SDG 9.3 Kennis en innovatie

• Er wordt meer geld en menskracht geïnvesteerd in R&D. Totale en private R&D-uitgaven als percentage van het bbp en het aantal gewerkte uren per inwoner nemen trendmatig toe. In de EU27 heeft Nederland bij de totale en de private R&D-uitgaven een positie in de kopgroep.
• De bruto-investeringen in materiële vaste activa groeien niet langer maar zijn stabiel geworden. Deze investeringen zijn laag ten opzichte van de landen waarmee kan worden vergeleken. De trendmatige daling van de investeringen in ICT is gestopt.
• Het aantal wetenschappelijke publicaties per inwoner stijgt trendmatig, terwijl het aantal patentaanvragen per inwoner trendmatig daalt. Bij beide indicatoren staat Nederland hoog in de EU-ranglijst.

Het dashboard en de indicatoren 

Uitleg dashboard, kleuren en noten

Het derde deel van SDG 9 gaat over investeringen in kennis door bedrijven en overheden, over technologische ontwikkeling, en over toegang tot ICT en internet. Kennis kan worden omgezet in nieuwe technologieën en processen waarmee producten en productieprocessen beter en duurzamer kunnen worden. Daarnaast heeft kennis sociaal-culturele en intrinsieke waarde. In dit verband is het belangrijk dat overheid en bedrijfsleven investeren in kennis, dat ICT en andere technologie uitgebreid worden en dat de kenniskapitaalgoederenvoorraad toeneemt. Toegang tot het internet is essentieel voor de toegang tot kennis.

Middelen en mogelijkheden betreffen het geld, de menskracht en de infrastructuur voor het ontwikkelen, delen en toepassen van kennis en innovatie. Drie van de zes indicatoren bewegen zich in een richting die duidt op een hogere brede welvaart. Bedrijven, instellingen en het hoger onderwijs gaven in 2022 samen bijna 22 miljard euro uit aan research en development (R&D) met eigen en ingehuurd personeel. De R&D-intensiteit, ofwel de uitgaven als percentage van het bbp, bedroeg 2,3 procent. De oplopende trend van de totale R&D-uitgaven (als percentage van het bbp) wordt aangejaagd door een toename van de private uitgaven. De trend van de publieke uitgaven aan R&D is stabiel. Binnen de EU heeft Nederland bij zowel het totaal als de private R&D-uitgaven een positie in de kopgroep. Behalve de uitgaven aan R&D heeft ook het aantal daaraan gerelateerde uren een opwaartse trend. Het gaat daarbij om ontwikkeling van nieuwe programmatuur, producten of productieprocessen, of het doen van technisch-wetenschappelijk onderzoek.

De trend van de bruto-investeringen in materiële vaste activa is omgeslagen van stijgend naar stabiel. Het ging in 2023 om 16,4 procent van het bbp, en betreft vooral investeringen in machines en werktuigen. Dit percentage is laag, hoewel er niet veel landen zijn om mee te vergelijken. Nederland is de hekkensluiter van 14 landen (in 2022). Een verbetering vanuit oogpunt van brede welvaart is dat de investeringen in ICT niet langer trendmatig dalen.

Gebruik betreft de geproduceerde kennis, de ingevoerde innovaties en de gevormde kennisnetwerken. Het aantal wetenschappelijke publicaties (artikelen, conferentiepapers, notes, letters en reviews zoals deze worden geïndexeerd in Elsevier Scopus), stijgt trendmatig. In 2022 bedroeg het aantal publicaties per miljoen inwoners 3721, een toename van 532 ten opzichte van 2016, het begin van de trendperiode. Het aantal PCT-patentaanvragen (octrooien) per miljoen inwoners loopt daarentegen terug, hier kleurt de trend rood. Vergeleken met andere EU-landen zijn de aantallen wetenschappelijke publicaties en octrooien relatief hoog: Nederland behoort tot de koplopers.

Uitkomsten hebben betrekking op de mate waarin nieuwe technologieën en kennis worden ingebed in de kapitaalgoederenvoorraad. De kapitaalgoederenvoorraad (machines, werktuigen en andere productiemiddelen) wordt berekend per gewerkt uur. De fysieke kapitaalgoederenvoorraad en de kenniskapitaalgoederenvoorraad per gewerkt uur hebben beide een neutrale trend. Nederland heeft bij beide indicatoren een positie in de middengroep van de EU.

Beleving heeft betrekking op het vertrouwen van mensen in wetenschap en innovatie. Het vertrouwen in de wetenschap wordt eens in de drie jaar gemeten door het Rathenau Instituut. Bij deze indicator zijn binnen de periode 2016-2023 niet genoeg datapunten beschikbaar om een trend te kunnen berekenen. Bij de laatste meting, in 2021, scoorde het vertrouwen in de wetenschap 7,4 punten (op een schaal tot en met 10).

Relevante links

• Link Publicatie - ICT, kennis en economie 2023
• Link Publicatie - Cybersecuritymonitor 2022
• Link Publicatie - Monitor online platformen 2022
• Link Publicatie - Internationaliseringsmonitor 2023, derde editie, Digitalisering