Regionale Monitor Brede Welvaart
In de regionale Monitor Brede Welvaart wordt de brede welvaart van gemeentes, provincies en COROP-gebieden in kaart gebracht. Aan de hand van 41 indicatoren geeft de monitor een breed en divers beeld van de staat en ontwikkeling van de regionale samenleving.
Brede welvaart betreft de kwaliteit van leven in het hier en nu en de mate waarin deze ten koste gaat van die van latere generaties of van die van mensen elders in de wereld. Er zijn drie dimensies:- Brede welvaart ‘hier en nu’ betreft de persoonlijke kenmerken van mensen en de kwaliteit van de omgeving waarin zij leven.
- Brede welvaart ‘later’ betreft de hulpbronnen die volgende generaties nodig hebben om een zelfde niveau van welvaart te kunnen bereiken als de huidige generatie.
- Brede welvaart ‘elders’ betreft de effecten van de keuzes binnen een regio op banen, inkomens, (niet-hernieuwbare) hulpbronnen en het milieu in andere regio’s en andere landen.
Vanaf het begin in 2020 monitort de regionale Monitor Brede Welvaart (“de rMBW”) alleen de brede welvaart ‘hier en nu’ en ‘later’. In het conceptuele kader van de rMBW is een begin gemaakt met de uitwerking van de brede welvaart ‘elders’ op regionaal niveau. Vanwege de complexiteit van deze dimensie is destijds besloten de ontwikkeling van een dashboard voor de regionale brede welvaart ‘elders’ uit te stellen tot later. Zonder dimensie ‘elders’ wordt het concept brede welvaart echter niet integraal gemeten. Daarom is dit jaar voor het eerste de dimensie ‘elders’ toegevoegd. Deze dimensie is nog in ontwikkeling.
De ontwikkeling van de brede welvaart wordt beschreven aan de hand van de trendmatige ontwikkeling gedurende de afgelopen acht jaren (de middellange termijn: 2016-2023) en de meest recente jaarlijkse verandering (de korte termijn).
Per indicator wordt gekeken naar de positie van de regio ten opzichte van andere gemeenten, provincies of COROP-gebieden.
Wat betekenen de cijfers?
De Monitor beschrijft het fenomeen brede welvaart. Het fenomeen is datgene waarover we iets willen weten: we willen weten hoe het gaat met brede welvaart in regio‘s in Nederland. De thema‘s gaan over de aspecten die een rol spelen in de vorming van de brede welvaart. Dit zijn als het ware de ‘onderdelen‘ van brede welvaart. Voorbeelden zijn wonen, veiligheid en materiële welvaart. Om te meten hoe het met deze onderdelen gaat, gebruiken we indicatoren. Indicatoren zijn de instrumenten waarmee het fenomeen brede welvaart per thema in beeld wordt gebracht. Dit is wat we kunnen meten. Iedere indicator is representatief voor een thema van de brede welvaart maar kan een ander aspect van dat thema meten. Daarom is ieder thema waar mogelijk met meerdere indicatoren beschreven. Gezamenlijk geven de indicatoren een beeld van de brede welvaart ‘hier en nu‘, ‘later‘ en 'elders' en van de thema‘s daarbinnen. Een complex fenomeen, zoals de brede welvaart, vereist een zorgvuldig samengestelde, gebalanceerde set indicatoren die alle relevante aspecten adequaat beschrijft en die zoveel mogelijk is gevrijwaard van politieke en persoonlijke voorkeuren.
Gebruik
Hoe kan de monitor worden gebruikt? En hoe niet?
Brede welvaart gaat over alles wat het leven de moeite waard maakt. Brede welvaart is in principe niet normatief. Alle thema’s in de brede welvaart ‘hier en nu’, ‘later’ en ‘elders’ zijn gelijkwaardig. In het monitoren gaat het dan ook om balans. Het CBS meet alle thema’s binnen de brede welvaart en doet dat het liefst met meerdere indicatoren per thema. Kleuren worden gebruikt om ontwikkelingen te signaleren. Het is niet gezegd dat alle indicatoren per se groei moeten vertonen. De kracht van brede welvaart is dat hiermee een evenwichtig oordeel over de staat en de ontwikkeling van de samenleving kan worden gegeven. Een oordeel is altijd normatief. Het wordt gevormd vanuit kernwaarden en daarmee samenhangende belangen. Iedere burger, ieder bedrijf en iedere overheid en politicus maakt eigen afwegingen. Die afwegingen gaan over afruilen. Het is nu eenmaal niet mogelijk om te voorzien in alle behoeften tegelijk en om alle belangen even goed te dienen. Er zijn grenzen aan tijd, geld en ruimte. Ook kan iedere keuze in het ‘hier en nu’ afruilen hebben met ‘later’ en ‘elders’. Afruilen zijn een centraal onderdeel van het antwoord op de vraag of de brede welvaart per saldo is toegenomen. In de regionale Monitor Brede Welvaart zien we de uitkomst van al die keuzes en afwegingen samen. Het is aan de gebruiker van de monitor om vanuit eigen waarden en belangen een oordeel te vellen over de uitkomsten. Het is de taak van het CBS om met de beschikbare informatie een integraal beeld van de brede welvaart te schetsen.Het is mogelijk om de regionale Monitor Brede Welvaart in te zetten voor het monitoren van beleidsdoelstellingen. De beleidsdoelstellingen worden in dat geval vastgesteld door beleidsmakers, nadrukkelijk niet door het CBS. De regionale Monitor Brede Welvaart is niet bedoeld of geschikt voor de evaluatie van beleid. Beleidsevaluaties stellen strengere eisen aan proces en systematiek. Bovendien zijn andere soorten informatie nodig.
Kwaliteit en innovatie
Het CBS werkt hard aan de verbetering van regionale data. Dat neemt niet weg dat de data in het dashboard voor veel kleine gemeentes niet volledig zijn. Dit geldt vooral voor de indicatoren die zijn gebaseerd op enquêtes.
In de regionale Monitor Brede Welvaart is gewerkt met een methode (de _kleine-domeinschattingen_) waarmee de resultaten van enquêtes kunnen worden verbeterd. Daardoor kunnen meer cijfers voor kleinere gemeentes worden gepubliceerd. Door een nieuw ontwikkelde methode is het sinds dit jaar mogelijk om trends te berekenen over de KDS indicatoren.