Stikstofdepositie

Stikstofdepositie is het neerslaan van stikstof op de bodem en in het water van reactieve stikstofverbindingen uit de lucht. Het van nature in de lucht aanwezige stikstofgas (N2) valt hier niet onder, dit slaat niet neer. Reactieve stikstofverbindingen komen in de lucht terecht door emissie. De belangrijkste vormen zijn ammoniak (NH3) en stikstofoxiden (NOx). Alle ammoniak en stikstofoxiden die worden uitgestoten door de diverse sectoren (landbouw, verkeer, industrie) komen uiteindelijk terug op het land of in het water. Een gedeelte van de stikstof komt naar beneden met regen: natte depositie. Het overige deel van de stikstof komt naar beneden door de werking van de zwaartekracht (droge depositie). Ammoniak kan in de lucht of in het water reageren tot ammonium (NH4+). Om verspreiding en depositie van stikstof te simuleren wordt door het RIVM het Operationele Prioritaire Stoffen (OPS) model gebruikt.

Ongeveer twee derde van alle stikstof (N) die door depositie neerslaat is NHy (NH3 en NH4+ samen), het overige derde deel betreft NOx. De stikstof die neerslaat op de Nederlandse bodem komt voor een aanmerkelijk deel uit het buitenland, ongeveer 29 procent. De meeste buitenlandse stikstofneerslag komt uit Duitsland, gevolgd door België. De stikstofdepositie van Nederlandse bronnen (71 procent) is voornamelijk afkomstig uit de landbouw en het verkeer. Het aandeel uit het buitenland lijkt heel groot, maar Nederland deponeert vier keer zoveel stikstof in het buitenland als andersom. Naast de landbouw en het verkeer, waarvan de stikstof uit Nederlandse bronnen deels net over de grens terecht komt, speelt ook de zeevaart hierbij een grote rol.

Hoogste stikstofdepositie in bebouwd gebied en bos

Waar wordt de meeste stikstof afgezet? Het Operationele Prioritaire Stoffen (OPS)-model van het RIVM modelleert dit voor natte en droge depositie. Dit hangt ten eerste af van de stikstofsoort (ammoniak of stikstofoxiden). Ten tweede speelt de afstand tot de emissiebron hierbij een rol: de meeste stikstof blijft dicht bij de bron, en omdat er heel veel emissiebronnen zijn (landbouw, verkeer, industrie) vindt stikstofdepositie plaats verspreid over het hele land. De ruwheid van de oppervlakte waarop de stikstof terecht komt is de derde factor die de mate van depositie bepaalt. Per hectare wordt de meeste stikstof afgezet in bebouwing, gevolgd door bosgebieden. Water neemt per hectare de minste stikstof op.