Import- en exportconcurrentie tussen Nederlandse en buitenlandse webwinkels

Als gevolg van digitalisering groeien de internetverkopen in Nederland en de rest van de wereld al jaren sterk. Met lopende initiatieven, in opdracht van het Ministerie van Economische Zaken en Klimaat (EZK), onderzoekt het CBS reeds de internethandel door Nederlandse bedrijven en online consumptie van Nederlandse consumenten, zowel bij Nederlandse als Europese webwinkels. Maar in hoeverre is er sprake van verdringing op de Nederlandse markt door buitenlandse webwinkels en in welke mate gaan Nederlandse webwinkels de competitie aan in het buitenland?

Om een antwoord te geven op deze vragen heeft het CBS eerst het verkennende literatuuronderzoek “Conceptafbakening van competitie en verdringing bij internethandel” uitgevoerd. In dat literatuuronderzoek is internethandel, internetverkopen door bedrijven aan consumenten (B2C), gedefinieerd met behulp van het conceptueel kader digitale handel zoals gebruikt door de OECD, WTO en het IMF. Onder internetverkopen worden enkel verkopen verstaan van digitaal bestelde goederen via een webwinkel of intermediair platform. Verder zijn in dit rapport competitie en verdringing afgebakend. Beide begrippen resulteren in het meetbare concept concurrentie vanuit verschillende invalshoeken: import- en exportconcurrentie. Bij importconcurrentie gaat het om concurrentie op eigen markt en bij exportconcurrentie om de mate waarin Nederlandse webwinkels de concurrentie aangaan op de buitenlandse markt. Op deze innovatiepagina zal een volgende stap worden gezet: de import- en exportconcurrentie van webwinkels, zover mogelijk, meten en in cijfers uitdrukken door lopende onderzoeken samen te brengen.

Importconcurrentie

Volgens het literatuuronderzoek is er importconcurrentie zodra buitenlandse webwinkels producten op de Nederlandse markt aanbieden die ook door Nederlandse webwinkels worden aangeboden. Een concurrentieverhouding tussen Nederlandse en buitenlandse webwinkels kan een goede indicatie geven van importconcurrentie. Deze verhouding is gebaseerd op de internetverkopen van Nederlandse bedrijven en de uitgaven van Nederlandse consumenten bij Europese webwinkels.

Omzet Nederlandse webwinkels

Volgens nieuw CBS-onderzoek ligt het omzetniveau van de internetverkopen van goederen door Nederlandse bedrijven aan consumenten in 2019 tussen de 18,9 en 38,2 miljard. Dit omzetniveau bestaat uit de online omzet door verkoop aan zowel Nederlandse als buitenlandse consumenten. Het is voor het CBS op dit moment niet mogelijk om onderscheid te maken tussen verkopen aan Nederlandse en buitenlandse consumenten. Wel geven de resultaten uit de publicatie ICT, kennis en economie 2021 een indicatie. Uit dit rapport blijkt dat een Nederlands bedrijf met 10 of meer werkzame personen in 2019 gemiddeld 8 procent van de gewogen online omzet verkrijgt door verkoop aan buitenlandse consumenten. Bijna de helft (46 procent) van de gewogen online omzet werd behaald door verkopen aan Nederlandse consumenten. Verkoop aan bedrijven en overheidsinstanties waren goed voor de overige omzet. Uitgaande van deze verhouding uitsluitend binnen de verkoop aan consumenten, zetten Nederlandse webwinkels respectievelijk 85 procent en 15 procent bij binnenlandse en buitenlandse consumenten om. De verkopen van Nederlandse webwinkels aan Nederlandse consumenten liggen in 2019 daarmee ongeveer tussen de 16,1 en 32,5 miljard euro.

Omzet Europese webwinkels

In 2019 gaven Nederlandse consumenten tussen de 1,9 miljard en 2 miljard euro uit aan Europese webwinkels. Dit blijkt uit het lopende CBS-onderzoek naar uitgaven van Nederlandse consumenten aan buitenlandse webwinkels. Het CBS streeft ernaar om dit onderzoek op termijn uit te breiden naar de uitgaven van Nederlandse consumenten bij niet-Europese webwinkels. Omdat deze nog niet beschikbaar zijn, zijn de verkopen van niet-Europese webwinkels in de huidige cijfers buiten beschouwing gelaten.

Als de bovenstaande cijfers bij elkaar worden gebracht komt naar voren dat Nederlandse consumenten in 2019 tussen de 18 en 34,5 miljard euro uitgaven bij Nederlandse en Europese webwinkels. Het overgrote gedeelte van de verkopen vond plaats bij Nederlandse webwinkels. Een klein gedeelte van de Nederlandse consumenten plaatste de bestellingen bij Europese webwinkels, namelijk tussen de 6 en 11 procent.

Exportconcurrentie

Er is sprake van exportconcurrentie zodra Nederlandse webwinkels producten in het buitenland aanbieden. Om de exportconcurrentie te bepalen, is gekeken naar de omzet behaald aan internetverkopen in het buitenland. Aangezien het CBS niet over cijfers over de totale online omzet van buitenlandse webwinkels beschikt, is het niet mogelijk om uitkomsten internationaal te vergelijken. De onderstaande uitkomsten geven daarom slechts een indicatie van de orde van grootte waarin Nederlandse webwinkels de concurrentie aangaan in het buitenland.

Buitenlandse omzet van Nederlandse webwinkels

Op basis van de verhouding buitenlandse en Nederlandse consumenten, zoals omschreven in de paragraaf Omzet Nederlandse webwinkels, kan ook een orde van grootte voor de buitenlandse omzet worden gegeven. Daaruit blijkt dat 15 procent van de online omzet, in 2019 tussen de 2,8 miljard euro en 5,7 miljard euro, wordt verkregen door verkopen aan buitenlandse consumenten.

Het CBS wil graag uw mening horen over dit onderzoek. Heeft u bijvoorbeeld suggesties of vragen over dit onderzoek? Wij nodigen u uit om via onderstaand formulier uw feedback te geven. Alvast dank daarvoor.