Wie zijn de gebruikers van MijnOverheid?

Foto man achter laptop
© Hollandse Hoogte / David Rozing

Steeds meer overheidszaken kunnen tegenwoordig digitaal geregeld worden via MijnOverheid. Zo kun je via MijnOverheid persoonlijke gegevens inzien en post van de overheid ontvangen in de Berichtenbox. Het Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties (BZK) vindt het belangrijk dat dit digitale portaal voor iedereen toegankelijk is, ook voor mensen die minder digitaal vaardig zijn. Voor het verbeteren van de digitale dienstverlening is het van belang om inzicht te hebben in het gebruik van MijnOverheid. Daarom heeft het CBS twee verkennende studies uitgevoerd in opdracht van BZK en in samenwerking met Logius. Logius heeft namens BZK deze data aan het CBS ter beschikking gesteld. Het CBS heeft in dit project voor het eerst grote hoeveelheden gegevens over websitegebruik geanalyseerd.

In de eerste verkennende studie is het gebruik van de MijnOverheid website over een periode van één week in februari 2017 onderzocht. Dit leverde nuttige inzichten op over het gedrag van de gebruikers van MijnOverheid en de groepen mensen die de site (weinig) gebruikten.
Jongeren tot 25 jaar, 75-plussers en mensen met een niet-westerse migratieachtergrond zijn ondervertegenwoordigd op MijnOverheid in vergelijking met de Nederlandse bevolking.

Tweede onderzoek bevestigt eerdere resultaten

In 2019 is een uitgebreider onderzoek naar het gebruik van MijnOverheid uitgevoerd. Hierbij is de onderzoeksperiode verlengd van één week naar drie maanden. De onderzochte periode betreft het tijdvak van februari tot en met april 2019. Dit tijdvak is gekozen, omdat in deze maanden normaal gesproken relatief veel gebruikers inloggen op MijnOverheid. Het tweede onderzoek bevestigt dat 25- tot 75-jarigen goed vertegenwoordigd zijn op MijnOverheid. Jongeren, 75-plussers en mensen met een niet-westerse achtergrond gebruiken MijnOverheid juist minder vaak.

Daarnaast zijn voor het eerst aanvullende data gebruikt om onderzoek te doen naar gebruikers die berichten in MijnOverheid benaderen via de Berichtenbox-app. Deze app was ten tijde van de eerste observatieperiode in 2017 nog niet beschikbaar, in 2019kon onderzocht worden wie via de website en wie via de app inlogt. Het tweede doel van dit onderzoek was om te verkennen of het mogelijk is om informatieve gebruikersprofielen op te stellen door combinatie van gedrag en achtergrondkenmerken, zoals leeftijd en sociaaleconomische positie van gebruikers.

Resultaten

Het tweede onderzoek naar het gebruik van MijnOverheid laat zien dat in de periode van februari tot en met april 2019 ongeveer een derde van de volwassen bevolking gebruik maakte van MijnOverheid. Het merendeel gebruikt hiervoor de website; 66 procent gebruikt alleen de website en 14 procent gebruikt zowel de app als de website om in te loggen. De app wordt relatief het meest gebruikt door 25- tot 55-jarigen. Mensen tussen de 25 en 75 jaar gebruiken relatief vaak MijnOverheid. Hoogopgeleiden zijn licht oververtegenwoordigd op MijnOverheid ten opzichte van de laagopgeleiden, net als mannen ten opzichte van vrouwen. En werknemers gebruiken vaak MijnOverheid.

De 18- tot 25-jarigen, ouderen boven de 75 jaar en mensen met een niet-westerse achtergrond zijn ondervertegenwoordigd op MijnOverheid. Dit bleek ook uit de eerste studie. Daarnaast vinden we, net als in het eerste onderzoek, relatief weinig studenten en scholieren terug onder de MijnOverheid-gebruikers. Jongeren hebben MijnOverheid ook minder nodig, aangezien zij niet veel zaken met de overheid, zoals het doen van belastingaangifte, hoeven te regelen.

Gebruikers MijnOverheid afgezet tegen aandeel Nederlandse bevolking
 MijnOverheid (% personen van 14 jaar of ouder)Nederlandse bevolking (% personen van 14 jaar of ouder)
Werknemer5438
Student/ scholier525
Pensioenontvanger2018
Uitkeringsontvanger * 118
Zelfstandige (muv dga)76
Directeur-grootaandeelhouder (dga)11
Overig23
Bron: CBS, Logius
* muv pensioenontvangers

Gebruik MijnOverheid per gemeente

Het gebruik van MijnOverheid is ook per gemeente uitgesplitst. De percentages gebruikers per gemeente variëren per maand. Gemeente Heerenveen heeft in de periode februari tot en met april 2019 het hoogste percentage gebruikers; 42 procent van de inwoners van 14 jaar of ouder logde in deze periode in op MijnOverheid.

Gemeente Urk had met 17 procent het laagste aandeel gebruikers. De vier grote steden liggen qua percentage gebruikers dicht bij elkaar, namelijk iets meer dan 30 procent.

Gebruikers van MijnOverheid, personen 14 jaar of ouder, 2019
GemeenteGebruik (%)
Heerenveen42
Almere39
Veldhoven38
Duiven37
Arnhem36
Westervoort36
Veenendaal36
Ridderkerk36
Best36
Leeuwarden35
Meppel35
Borne35
Deventer35
Hengelo35
Beuningen35
Zevenaar35
Leusden35
Nieuwegein35
Zaanstad35
AlphenaandenRijn35
Hellevoetsluis35
Hendrik-Ido-Ambacht35
Hillegom35
Papendrecht35
Waddinxveen35
Zoetermeer35
Zwijndrecht35
Etten-Leur35
Helmond35
Nuenen,GerwenenNederwetten35
Landgraaf35
HorstaandeMaas35
Lansingerland35
Overbetuwe35
Geldrop-Mierlo35
Sittard-Geleen35
Zeewolde34
Almelo34
Enschede34
Zwolle34
Apeldoorn34
Nijmegen34
Wijchen34
Zutphen34
Amersfoort34
Houten34
WijkbijDuurstede34
IJsselstein34
Haarlem34
Haarlemmermeer34
Huizen34
CapelleaandenIJssel34
Dordrecht34
Lisse34
Vlissingen34
Eindhoven34
Grave34
Oosterhout34
Tilburg34
Stein34
Cuijk34
Lingewaard34
Leidschendam-Voorburg34
Nissewaard34
Kampen33
Noordoostpolder33
Oldenzaal33
Culemborg33
Heumen33
Winterswijk33
Dronten33
Eemnes33
Soest33
Utrecht33
Alkmaar33
Heerhugowaard33
Hilversum33
Purmerend33
Alblasserdam33
Vlaardingen33
Voorschoten33
Woerden33
Goes33
BergenopZoom33
Boxmeer33
Breda33
Dongen33
LoonopZand33
SonenBreugel33
Uden33
Waalre33
Brunssum33
Kerkrade33
Meerssen33
Venray33
Voerendaal33
ValkenburgaandeGeul33
Lelystad33
Teylingen33
Roosendaal33
Schouwen-Duiveland33
Eijsden-Margraten33
Pijnacker-Nootdorp33
Beekdaelen33
Montferland33
Assen32
Doesburg32
Druten32
Baarn32
Bunnik32
Montfoort32
Aalsmeer32
Beverwijk32
Blaricum32
DenHelder32
Langedijk32
Uithoorn32
Weesp32
Barendrecht32
Brielle32
Gouda32
Maassluis32
Oegstgeest32
Rijswijk32
Schiedam32
Albrandswaard32
Kapelle32
Middelburg32
Terneuzen32
Tholen32
Geertruidenberg32
Heusden32
Oss32
Waalwijk32
Beek32
Beesel32
Heerlen32
MookenMiddelaar32
Simpelveld32
Weert32
Maasgouw32
Halderberge32
Laarbeek32
Cranendonck32
Moerdijk32
Gulpen-Wittem32
Olst-Wijhe32
Westland32
StichtseVecht32
Krimpenerwaard32
GooiseMeren32
BergenDal32
HoekscheWaard32
Veendam31
Losser31
Raalte31
Buren31
Harderwijk31
Lochem31
Nijkerk31
Renkum31
Rheden31
Scherpenzeel31
Tiel31
Zeist31
Amstelveen31
Beemster31
Ouder-Amstel31
Uitgeest31
's-Gravenhage31
Leiden31
Nieuwkoop31
Noordwijk31
Rotterdam31
Sliedrecht31
Westvoorne31
WestMaasenWaal31
Eersel31
's-Hertogenbosch31
MillenSintHubert31
Oisterwijk31
Sint-Michielsgestel31
Someren31
Valkenswaard31
Vught31
Zundert31
Wormerland31
Gennep31
Roermond31
Venlo31
UtrechtseHeuvelrug31
Leudal31
Gemert-Bakel31
Reusel-DeMierden31
Roerdalen31
Noord-Beveland31
Bernheze31
Berkelland31
Zuidplas31
PeelenMaas31
Vijfheerenlanden31
Groningen30
Opsterland30
Emmen30
Haaksbergen30
Hardenberg30
Hellendoorn30
Ommen30
Aalten30
Barneveld30
Brummen30
Elburg30
Hattem30
DeBilt30
Amsterdam30
Castricum30
Diemen30
Enkhuizen30
Heemstede30
Heiloo30
Schagen30
Zandvoort30
Delft30
StedeBroec30
Leiderdorp30
Oudewater30
Borsele30
Hulst30
Veere30
DeRondeVenen30
Asten30
Boxtel30
Deurne30
Goirle30
Haaren30
Oirschot30
Steenbergen30
Woensdrecht30
OostGelre30
Heeze-Leende30
Landerd30
Noordenveld30
Twenterand30
SintAnthonis30
Echt-Susteren30
Sluis30
Bergeijk30
Bronckhorst30
Súdwest-Fryslân30
Bodegraven-Reeuwijk30
HollandsKroon30
Midden-Groningen30
HetHogeland30
Doetinchem29
Epe29
Putten29
Voorst29
Zaltbommel29
Rhenen29
Medemblik29
Oostzaan29
Velsen29
Drechterland29
Gorinchem29
Hardinxveld-Giessendam29
Boekel29
Hilvarenbeek29
Rucphen29
Bergen(L.)29
Maastricht29
Nederweert29
Vaals29
OudeIJsselstreek29
Wijdemeren29
Westerveld29
Steenwijkerland29
Tynaarlo29
HofvanTwente29
Goeree-Overflakkee29
WestBetuwe29
Harlingen28
Weststellingwerf28
Hoogeveen28
Wierden28
Ede28
Ermelo28
Maasdriel28
Rozendaal28
Wageningen28
Bunschoten28
Bergen(NH.)28
Bloemendaal28
Hoorn28
Laren28
Katwijk28
KrimpenaandenIJssel28
Zoeterwoude28
Reimerswaal28
Pekela28
GilzeenRijen28
AaenHunze28
Bladel28
Midden-Delfland28
Oldambt28
DeFryskeMarren28
Meierijstad28
Altena28
Stadskanaal27
Ooststellingwerf27
Dalfsen27
Heerde27
Woudenberg27
Edam-Volendam27
Opmeer27
Wassenaar27
Borger-Odoorn27
DeWolden27
Midden-Drenthe27
Neder-Betuwe27
KaagenBraassem27
Waadhoeke27
Westerwolde27
Molenlanden27
Appingedam26
Delfzijl26
Achtkarspelen26
Coevorden26
Oldebroek26
Heemskerk26
Waterland26
Drimmelen26
Alphen-Chaam26
Rijssen-Holten26
Zwartewaterland26
Westerkwartier26
Smallingerland25
Nunspeet25
Lopik25
Landsmeer25
Texel25
Tytsjerksteradiel25
Koggenland25
Loppersum24
Renswoude24
Baarle-Nassau24
Ameland23
Schiermonnikoog23
Terschelling23
Vlieland23
Staphorst23
Tubbergen23
Noardeast-Fryslân23
Dinkelland21
Dantumadiel21
Urk17
Bron: CBS, Logius

Meer bezoekers met hoog onderwijsniveau

In de tweede studie is voor het eerst gekeken naar het onderwijsniveau van gebruikers van MijnOverheid. Mensen met een hoog onderwijsniveau gebruiken naar rato MijnOverheid vaker dan mensen met een middelbaar en laag onderwijsniveau. Daar staat tegenover dat hoogopgeleiden gemiddeld iets minder vaak het portaal bezoeken en daarbij ook minder tijd per pagina spenderen en minder pagina’s raadplegen.

Gebruikers van MijnOverheid hebben een relatief hoger niveau van digitale vaardigheden

Een deel van de gebruikers van MijnOverheid iheeft in datzelfde jaar deelgenomen aan het onderzoek ‘ICT-gebruik van huishoudens en personen’ van het CBS. In dit onderzoek zijn vragen over digitale vaardigheden gesteld. Van deze groep is bekend hoe zij hun eigen digitale vaardigheden beoordelen. Het blijkt dat gebruikers van MijnOverheid een relatief hoger niveau van digitale vaardigheden hebben dan niet-gebruikers. In de periode van februari tot en met april 2019, gebruikte van alle respondenten van 16 jaar of ouder van het ICT-onderzoek, 27 procent MijnOverheid.

Eén op de drie MijnOverheid gebruikers heeft een basisniveau van digitale vaardigheden en de helft (50 procent) heeft meer vaardigheden dan dit basisniveau. Onder de niet-gebruikers is dit respectievelijk 28 en 47 procent.

Dit verschil in digitale vaardigheden tussen gebruikers en niet-gebruikers houdt verband met het gemiddeld hogere onderwijsniveau van MijnOverheid gebruikers en het feit dat er minder 75-plussers onder de gebruikers zijn.

Gebruikersgroepen op basis van gedrag op MijnOverheid

Op basis van gebruikersgedrag zijn drie gebruikersgroepen van MijnOverheid te onderscheiden:

  1. De sporadische gebruiker komt af en toe op MijnOverheid; dit is de meerderheid (62 procent) van de gebruikers De sporadische gebruiker is een gemêleerde groep met relatief veel 18- tot 25-jarigen en vrouwen.
  2. De frequente gebruiker komt vaak en kort op MijnOverheid kijken (22 procent). De frequente gebruiker is relatief vaak een werkende tussen de 25 en 45 jaar.
  3. De intensieve gebruikers zit regelmatig voor langere tijd op MijnOverheid (16 procent). Deze gebruiker is vaak gepensioneerd.

Samengevat geeft dit onderzoek een beeld van de groepen gebruikers van MijnOverheid en hun gebruikersgedrag. Ook geeft het onderzoek inzicht in groepen mensen en gemeenten die nog relatief weinig gebruik maken van MijnOverheid.

Lessons learned en vervolg

Logius, de organisatie die (de gebruikersdata van) MijnOverheid beheert, heeft in opdracht van BZK gegevens over het gebruik van MijnOverheid aan het CBS geleverd. Het CBS en Logius hebben ervaring opgedaan met het veilig delen van gegevens. Het CBS heeft voor het eerst big data over websitegebruik geanalyseerd. Deze gegevens werden voor analyse geanonimiseerd om vervolgens verrijkt te worden met achtergrondgegevens uit registers, zoals geslacht, leeftijd en hoogst behaald onderwijsniveau. Er zijn alleen resultaten gerapporteerd op geaggregeerd niveau van bevolkingsgroepen of gebruikersclusters. Deze resultaten zijn niet herleidbaar naar individuen.

De samenwerkende partijen denken momenteel na over een mogelijk vervolg. Hierbij kan gedacht worden aan een verdieping van de gebruikersprofielen met aanvullende kenmerken of een uitbreiding naar andere digitale diensten van de overheid.

Je browser wordt niet ondersteund. Upgrade je browser. Je hebt een inconsistente user-agent geleverd bij het oplossen van de uitdaging. Mogelijk heb je browserextensies of -instellingen ingeschakeld om de user-agent te vervalsen en moet je deze uitschakelen om door te gaan. Een deel van Turnstile is per ongeluk in de cache opgeslagen. Wis gelieve je cache. De tijd op de klok klopt niet. Zet je klok op de juiste tijd. Een ongespecificeerde fout heeft zich voorgedaan.