Samenvatting

Vanwege de snelle ontwikkelingen op het gebied van zonnestroom is onderzocht in hoeverre de methode waarmee het CBS op dit moment de zonnestroomproductie schat overeenkomt met beschikbare productiewaarnemingen. Deze nota presenteert de analyses die in dit kader zijn gedaan. Een van de voorlopige conclusies uit deze analyses is dat de huidige schattingsmethode de productie lijkt te overschatten.

Verschillende factoren beïnvloeden de opbrengst van zonnepanelen, waaronder weersomstandigheden, schaduw, eigenschappen van de panelen en de omvormer, de oriëntatie en hellingshoek van de installatie en technische omstandigheden. Maar een fractie van deze informatie is beschikbaar in de registers waaruit de populatie aan zonnepanelen in Nederland wordt bepaald. Daarom worden deze factoren samengevat in een kengetal  dat samen met het geregistreerde vermogen en actuele stralingsdata van het KNMI wordt gebruikt om productie te kunnen schatten. Op dit moment hanteert het CBS conform het protocol monitoring hernieuwbare energie 875 kWh/kWp bij een langjarig gemiddelde zoninstraling in De Bilt van 368.292 J/cm². Om de productie te schatten van een installatie die gedurende een heel verslagjaar in gebruik was, wordt het paneelvermogen vermenigvuldigd met het kengetal en de zoninstraling van het verslagjaar, en gedeeld door het langjarig gemiddelde van zoninstraling. Het kengetal 875 kWh/kWp stamt uit 2014. Sindsdien is er veel veranderd op het gebied van zonnestroom.

Op basis van verschillende bronnen met meetgegevens van zonnepanelen kunnen we in combinatie met stralingsdata van het KNMI een kengetal terugrekenen. Hiervoor wordt eerst de zogeheten productiefactor bepaald (de waargenomen productie gedeeld door het paneelvermogen van de installatie) en vervolgens het teruggerekende kengetal, door te corrigeren voor de zoninstraling. De analyses wijzen erop dat de teruggerekende kengetallen vanaf 2016 afnemen en consistent lager liggen dan het huidige kengetal van 875 kWh/kWp. In de onderstaande tabel worden de productiefactoren en teruggerekende kengetallen voor de twee grootste onderzochte datasets (SolarCare en CertiQ¹⁾) voor de afgelopen drie jaar weergegeven.

Gezien het verschil  tussen de teruggerekende kengetallen met het huidige kengetal is het wenselijk om toe te werken naar een methode waarbij dit kengetal regelmatig wordt geactualiseerd. Op basis van de analyse van de bij het CBS beschikbare data is het bijvoorbeeld mogelijk om gegevens van middelgrote CertiQ-installaties en SolarCare gegevens te combineren om tot een bijgesteld kengetal te komen, dat lager ligt dan het huidige kengetal. 

Het is op dit moment lastig te zeggen waarom het nieuwe kengetal lager uitkomt.  Ook is de representativiteit van de oude en nieuwe datasets lastig te bepalen.  Onze indruk is dat met enige inspanning en samenwerking met anderen meer kennis en data te ontsluiten is om de methode te actualiseren. Vooralsnog heeft het CBS besloten door te gaan met de bestaande methode met het bestaande kengetal, en parallel daaraan te werken aan een door meerdere partijen gedragen verbetering. Daarbij zal ook aandacht geschonken worden aan statistieken op maandbasis die steeds relevanter worden.