Schokbestendigheid: Kritieke systemen
- De energievoorziening is steeds sterker afhankelijk van de invoer van energiebronnen, ook al neemt het aandeel van hernieuwbare energie in het energieverbruik trendmatig toe.
- Banken, watervoorziening en zorg hebben een essentiële maatschappelijke functie en staan onder druk. Nederland staat 18e op de EU-ranglijst van de Common Equity Tier 1 ratio, een indicator die aangeeft of banken voldoende schokbestendig zijn. De onttrekking van zoet water zet steeds meer druk op hernieuwbare zoetwaterbronnen (waterstress). De zorg kampt met een tekort aan personeel: de vacaturegraad is relatief hoog en neemt trendmatig toe.
- Het vertrouwen in instituties is relatief hoog en stabiel.
- De effectiviteit van overheidsbestuur en de rechtsorde dalen trendmatig. Dat wijst op een afname van de slagkracht van de overheid.
Kritieke systemen: Systeemfalen
in EU
in 2022
in EU
in 2022
Kritieke systemen: Essentiële maatschappelijke functie
in EU
in 2022
in EU
in 2020
in EU
in 2022
in EU
in 2020
Slagkracht van de overheid
in EU
in 2022
in EU
in 2022
in EU
in 2022
| Categorie | Indicator | Waarde | Trend | Positie in EU | Positie op EU-ranglijst |
|---|---|---|---|---|---|
| Kritieke systemen: Systeemfalen | Stroomstoringen | 22 minuten geen stroom als gevolg van storing per aansluiting in 2023 | |||
| Kritieke systemen: Systeemfalen | Afhankelijkheid van energie-invoer | 79,4% van de energie komt uit import in 2022 | stijgend (daling brede welvaart) | 24e van 27 in 2022 | onderste kwart van de ranglijst |
| Kritieke systemen: Systeemfalen | Hernieuwbare energie | 15,0% van het totale eindverbruik energie in 2022 | stijgend (stijging brede welvaart) | 23e van 27 in 2022 | onderste kwart van de ranglijst |
| Kritieke systemen: Systeemfalen | ICT-veiligheidsincidenten in het bedrijfsleven | 8% had te maken met een door kwaadwillenden veroorzaakt incident in 2022 | |||
| Kritieke systemen: Systeemfalen | ICT-veiligheidsincidenten in de informatie- en communicatiesector | 11% had te maken met een door kwaadwillenden veroorzaakt incident in 2022 | |||
| Kritieke systemen: Essentiële maatschappelijke functie | Common equity Tier 1 ratio | 16,1% eigen vermogen ten opzichte van het totale risico dat Nederlandse banken lopen in 2022 | 18e van 27 in 2022 | midden van de ranglijst | |
| Kritieke systemen: Essentiële maatschappelijke functie | Vertrouwen in instituties | 61,2% van de bevolking van 15+ heeft (heel veel of tamelijk veel) vertrouwen in 2023 | 2e van 19 in 2020 | bovenste kwart van de ranglijst | |
| Kritieke systemen: Essentiële maatschappelijke functie | Tijdverlies door files en vertraging | 3,28 voertuigverliesuren per inwoner in 2022 | |||
| Kritieke systemen: Essentiële maatschappelijke functie | Vacaturegraad gezondheids- en welzijnszorg | 42 vacatures per 1 000 banen op 31 december in 2023 | stijgend (daling brede welvaart) | 24e van 25 in 2022 | onderste kwart van de ranglijst |
| Kritieke systemen: Essentiële maatschappelijke functie | Niveau van waterstress | 17,7% zoetwater onttrokken aan totaal beschikbare zoetwaterbronnen in 2022 | stijgend (daling brede welvaart) | 14e van 27 in 2020 | midden van de ranglijst |
| Slagkracht van de overheid | Schuld van de overheid | 46,5% van het bruto binnenlands product in 2023 | dalend (stijging brede welvaart) | 12e van 27 in 2022 | midden van de ranglijst |
| Slagkracht van de overheid | Effectiviteit van overheidsbestuur | 1,58 score op schaal van -2,5 (zwak) tot (2,5) deugdelijk in 2022 | dalend (daling brede welvaart) | 4e van 27 in 2022 | bovenste kwart van de ranglijst |
| Slagkracht van de overheid | Rechtsorde | 1,66 score op schaal van -2,5 (zwak) tot (2,5) deugdelijk in 2022 | dalend (daling brede welvaart) | 6e van 27 in 2022 | bovenste kwart van de ranglijst |
Uitleg dashboard, kleuren en noten
Systemen die niet mogen uitvallen zijn de energievoorziening en de IT-infrastructuur. Hier zijn geen opvallende veranderingen in de indicatoren te zien met uitzondering van de trendmatige toename van de afhankelijkheid van de invoer van energiebronnen. Deze kwetsbaarheid wordt deels gecompenseerd door de trendmatige toename van het aandeel van hernieuwbare energie in het eindverbruik van energie. Voor de indicatoren over stroomstoringen en ICT-veiligheidsincidenten geldt dat ze niet internationaal kunnen worden vergeleken.
Banken, instituties, verkeer en vervoer, watervoorziening, en zorg zijn systemen die een maatschappelijke functie hebben die te belangrijk is om te mogen falen. Het vertrouwen in instituties is relatief hoog en stabiel. Andere indicatoren laten daarentegen een minder rooskleurig beeld zien. De vacaturegraad in de gezondheids- en welzijnszorg is hoog in vergelijking met andere EU-landen (24e van 25 in 2022) en neemt trendmatig toe. Dit wijst op een schaarste aan zorgpersoneel. Ook het niveau van waterstress (de verhouding tussen totale onttrekking van zoetwater en de totale hernieuwbare zoetwaterbronnen, rekening houdend met de waterbehoefte vanuit het milieu) neemt trendmatig toe. Nederland staat 18e op de EU-ranglijst van de Common Equity Tier 1 ratio, een indicator die aangeeft of banken voldoende bestand zijn tegen een langdurige periode van lage groei, hoge rentetarieven en hoge inflatie.
De schuld van de overheid neemt trendmatig af en bedroeg in 2023 46,5 procent van het bbp. De effectiviteit van overheidsbestuur en de rechtsorde zijn beide relatief hoog. Ze dalen echter trendmatig. Daarmee is de slagkracht van de overheid afgenomen.