2020	38	367	374	318 – 430
2020	39	354	375	321 – 429
2020	40	377	376	324 – 428
2020	41	347	379	327 – 431
2020	42	369	381	329 – 433
2020	43	382	388	330 – 446
2020	44	372	392	334 – 450
2020	45	336	397	336 – 458
2020	46	369	402	338 – 466
2020	47	359	409	339 – 479
2020	48	367	417	339 – 495
2020	49	342	422	336 – 508
2020	50	391	432	350 – 514
2020	51	390	441	355 – 527
2020	52	349	453	360 – 546
2020	53	366	460	366 – 555
2021	1	388	467	371 – 563
2021	2	357	475	384 – 566
2021	3	352	479	383 – 575
2021	4	373	488	390 – 586
2021	5	373	489	392 – 586
2021	6	361	489	386 – 592
2021	7	362	487	376 – 598
2021	8	341	485	370 – 600
2021	9	319	474	347 – 601
2021	10	350	470	350 – 590
2021	11	339	457	345 – 569
2021	12	321	444	336 – 552
2021	13	330	430	336 – 524
2021	14	335	415	336 – 494
2021	15	357	401	333 – 469
2021	16	347	398	340 – 456
2021	17	389	389	331 – 447
2021	18	347	386	323 – 449
2021	19	367	380	317 – 443
2021	20	362	379	316 – 442
2021	21	345	377	316 – 438
2021	22	396	375	315 – 435
2021	23	407	371	311 – 431
2021	24	407	375	321 – 429
2021	25	329	374	325 – 423
2021	26	377	373	322 – 424
2021	27	385	376	321 – 431
2021	28	407	381	311 – 451
2021	29	360	385	306 – 464
2021	30	401	387	308 – 466
2021	31	396	382	301 – 463
2021	32	382	382	301 – 463
2021	33	392	385	301 – 469
2021	34	398	383	308 – 458
2021	35	390	380	319 – 441
2021	36	412	378	324 – 432
2021	37	368	377	322 – 432
2021	38	389	378	322 – 434
2021	39	390	379	325 – 433
2021	40	393	380	328 – 432
2021	41	417	383	331 – 435
2021	42	405	384	332 – 436
2021	43	439	392	334 – 450
2021	44	408	396	338 – 454
2021	45	441	401	340 – 462
2021	46	394	405	341 – 469
2021	47	405	413	343 – 483
2021	48	428	421	343 – 499
2021	49	461	426	340 – 512
2021	50	476	436	354 – 518
2021	51	409	445	359 – 531
2021	52	417	457	364 – 550
* Voorlopige cijfers. ** Aantal volgens ontvangen doodsoorzaakverklaringen.

4.2.4 Overledenen aan ziekten van de ademhalingsorganen*
		Overledenen**	Overledenen, verwacht	Overledenen, verwacht (95%-interval)
2020	1	320	338	219 – 457
2020	2	363	354	222 – 486
2020	3	294	371	227 – 515
2020	4	275	389	241 – 537
2020	5	289	399	250 – 548
2020	6	316	405	245 – 565
2020	7	297	411	225 – 597
2020	8	278	411	203 – 619
2020	9	298	401	194 – 608
2020	10	318	387	189 – 585
2020	11	293	365	180 – 550
2020	12	351	337	167 – 507
2020	13	285	314	170 – 458
2020	14	270	288	184 – 392
2020	15	262	265	196 – 334
2020	16	189	252	197 – 307
2020	17	180	240	193 – 287
2020	18	184	229	185 – 273
2020	19	167	225	187 – 263
2020	20	160	216	181 – 251
2020	21	146	209	178 – 240
2020	22	127	204	175 – 233
2020	23	177	197	167 – 227
2020	24	140	193	160 – 226
2020	25	126	192	157 – 227
2020	26	140	186	150 – 222
2020	27	146	184	148 – 220
2020	28	132	183	142 – 224
2020	29	163	182	139 – 225
2020	30	151	179	139 – 219
2020	31	155	175	137 – 213
2020	32	150	172	140 – 204
2020	33	242	170	137 – 203
2020	34	198	168	136 – 200
2020	35	149	166	137 – 195
2020	36	128	167	137 – 197
2020	37	138	171	141 – 201
2020	38	145	178	147 – 209
2020	39	180	184	148 – 220
2020	40	185	190	155 – 225
2020	41	143	195	160 – 230
2020	42	169	202	168 – 236
2020	43	170	208	174 – 242
2020	44	166	215	181 – 249
2020	45	144	217	183 – 251
2020	46	162	222	187 – 257
2020	47	160	231	193 – 269
2020	48	159	242	199 – 285
2020	49	190	254	197 – 311
2020	50	176	276	202 – 350
2020	51	170	297	203 – 391
2020	52	180	319	209 – 429
2020	53	184	330	216 – 445
2021	1	183	341	222 – 460
2021	2	176	358	226 – 490
2021	3	180	374	230 – 518
2021	4	193	393	245 – 541
2021	5	187	403	254 – 552
2021	6	147	409	249 – 569
2021	7	167	415	229 – 601
2021	8	173	415	207 – 623
2021	9	139	405	198 – 612
2021	10	175	391	193 – 589
2021	11	153	369	184 – 554
2021	12	168	340	170 – 510
2021	13	173	317	173 – 461
2021	14	173	290	186 – 394
2021	15	170	268	199 – 337
2021	16	187	254	199 – 309
2021	17	176	242	195 – 289
2021	18	157	232	188 – 276
2021	19	180	227	189 – 265
2021	20	172	218	183 – 253
2021	21	167	211	180 – 242
2021	22	184	206	177 – 235
2021	23	183	199	169 – 229
2021	24	177	195	162 – 228
2021	25	156	193	158 – 228
2021	26	163	188	152 – 224
2021	27	180	186	150 – 222
2021	28	176	185	144 – 226
2021	29	212	184	141 – 227
2021	30	182	181	141 – 221
2021	31	187	176	138 – 214
2021	32	188	174	142 – 206
2021	33	205	172	139 – 205
2021	34	176	170	138 – 202
2021	35	162	168	139 – 197
2021	36	220	169	139 – 199
2021	37	202	173	143 – 203
2021	38	180	180	149 – 211
2021	39	210	186	150 – 222
2021	40	207	192	157 – 227
2021	41	205	197	162 – 232
2021	42	257	204	170 – 238
2021	43	251	210	176 – 244
2021	44	255	217	183 – 251
2021	45	289	219	185 – 253
2021	46	216	224	189 – 259
2021	47	263	233	195 – 271
2021	48	250	244	201 – 287
2021	49	240	257	200 – 314
2021	50	209	279	205 – 353
2021	51	236	300	206 – 394
2021	52	221	322	212 – 432
* Voorlopige cijfers. ** Aantal volgens ontvangen doodsoorzaakverklaringen.

4.2.4 Overledenen aan ziekten van de ademhalingsorganen*
		Overledenen**	Overledenen, verwacht	Overledenen, verwacht (95%-interval)
2020	1	320	338	219 – 457
2020	2	363	354	222 – 486
2020	3	294	371	227 – 515
2020	4	275	389	241 – 537
2020	5	289	399	250 – 548
2020	6	316	405	245 – 565
2020	7	297	411	225 – 597
2020	8	278	411	203 – 619
2020	9	298	401	194 – 608
2020	10	318	387	189 – 585
2020	11	293	365	180 – 550
2020	12	351	337	167 – 507
2020	13	285	314	170 – 458
2020	14	270	288	184 – 392
2020	15	262	265	196 – 334
2020	16	189	252	197 – 307
2020	17	180	240	193 – 287
2020	18	184	229	185 – 273
2020	19	167	225	187 – 263
2020	20	160	216	181 – 251
2020	21	146	209	178 – 240
2020	22	127	204	175 – 233
2020	23	177	197	167 – 227
2020	24	140	193	160 – 226
2020	25	126	192	157 – 227
2020	26	140	186	150 – 222
2020	27	146	184	148 – 220
2020	28	132	183	142 – 224
2020	29	163	182	139 – 225
2020	30	151	179	139 – 219
2020	31	155	175	137 – 213
2020	32	150	172	140 – 204
2020	33	242	170	137 – 203
2020	34	198	168	136 – 200
2020	35	149	166	137 – 195
2020	36	128	167	137 – 197
2020	37	138	171	141 – 201
2020	38	145	178	147 – 209
2020	39	180	184	148 – 220
2020	40	185	190	155 – 225
2020	41	143	195	160 – 230
2020	42	169	202	168 – 236
2020	43	170	208	174 – 242
2020	44	166	215	181 – 249
2020	45	144	217	183 – 251
2020	46	162	222	187 – 257
2020	47	160	231	193 – 269
2020	48	159	242	199 – 285
2020	49	190	254	197 – 311
2020	50	176	276	202 – 350
2020	51	170	297	203 – 391
2020	52	180	319	209 – 429
2020	53	184	330	216 – 445
2021	1	183	341	222 – 460
2021	2	176	358	226 – 490
2021	3	180	374	230 – 518
2021	4	193	393	245 – 541
2021	5	187	403	254 – 552
2021	6	147	409	249 – 569
2021	7	167	415	229 – 601
2021	8	173	415	207 – 623
2021	9	139	405	198 – 612
2021	10	175	391	193 – 589
2021	11	153	369	184 – 554
2021	12	168	340	170 – 510
2021	13	173	317	173 – 461
2021	14	173	290	186 – 394
2021	15	170	268	199 – 337
2021	16	187	254	199 – 309
2021	17	176	242	195 – 289
2021	18	157	232	188 – 276
2021	19	180	227	189 – 265
2021	20	172	218	183 – 253
2021	21	167	211	180 – 242
2021	22	184	206	177 – 235
2021	23	183	199	169 – 229
2021	24	177	195	162 – 228
2021	25	156	193	158 – 228
2021	26	163	188	152 – 224
2021	27	180	186	150 – 222
2021	28	176	185	144 – 226
2021	29	212	184	141 – 227
2021	30	182	181	141 – 221
2021	31	187	176	138 – 214
2021	32	188	174	142 – 206
2021	33	205	172	139 – 205
2021	34	176	170	138 – 202
2021	35	162	168	139 – 197
2021	36	220	169	139 – 199
2021	37	202	173	143 – 203
2021	38	180	180	149 – 211
2021	39	210	186	150 – 222
2021	40	207	192	157 – 227
2021	41	205	197	162 – 232
2021	42	257	204	170 – 238
2021	43	251	210	176 – 244
2021	44	255	217	183 – 251
2021	45	289	219	185 – 253
2021	46	216	224	189 – 259
2021	47	263	233	195 – 271
2021	48	250	244	201 – 287
2021	49	240	257	200 – 314
2021	50	209	279	205 – 353
2021	51	236	300	206 – 394
2021	52	221	322	212 – 432
* Voorlopige cijfers. ** Aantal volgens ontvangen doodsoorzaakverklaringen.

4.2.5 Overledenen aan niet-natuurlijke doodsoorzaken*
		Overledenen**	Overledenen, verwacht	Overledenen, verwacht (95%-interval)
2020	1	200	170	134 – 206
2020	2	191	169	132 – 206
2020	3	169	168	130 – 206
2020	4	168	168	133 – 203
2020	5	197	169	134 – 204
2020	6	170	171	137 – 205
2020	7	187	171	138 – 204
2020	8	167	169	138 – 200
2020	9	189	168	139 – 197
2020	10	177	166	135 – 197
2020	11	169	166	136 – 196
2020	12	184	162	132 – 192
2020	13	175	157	125 – 189
2020	14	182	155	122 – 188
2020	15	185	153	120 – 186
2020	16	165	151	120 – 182
2020	17	178	150	122 – 178
2020	18	164	148	117 – 179
2020	19	149	147	116 – 178
2020	20	161	147	115 – 179
2020	21	177	147	117 – 177
2020	22	162	146	115 – 177
2020	23	154	147	115 – 179
2020	24	170	150	118 – 182
2020	25	166	152	122 – 182
2020	26	168	152	122 – 182
2020	27	161	154	126 – 182
2020	28	167	153	124 – 182
2020	29	161	154	127 – 181
2020	30	153	153	126 – 180
2020	31	168	150	122 – 178
2020	32	163	149	119 – 179
2020	33	202	148	118 – 178
2020	34	164	147	117 – 177
2020	35	185	147	114 – 180
2020	36	168	148	115 – 181
2020	37	183	150	116 – 184
2020	38	173	151	116 – 186
2020	39	170	153	120 – 186
2020	40	171	155	122 – 188
2020	41	164	157	124 – 190
2020	42	146	162	132 – 192
2020	43	169	162	129 – 195
2020	44	169	162	131 – 193
2020	45	156	162	130 – 194
2020	46	165	164	131 – 197
2020	47	172	165	132 – 198
2020	48	163	167	136 – 198
2020	49	195	166	129 – 203
2020	50	167	167	132 – 202
2020	51	203	169	132 – 206
2020	52	181	169	134 – 204
2020	53	214	171	135 – 206
2021	1	201	172	136 – 208
2021	2	179	171	134 – 208
2021	3	187	170	132 – 208
2021	4	145	169	134 – 204
2021	5	167	171	136 – 206
2021	6	179	173	139 – 207
2021	7	187	173	140 – 206
2021	8	175	171	140 – 202
2021	9	191	169	140 – 198
2021	10	164	168	137 – 199
2021	11	174	167	137 – 197
2021	12	149	164	134 – 194
2021	13	184	159	127 – 191
2021	14	180	157	124 – 190
2021	15	182	154	121 – 187
2021	16	189	153	122 – 184
2021	17	157	151	123 – 179
2021	18	168	149	118 – 180
2021	19	168	148	117 – 179
2021	20	146	148	116 – 180
2021	21	164	148	118 – 178
2021	22	191	148	117 – 179
2021	23	159	148	116 – 180
2021	24	176	151	119 – 183
2021	25	171	153	123 – 183
2021	26	175	154	124 – 184
2021	27	171	155	127 – 183
2021	28	168	154	125 – 183
2021	29	180	155	128 – 182
2021	30	164	154	127 – 181
2021	31	160	152	124 – 180
2021	32	183	151	121 – 181
2021	33	144	150	120 – 180
2021	34	172	148	118 – 178
2021	35	155	148	115 – 181
2021	36	191	149	116 – 182
2021	37	181	151	117 – 185
2021	38	156	153	118 – 188
2021	39	181	154	121 – 187
2021	40	188	157	124 – 190
2021	41	185	159	126 – 192
2021	42	161	163	133 – 193
2021	43	183	163	130 – 196
2021	44	188	163	132 – 194
2021	45	199	164	132 – 196
2021	46	183	166	133 – 199
2021	47	201	167	134 – 200
2021	48	199	168	137 – 199
2021	49	223	168	131 – 205
2021	50	198	169	134 – 204
2021	51	212	171	134 – 208
2021	52	202	170	135 – 205
* Voorlopige cijfers. ** Aantal volgens ontvangen doodsoorzaakverklaringen.

4.2.5 Overledenen aan niet-natuurlijke doodsoorzaken*
		Overledenen**	Overledenen, verwacht	Overledenen, verwacht (95%-interval)
2020	1	200	170	134 – 206
2020	2	191	169	132 – 206
2020	3	169	168	130 – 206
2020	4	168	168	133 – 203
2020	5	197	169	134 – 204
2020	6	170	171	137 – 205
2020	7	187	171	138 – 204
2020	8	167	169	138 – 200
2020	9	189	168	139 – 197
2020	10	177	166	135 – 197
2020	11	169	166	136 – 196
2020	12	184	162	132 – 192
2020	13	175	157	125 – 189
2020	14	182	155	122 – 188
2020	15	185	153	120 – 186
2020	16	165	151	120 – 182
2020	17	178	150	122 – 178
2020	18	164	148	117 – 179
2020	19	149	147	116 – 178
2020	20	161	147	115 – 179
2020	21	177	147	117 – 177
2020	22	162	146	115 – 177
2020	23	154	147	115 – 179
2020	24	170	150	118 – 182
2020	25	166	152	122 – 182
2020	26	168	152	122 – 182
2020	27	161	154	126 – 182
2020	28	167	153	124 – 182
2020	29	161	154	127 – 181
2020	30	153	153	126 – 180
2020	31	168	150	122 – 178
2020	32	163	149	119 – 179
2020	33	202	148	118 – 178
2020	34	164	147	117 – 177
2020	35	185	147	114 – 180
2020	36	168	148	115 – 181
2020	37	183	150	116 – 184
2020	38	173	151	116 – 186
2020	39	170	153	120 – 186
2020	40	171	155	122 – 188
2020	41	164	157	124 – 190
2020	42	146	162	132 – 192
2020	43	169	162	129 – 195
2020	44	169	162	131 – 193
2020	45	156	162	130 – 194
2020	46	165	164	131 – 197
2020	47	172	165	132 – 198
2020	48	163	167	136 – 198
2020	49	195	166	129 – 203
2020	50	167	167	132 – 202
2020	51	203	169	132 – 206
2020	52	181	169	134 – 204
2020	53	214	171	135 – 206
2021	1	201	172	136 – 208
2021	2	179	171	134 – 208
2021	3	187	170	132 – 208
2021	4	145	169	134 – 204
2021	5	167	171	136 – 206
2021	6	179	173	139 – 207
2021	7	187	173	140 – 206
2021	8	175	171	140 – 202
2021	9	191	169	140 – 198
2021	10	164	168	137 – 199
2021	11	174	167	137 – 197
2021	12	149	164	134 – 194
2021	13	184	159	127 – 191
2021	14	180	157	124 – 190
2021	15	182	154	121 – 187
2021	16	189	153	122 – 184
2021	17	157	151	123 – 179
2021	18	168	149	118 – 180
2021	19	168	148	117 – 179
2021	20	146	148	116 – 180
2021	21	164	148	118 – 178
2021	22	191	148	117 – 179
2021	23	159	148	116 – 180
2021	24	176	151	119 – 183
2021	25	171	153	123 – 183
2021	26	175	154	124 – 184
2021	27	171	155	127 – 183
2021	28	168	154	125 – 183
2021	29	180	155	128 – 182
2021	30	164	154	127 – 181
2021	31	160	152	124 – 180
2021	32	183	151	121 – 181
2021	33	144	150	120 – 180
2021	34	172	148	118 – 178
2021	35	155	148	115 – 181
2021	36	191	149	116 – 182
2021	37	181	151	117 – 185
2021	38	156	153	118 – 188
2021	39	181	154	121 – 187
2021	40	188	157	124 – 190
2021	41	185	159	126 – 192
2021	42	161	163	133 – 193
2021	43	183	163	130 – 196
2021	44	188	163	132 – 194
2021	45	199	164	132 – 196
2021	46	183	166	133 – 199
2021	47	201	167	134 – 200
2021	48	199	168	137 – 199
2021	49	223	168	131 – 205
2021	50	198	169	134 – 204
2021	51	212	171	134 – 208
2021	52	202	170	135 – 205
* Voorlopige cijfers. ** Aantal volgens ontvangen doodsoorzaakverklaringen.

4.2.6 Overledenen aan overige natuurlijke doodsoorzaken*
		Overledenen**	Overledenen, verwacht	Overledenen, verwacht (95%-interval)
2020	1	442	463	395 – 531
2020	2	470	467	396 – 538
2020	3	449	470	395 – 545
2020	4	442	475	405 – 545
2020	5	436	477	408 – 546
2020	6	444	474	400 – 548
2020	7	421	475	391 – 559
2020	8	442	471	383 – 559
2020	9	444	469	380 – 558
2020	10	440	464	381 – 547
2020	11	448	455	374 – 536
2020	12	466	444	361 – 527
2020	13	473	434	360 – 508
2020	14	463	422	362 – 482
2020	15	384	413	359 – 467
2020	16	385	404	359 – 449
2020	17	419	399	354 – 444
2020	18	387	394	354 – 434
2020	19	362	392	356 – 428
2020	20	369	390	358 – 422
2020	21	385	385	349 – 421
2020	22	374	382	349 – 415
2020	23	353	381	345 – 417
2020	24	388	378	343 – 413
2020	25	386	376	335 – 417
2020	26	382	373	331 – 415
2020	27	379	374	325 – 423
2020	28	373	376	331 – 421
2020	29	352	374	329 – 419
2020	30	356	374	332 – 416
2020	31	363	373	334 – 412
2020	32	373	373	340 – 406
2020	33	463	371	338 – 404
2020	34	412	366	336 – 396
2020	35	399	366	334 – 398
2020	36	407	368	333 – 403
2020	37	390	369	333 – 405
2020	38	400	373	334 – 412
2020	39	404	376	336 – 416
2020	40	389	382	337 – 427
2020	41	391	388	347 – 429
2020	42	430	393	347 – 439
2020	43	391	396	349 – 443
2020	44	417	400	349 – 451
2020	45	370	402	350 – 454
2020	46	415	410	349 – 471
2020	47	366	415	355 – 475
2020	48	395	422	357 – 487
2020	49	382	427	359 – 495
2020	50	431	439	374 – 504
2020	51	433	451	382 – 520
2020	52	420	457	384 – 530
2020	53	441	462	392 – 533
2021	1	408	467	399 – 535
2021	2	395	471	400 – 542
2021	3	425	474	399 – 549
2021	4	414	480	410 – 550
2021	5	438	482	413 – 551
2021	6	438	478	404 – 552
2021	7	464	480	396 – 564
2021	8	414	476	388 – 564
2021	9	411	473	384 – 562
2021	10	420	469	386 – 552
2021	11	383	460	379 – 541
2021	12	399	448	365 – 531
2021	13	438	438	364 – 512
2021	14	417	426	366 – 486
2021	15	379	417	363 – 471
2021	16	397	408	363 – 453
2021	17	429	403	358 – 448
2021	18	439	398	358 – 438
2021	19	414	396	360 – 432
2021	20	422	394	362 – 426
2021	21	372	388	352 – 424
2021	22	425	386	353 – 419
2021	23	393	384	348 – 420
2021	24	399	381	346 – 416
2021	25	377	379	338 – 420
2021	26	380	376	334 – 418
2021	27	387	377	328 – 426
2021	28	412	379	334 – 424
2021	29	374	378	333 – 423
2021	30	429	377	335 – 419
2021	31	397	377	338 – 416
2021	32	395	376	343 – 409
2021	33	382	375	342 – 408
2021	34	384	370	340 – 400
2021	35	362	369	337 – 401
2021	36	415	371	336 – 406
2021	37	370	372	336 – 408
2021	38	393	377	338 – 416
2021	39	440	380	340 – 420
2021	40	422	386	341 – 431
2021	41	434	392	351 – 433
2021	42	433	396	350 – 442
2021	43	444	400	353 – 447
2021	44	451	404	353 – 455
2021	45	459	406	354 – 458
2021	46	509	414	353 – 475
2021	47	510	419	359 – 479
2021	48	489	426	361 – 491
2021	49	503	432	364 – 500
2021	50	469	444	379 – 509
2021	51	441	455	386 – 524
2021	52	504	461	388 – 534
* Voorlopige cijfers. ** Aantal volgens ontvangen doodsoorzaakverklaringen.

4.2.6 Overledenen aan overige natuurlijke doodsoorzaken*
		Overledenen**	Overledenen, verwacht	Overledenen, verwacht (95%-interval)
2020	1	442	463	395 – 531
2020	2	470	467	396 – 538
2020	3	449	470	395 – 545
2020	4	442	475	405 – 545
2020	5	436	477	408 – 546
2020	6	444	474	400 – 548
2020	7	421	475	391 – 559
2020	8	442	471	383 – 559
2020	9	444	469	380 – 558
2020	10	440	464	381 – 547
2020	11	448	455	374 – 536
2020	12	466	444	361 – 527
2020	13	473	434	360 – 508
2020	14	463	422	362 – 482
2020	15	384	413	359 – 467
2020	16	385	404	359 – 449
2020	17	419	399	354 – 444
2020	18	387	394	354 – 434
2020	19	362	392	356 – 428
2020	20	369	390	358 – 422
2020	21	385	385	349 – 421
2020	22	374	382	349 – 415
2020	23	353	381	345 – 417
2020	24	388	378	343 – 413
2020	25	386	376	335 – 417
2020	26	382	373	331 – 415
2020	27	379	374	325 – 423
2020	28	373	376	331 – 421
2020	29	352	374	329 – 419
2020	30	356	374	332 – 416
2020	31	363	373	334 – 412
2020	32	373	373	340 – 406
2020	33	463	371	338 – 404
2020	34	412	366	336 – 396
2020	35	399	366	334 – 398
2020	36	407	368	333 – 403
2020	37	390	369	333 – 405
2020	38	400	373	334 – 412
2020	39	404	376	336 – 416
2020	40	389	382	337 – 427
2020	41	391	388	347 – 429
2020	42	430	393	347 – 439
2020	43	391	396	349 – 443
2020	44	417	400	349 – 451
2020	45	370	402	350 – 454
2020	46	415	410	349 – 471
2020	47	366	415	355 – 475
2020	48	395	422	357 – 487
2020	49	382	427	359 – 495
2020	50	431	439	374 – 504
2020	51	433	451	382 – 520
2020	52	420	457	384 – 530
2020	53	441	462	392 – 533
2021	1	408	467	399 – 535
2021	2	395	471	400 – 542
2021	3	425	474	399 – 549
2021	4	414	480	410 – 550
2021	5	438	482	413 – 551
2021	6	438	478	404 – 552
2021	7	464	480	396 – 564
2021	8	414	476	388 – 564
2021	9	411	473	384 – 562
2021	10	420	469	386 – 552
2021	11	383	460	379 – 541
2021	12	399	448	365 – 531
2021	13	438	438	364 – 512
2021	14	417	426	366 – 486
2021	15	379	417	363 – 471
2021	16	397	408	363 – 453
2021	17	429	403	358 – 448
2021	18	439	398	358 – 438
2021	19	414	396	360 – 432
2021	20	422	394	362 – 426
2021	21	372	388	352 – 424
2021	22	425	386	353 – 419
2021	23	393	384	348 – 420
2021	24	399	381	346 – 416
2021	25	377	379	338 – 420
2021	26	380	376	334 – 418
2021	27	387	377	328 – 426
2021	28	412	379	334 – 424
2021	29	374	378	333 – 423
2021	30	429	377	335 – 419
2021	31	397	377	338 – 416
2021	32	395	376	343 – 409
2021	33	382	375	342 – 408
2021	34	384	370	340 – 400
2021	35	362	369	337 – 401
2021	36	415	371	336 – 406
2021	37	370	372	336 – 408
2021	38	393	377	338 – 416
2021	39	440	380	340 – 420
2021	40	422	386	341 – 431
2021	41	434	392	351 – 433
2021	42	433	396	350 – 442
2021	43	444	400	353 – 447
2021	44	451	404	353 – 455
2021	45	459	406	354 – 458
2021	46	509	414	353 – 475
2021	47	510	419	359 – 479
2021	48	489	426	361 – 491
2021	49	503	432	364 – 500
2021	50	469	444	379 – 509
2021	51	441	455	386 – 524
2021	52	504	461	388 – 534
* Voorlopige cijfers. ** Aantal volgens ontvangen doodsoorzaakverklaringen.

4.3 Trendmatige veranderingen in doodsoorzaken (2015–2021)

In de schatting van de verwachte sterfte is rekening gehouden met het feit dat de bevolking in omvang toeneemt en vergrijst. Daarnaast kan de sterfte aan specifieke doodsoorzaken ook beïnvloed worden door andere factoren, zoals veranderingen in leefstijl (bijvoorbeeld roken en overgewicht), veranderingen in de samenstelling van de bevolking naar sociaaleconomische status, het aanbod en de kwaliteit van de zorg en veranderingen in de medische technologie (Stoeldraijer, 2020b). Door te kijken naar de ontwikkelingen van de sterfte in de tijd, rekening houdend met bevolkingsgroei en vergrijzing, kan een beeld worden gegeven van de invloed van die factoren (gestandaardiseerde sterfte).

In 2020, het eerste jaar waarin de COVID-19-epidemie uitbrak, zette de al dalende trend in de gestandaardiseerde sterfte aan kanker door en nam ook de gestandaardiseerde sterfte aan hart- en vaatziekten verder af. De sterfte aan ziekten van de ademhalingsorganen laat de afgelopen jaren geen duidelijke trend zien. Wel is een duidelijke piek te zien in 2018, die veroorzaakt is door de langdurige griepepidemie in 2017/’18, die leidde tot onder andere een toename van het aantal sterfgevallen aan longontsteking (Harteloh, 2017). Op de langere termijn neemt de gestandaardiseerde sterfte aan ademhalingsziekten wel duidelijk af (Traag en Hoogenboezem, 2021). De gestandaardiseerde sterfte aan psychische aandoeningen en ziekten van het zenuwstelsel en zintuigen nam tot 2017 toe en laat in 2018 een daling zien die doorzet tot en met 2020. De sterfte aan niet-natuurlijke doodsoorzaken neemt iets toe. Deze toename wordt met name veroorzaakt door een groeiend aantal mensen dat ongelukkig ten val komt en uiteindelijk als gevolg daarvan komt te overlijden.

De cijfers voor 2021 zijn voorlopig. Voor dit jaar moeten nog circa 2,5 duizend doodsoorzaakverklaringen binnenkomen bij het CBS (van de 170 duizend). Hierdoor zal na ontvangst van de ontbrekende doodsoorzaakverklaringen de sterfte van de groepen doodsoorzaken hoger worden. Aan de voorlopige cijfers van 2021 is te zien dat de overledenen naar doodsoorzaken niet veel afwijken van 2020. Er zijn enkele kleine verschillen te benoemen. Het aantal overledenen aan hart- en vaatziekten ligt in 2021 ongeveer even hoog als in 2020, waardoor de dalende trend niet door lijkt te zetten in 2021. De sterfte aan overige natuurlijke doodsoorzaken is verder toegenomen in 2021. De sterfte aan psychische stoornissen en ziekten van het zenuwstelsel en zintuigen en ziekten van de ademhalingsorganen ligt lager dan in de jaren voor de COVID-19-epidemie, net als in 2020.

4.3.1 Overledenen naar doodsoorzaak, gestandaardiseerd*
	2015 (per 100 duizend van de gemiddelde bevolking)	2016 (per 100 duizend van de gemiddelde bevolking)	2017 (per 100 duizend van de gemiddelde bevolking)	2018 (per 100 duizend van de gemiddelde bevolking)	2019 (per 100 duizend van de gemiddelde bevolking)	2020 (per 100 duizend van de gemiddelde bevolking)	2021 (per 100 duizend van de gemiddelde bevolking)
Nieuwvormingen	297,8	299,7	290,2	284,3	280,0	274,1	268,5
Hart- en vaatziekten	258,4	247,7	238,6	230,8	224,1	212,9	213,5
Psychische stoornissen en ziekten van het zenuwstelsel en zintuigen	124,7	130,3	131,3	134,2	128,6	116,6	114,3
Ziekten van de ademhalingsorganen	83,6	77,2	81,2	85,9	75,4	61,1	57,6
Niet-natuurlijke doodsoorzaken	46,0	48,1	48,7	52,0	51,3	52,3	53,0
Overige natuurlijke doodsoorzaken	125,3	123,6	126,9	129,7	128,3	131,1	125,5
COVID-19	0,0	0,0	0,0	0,0	0,0	117,4	111,6

*Gestandaardiseerd op de leeftijdsopbouw van 2021. In het jaar 2021 moeten nog circa 2,5 duizend doodsoorzaakformulieren binnenkomen bij het CBS. Hierdoor zal na ontvangst van de ontbrekende doodsoorzaakformulieren de sterfte van de groepen doodsoorzaken hoger worden. Voor alle jaren zijn onbekende doodsoorzaken niet opgenomen in de groep overige natuurlijke doodsoorzaken.

4.3.1 Overledenen naar doodsoorzaak, gestandaardiseerd*
	2015 (per 100 duizend van de gemiddelde bevolking)	2016 (per 100 duizend van de gemiddelde bevolking)	2017 (per 100 duizend van de gemiddelde bevolking)	2018 (per 100 duizend van de gemiddelde bevolking)	2019 (per 100 duizend van de gemiddelde bevolking)	2020 (per 100 duizend van de gemiddelde bevolking)	2021 (per 100 duizend van de gemiddelde bevolking)
Nieuwvormingen	297,8	299,7	290,2	284,3	280,0	274,1	268,5
Hart- en vaatziekten	258,4	247,7	238,6	230,8	224,1	212,9	213,5
Psychische stoornissen en ziekten van het zenuwstelsel en zintuigen	124,7	130,3	131,3	134,2	128,6	116,6	114,3
Ziekten van de ademhalingsorganen	83,6	77,2	81,2	85,9	75,4	61,1	57,6
Niet-natuurlijke doodsoorzaken	46,0	48,1	48,7	52,0	51,3	52,3	53,0
Overige natuurlijke doodsoorzaken	125,3	123,6	126,9	129,7	128,3	131,1	125,5
COVID-19	0,0	0,0	0,0	0,0	0,0	117,4	111,6

*Gestandaardiseerd op de leeftijdsopbouw van 2021. In het jaar 2021 moeten nog circa 2,5 duizend doodsoorzaakformulieren binnenkomen bij het CBS. Hierdoor zal na ontvangst van de ontbrekende doodsoorzaakformulieren de sterfte van de groepen doodsoorzaken hoger worden. Voor alle jaren zijn onbekende doodsoorzaken niet opgenomen in de groep overige natuurlijke doodsoorzaken.

5. Discussie

In 2020 en 2021 overleden in totaal 340 duizend mensen. Dat zijn er 30 duizend (10 procent) meer dan verwacht. Deze schatting van de oversterfte komt in het algemeen overeen met schattingen van andere instanties en publicaties. 40 duizend van de overledenen in 2020 en 2021 zijn op basis van de informatie uit de doodsoorzaakverklaringen aan COVID-19 overleden.

In 2020 en 2021 traden er in totaal drie perioden met oversterfte op. Deze perioden waarvoor het CBS eerder oversterfte heeft vastgesteld, vallen samen met de perioden waarin relatief veel mensen aan COVID-19 overleden. In elke golf van oversterfte is een toename te zien in COVID-19-sterfte. Ook vallen de pieken in oversterfte en COVID-19-sterfte en de opvolgende daling samen. Ook tijdens de derde oversterftegolf was er een toename van de COVID-19-sterfte, maar was de oversterfte echter groter dan de sterfte aan COVID-19. Mogelijk dragen andere doodsoorzaken bij aan de oversterfte tijdens die periode, vooral bij 65- tot 80-jarigen.

Dat de sterfte aan COVID-19 hoger is dan de oversterfte, komt mogelijk omdat een deel van de overledenen aan COVID-19 waarschijnlijk al kwetsbaar was en nog een beperkte levensverwachting had door andere aanwezige aandoeningen. De hogere COVID-19-sterfte dan de oversterfte was met name zichtbaar tijdens en net na de tweede oversterftegolf. Overigens geldt dit niet voor de leeftijdsgroep 0 tot 50 jaar, daar was de COVID-19-sterfte in 2020 en 2021 juist kleiner dan de oversterfte.

De sterfte aan andere groepen doodsoorzaken – hart- en vaatziekten, psychische stoornissen en ziekten van het zenuwstelsel en zintuigen, ziekten van de ademhalingsorganen – lagen alleen rond de tweede oversterftegolf (net) onder de verwachte sterfte. De sterfte tijdens de derde golf lag voor de meeste doodsoorzaken in lijn met de verwachte sterfte. De groep overige natuurlijke doodsoorzaken lag boven de verwachte sterfte. Aangezien deze groep zeer diverse oorzaken van overlijden omvatten, is verder onderzoek nodig. Zonder COVID-19 lijken de verhoudingen tussen de verschillende groepen doodsoorzaken niet te veranderen over de tijd.

De doodsoorzaakverklaringen worden door artsen ingevuld en gecodeerd volgens internationaal afgesproken codes van de WHO. Voor meer dan 98 procent van de overledenen in Nederland kan een doodsoorzaakverklaring gekoppeld worden. Het aantal formulieren waaruit geen doodsoorzaak kan worden afgeleid, is laag. Het coderen met het computerprogramma Iris en de jaarlijkse updates zorgen voor een betere internationale vergelijkbaarheid en reproduceerbaarheid van de gegevens. De correspondentie met de artsen die het B-formulier invullen is sinds 2005 uitgebreid, waardoor de kwaliteit van de gegevens verder verbeterd is.

De resultaten van dit artikel zijn beschrijvend van aard. Aanvullende analyses zijn noodzakelijk om een beter beeld te krijgen in welke mate de oversterfte kan worden toegeschreven aan de COVID-19-epidemie en welke andere factoren, inclusief associaties tussen doodsoorzaken die interactief kunnen bijdragen aan overlijden, hierbij een rol spelen. Zie hiervoor Sterfte en oversterfte in 2020 en 2021. Onderzoek door het CBS en het RIVM, in het kader van het ZonMw onderzoeksprogramma Oversterfte (CBS en RIVM, 2022).

Daarnaast geldt dat de onzekerheid rond de schatting van de verwachte sterfte na twee jaar pandemie groter is dan aan het begin van deze periode. Bij de schatting van de verwachte sterfte wordt er van uitgegaan dat de toekomstige trends een voortzetting zijn van de trends uit het verleden, van voor de COVID-19-epidemie. Veranderingen in 2020 kunnen echter van invloed zijn op de sterfte in 2021. Deze veranderingen, die zowel een toename als afname van de sterfte zouden kunnen bewerkstelligen, zijn niet meegenomen in de schatting van de verwachte sterfte in 2021.

Bijlage - Data en methoden

Sterfte en oversterfte

De cijfers over het aantal overledenen zijn gebaseerd op de berichten over het aantal overledenen (zonder informatie over de doodsoorzaak) die het CBS dagelijks van gemeenten ontvangt (CBS, 2022b). De oversterfte is het verschil tussen het waargenomen aantal overledenen en een verwacht aantal overledenen in dezelfde periode.

Het verwachte aantal overledenen wanneer er geen COVID-19-epidemie was geweest, is geschat op basis van de waargenomen sterfte in 2015–2019. Eerst wordt voor elk jaar de sterfte per week bepaald. Vervolgens wordt per week de gemiddelde sterfte in die week en de zes omliggende weken bepaald. Deze gemiddelde sterfte per week levert gesommeerd een benadering van de verwachte wekelijkse sterfte. Er is dan nog geen rekening gehouden met de trendmatige vergrijzing van de bevolking. Daarom is de sterfte per week nog herschaald naar de verwachte totale sterfte voor het jaar. Voor 2020 is de verwachte sterfte 153 402 en voor 2021 is deze 154 887. Het aantal voor 2020 is ontleend aan de Kernprognose 2019–2060 en het aantal voor 2021 aan de Bevolkingsprognose 2020-2070 (exclusief de aanname van extra sterfgevallen door de corona-epidemie). De marges rond de verwachte sterfte zijn geschat op basis van de waargenomen spreiding in de sterfte per week in de periode 2015–2019. Dit 95%-interval geeft de bandbreedte weer van de gewoonlijk fluctuaties in de sterfte. 95 procent van de sterfte die in eerdere jaren is waargenomen, valt in dit interval. Er wordt van oversterfte gesproken wanneer de sterfte boven de bovengrens van dit interval ligt. De verwachte sterfte inclusief een 95%-interval is op dezelfde manier bepaald voor de leeftijdsgroepen afzonderlijk.

Het artikel Sterfte en levensverwachting in de 21ste eeuw: waarom veranderde de trend rond 2012? belicht de ontwikkeling van de sterfte in de periode 1950–2020 (Stoeldraijer, 2020b).

Golven van de COVID-19-epidemie in Nederland

Op basis van de totale sterfte en de oversterfte, zijn er drie golven van oversterfte tijdens de COVID-19-epidemie te herkennen:

eerste golf: week 13 tot en met 18 van 2020 (eind maart–eind april 2020);
tweede golf: week 39 van 2020 tot en met week 3 van 2021 (eind september 2020–januari 2021);
derde golf: week 33 tot en met week 52 van 2021 (half augustus 2021–eind december 2021).

De hittegolf in 2020 betreft week 33 en week 34 (half augustus 2020).

Doodsoorzaken

De overlijdensberichten die het CBS van de gemeenten ontvangt, bevatten geen informatie over de doodsoorzaak. Die informatie ontvangt het CBS later via een doodsoorzaakverklaring. Dit formulier wordt ingevuld door een arts die de overledene schouwt. De arts stuurt het formulier via de gemeente naar het CBS. Op basis van de doodsoorzaakverklaringen maakt het CBS de doodsoorzakenstatistiek (CBS, 2022c).

Op de doodsoorzaakverklaring staat onder andere de onderliggende doodsoorzaak van de overledene ingevuld. Met de onderliggende doodsoorzaak wordt gedoeld op de ziekte of aandoening waarmee de reeks van gebeurtenissen die uiteindelijk het overlijden van de persoon veroorzaakte, begon. Deze reeks opeenvolgende gebeurtenissen wordt door de arts op de doodsoorzaakverklaring aangegeven. Uit het formulier wordt de onderliggende doodsoorzaak overgenomen en gecodeerd volgens internationaal afgesproken ICD-10 codes van de WHO (WHO, 2022).

Vanaf 2020 is voor COVID-19 een tweetal codes toegevoegd aan de lijst met ICD-10 codes:

U07.1 COVID-19, virus geïdentificeerd
U07.2 COVID-19, virus niet geïdentificeerd
- Klinisch-epidemiologisch gediagnosticeerde COVID-19
- Waarschijnlijk COVID-19
- Vermoedelijke COVID-19

Hoewel beide categorieën, U07.1 (COVID-19, virus geïdentificeerd) en U07.2 (COVID-19, virus niet geïdentificeerd), geschikt zijn voor doodsoorzaakcodering, wordt erkend dat in veel landen de laboratoriumbevestiging van COVID-19 niet wordt vermeld op het doodsoorzaakformulier. Bij gebrek aan dit detail wordt aanbevolen, alleen voor gebruik in de doodsoorzaakregistratie, om COVID-19 voorlopig te coderen als U07.1, tenzij dit wordt vermeld als ‘waarschijnlijk’ of ‘vermoedelijk’. In dat geval wordt de doodsoorzaak gecodeerd als U07.2.

De codering van de doodsoorzaken is terug te brengen tot zes hoofdgroepen en een zevende groep voor COVID-19:

nieuwvormingen;
hart- en vaatziekten;
ziekten van de ademhalingsorganen;
psychische aandoeningen en ziekten van het zenuwstelsel en zintuigen;
niet-natuurlijke doodsoorzaken;
overige doodsoorzaken;
COVID-19.

Onder de groep van overige doodsoorzaken valt een breed scala aan ziekten en aandoeningen. Het gaat om symptomen, afwijkende klinische bevindingen en laboratoriumuitslagen die niet elders geclassificeerd kunnen worden. Daarnaast behoren tot de overige natuurlijke doodsoorzaken:

ziekten van het spijsverteringstelsel, zoals lever- en darmaandoeningen;
endocriene, voedings- en stofwisselingsziekten, bijvoorbeeld diabetes;
ziekten van het urogenitale stelsel, met name chronische nierziekten en nierfalen;
infectieziekten en parasitaire aandoeningen, waaronder onder meer sepsis, wondroos en gastro-enteritis;
overige ziekten, waaronder ziekten van bloed en bloedvormende organen en bepaalde aandoeningen van het immuunsysteem, ziekten van het botspierstelsel en bindweefsel, bepaalde aandoeningen die in hun oorsprong hebben in perinatale periode, en congenitale afwijkingen, misvormingen en chromosoomafwijkingen.

Het artikel Doodsoorzaken 2000–2020 belicht de ontwikkeling van de sterfte aan verschillende groepen doodsoorzaken in de jaren 2000–2020 (Traag en Hoogenboezem, 2021).

Berekening van de verwachte sterfte naar onderliggende doodsoorzaak

Om een beeld te krijgen van de mate waarin tijdens de COVID-19-epidemie de sterfte voor de verschillende hoofdgroepen doodsoorzaken is veranderd, is gebruikgemaakt van de methode die ook wordt gebruikt voor het totale aantal overledenen en de oversterfte. Hierbij is niet gecorrigeerd voor trendmatige ontwikkelingen in de onderlinge verhoudingen tussen de verschillende doodsoorzaken zoals beschreven in paragraaf ‘4.3. Trendmatige veranderingen in doodsoorzaken (2015–2020)’.

Vergelijking data RIVM

De cijfers over doodsoorzaken zoals per kwartaal gerapporteerd door het CBS zijn gebaseerd op de doodsoorzaakverklaringen van artsen, die het CBS verwerkt en na vier maanden kan publiceren. De reden dat doodsoorzaken minder snel beschikbaar zijn dan de sterftecijfers, is dat het proces van registratie van de doodsoorzaken door de arts tot aan de verwerking van de gegevens door het CBS op onderdelen lange doorlooptijden kent (zo kost het vaststellen door een arts van de doodsoorzaak soms meer tijd als bijvoorbeeld op een autopsie gewacht moet worden, gemeenten verzamelen gegevens en sturen deze periodiek naar het CBS en bij het CBS is het verwerken en coderen van de gegevens een bewerkelijk proces dat zeer zorgvuldig dient te gebeuren en deels arbeidsintensief is).

Het RIVM en de Rijksoverheid melden het aantal overleden COVID-19-patiënten per week (Coronadashboard, 2022b). Dat aantal is lager dan wat het CBS later publiceert op basis van doodsoorzaken. Dat komt doordat melding van COVID-19-sterfte aan het RIVM niet verplicht is. Ook kan een arts op de doodsoorzaakverklaring COVID-19 als doodsoorzaak vaststellen op basis van het klinisch beeld zonder dat dit met een laboratoriumtest bevestigd is. Over het totaal aantal overledenen bericht het CBS wekelijks (CBS, 2022d), voordat informatie over de doodsoorzaken bekend is.

Zorggebruik in het kader van de Wet langdurige zorg (Wlz)

De langdurige zorg op basis van de Wlz is voor mensen die blijvend 24-uurs zorg in de nabijheid en/of permanent toezicht nodig hebben. Deze zorg wordt ruwweg op twee manieren geleverd:

Zorg met verblijf in een instelling
- verpleeg- of verzorgingshuis;
- gehandicaptenzorginstelling;
- instelling voor geestelijke gezondheidszorg.
Zorg thuis (als persoonsgebonden budget, modulair of volledig pakket thuis)

De gegevens over mensen die Wlz-zorg ontvangen zijn afkomstig van Het CAK. Deze gegevens worden geregistreerd voor het bepalen van de wettelijke eigen bijdrage voor Wlz-zorg voor personen van 18 jaar of ouder.

Data

De data gebruikt in dit artikel zijn beschikbaar als aanvullende statistiek: Ontwikkelingen sterfte, 2020-2021, update.

Referenties

CBS (2020a). Hoogste coronasterfte tijdens de eerste golf in zuiden van Nederland. Nieuwsbericht, 26 november 2020.

CBS (2020b). Tijdens hittegolf vooral meer sterfte in langdurige zorg. Nieuwsbericht, 28 augustus 2020.

CBS (2021). In tweede golf overleden bijna 11 duizend meer mensen dan verwacht. Nieuwsbericht, 9 juli 2021.

CBS (2022a). Korte onderzoeksbeschrijving Prognose.

CBS (2022b). Korte onderzoeksbeschrijving Bevolkingsstatistiek.

CBS (2022c). Korte onderzoeksbeschrijving Doodsoorzakenstatistiek.

CBS (2022d). Sterfte per week.

CBS (2022e). 10 procent meer mensen overleden dan verwacht in 2021. Nieuwsbericht, 26 januari 2022.

CBS en RIVM (2022). Eindrapportage onderzoek Oversterfte. Bevindingen van Traject 2 van het ZonMw onderzoeksprogramma Oversterfte.

Coronadashboard (2022). Ziekenhuisopnames.

Coronadashboard (2022b). Sterfte.

COVID-19 Excess Mortality Collaborators (2022). Estimating excess mortality due to the COVID-19 pandemic: a systematic analysis of COVID-19-related mortality, 2020–21. The Lancet, 20 maart 2022.

EuroMOMO (2022). European mortality monitoring activity.

Eurostat (2022). Excess mortality – statistics.

Giattino, C., H. Ritchie, M. Roser, E. Ortiz-Ospina and J. Hasell (2022). Excess mortality during the Coronavirus pandemic (COVID-19).

Harteloh, P.P.M. (2017). Veranderingen in de doodsoorzakenstatistiek 2013–2015. Den Haag: Centraal Bureau voor de Statistiek.

HMD (2022). The Human Mortality Database.

Husby, T., L. Stoeldraijer en H. Visser (2020). Oversterfte tijdens de corona-epidemie: toepassing van een dynamisch regressiemodel. Statistische Trends, 29 juli 2020.

Islam, N., V.M. Shkolnikov, R.J. Acosta, I. Klimkin, I. Kawachi, R.A. Irizarry, et al. (2021). Excess deaths associated with covid-19 pandemic in 2020: age and sex disaggregated time series analysis in 29 high income countries. BMJ; 373 :n1137.

Karlinsky, A. en D. Kobak (2021). Tracking excess mortality across countries during the COVID-19 pandemic with the World Mortality Dataset, eLife.

Kunst, A., M. Visser, L. Stoeldraijer en C. Harmsen (2020). Oversterfte tijdens de eerste zes weken van de corona-epidemie: sociaal-demografische en geografische verschillen. Statistische Trends, 15 mei 2020.

Nepomuceno, M.R., I. Klimkin, D.A. Jdanov, A. Alustiza Galarza en V. Shkolnikov (2021). Sensitivity of excess mortality due to the COVID-19 pandemic to the choice of the mortality index, method, reference period, and the time unit of the death series. medRxiv 2021.07.20.21260869.

RIVM (2021). Annual report Surveillance of COVID-19, influenza and other respiratory infections in the Netherlands: winter 2020/2021. Rapport 2021-0133, 15 september 2021.

RIVM (2022). Monitoring sterftecijfers Nederland.

Schürmann, R., J. van der Toorn, L. Stoeldraijer (2022). Ontwikkelingen in sterfte in 2020 en 2021. Longread, 16 februari 2022.

Stoeldraijer, L., C. van Duin en F. Janssen (2013). Bevolkingsprognose 2012–2060: model en veronderstellingen betreffende de sterfte. Bevolkingstrends, 27 juni 2013.

Stoeldraijer, L., C. van duin en C. Huisman (2019). Kernprognose 2019–2060: 19 miljoen inwoners in 2039. Statistische Trends, 17 december 2019.

Stoeldraijer, L. en C. Harmsen (2020). Verschil sterfte naar geslacht tijdens eerste vijf weken corona-epidemie. Statistische Trends, 8 mei 2020.

Stoeldraijer, L. (2020a). De invloed van corona op onze levensverwachting. Statistische Trends, 25 september 2020.

Stoeldraijer, L. (2020b). Sterfte en levensverwachting in de 21ste eeuw: waarom veranderde de trend rond 2012? Statistische Trends, 25 september 2020.

Stoeldraijer, L., S. de Regt, C. van Duin, C. Huisman en S. te Riele (2020). Bevolkingsprognose 2020-2070: bevolking groeit langzamer door corona. Statistische Trends, 16 december 2020.

Stoeldraijer, L., T. Traag en C. Harmsen (2021). Oversterfte tijdens eerste golf corona-epidemie bijna dubbel zo hoog als tijdens griepepidemie. Statistische Trends, 21 mei 2021.

Stoeldraijer, L., A. Kunst, F. Chilunga en C. Harmsen (2022). Sociaal-demografische verschillen in COVID-19-sterfte in het eerste jaar van de coronapandemie. Statistische Trends, 29 maart 2022.

The Economist (2022). Tracking covid-19 excess deaths across countries.

Traag, T. en J. Hoogenboezem (2021). Doodsoorzaken 2000-2020: verschuivingen in de meestvoorkomende groepen doodsoorzaken tijdens de coronapandemie. Statistische Trends, 18 augustus 2021.

Visser, M., A. Kunst, L. Stoeldraijer en C. Harmsen (2021). Sociaal-demografische verschillen in COVID-19-sterfte tijdens de eerste golf van de corona-epidemie. Statistische Trends, 23 maart 2021.

WHO (2020). International guidelines for certification and classification (coding) of COVID-19 as cause of death, 20 April 2020.

WHO (2021). WHO COVID-19 Excess Mortality Estimation Methodology. Executive summary. Technical document, 7 oktober 2021.

WHO (2022). International Statistical Classification of Diseases and Related Health Problems (ICD).