Hoeveel mensen zijn hier nu?
Het CBS doet onderzoek naar de bruikbaarheid van nieuwe bronnen. Gegevens van mobiele telefonienetwerken zijn zo’n bron. Op basis hiervan zijn zogenaamde daytime population cijfers geschat. Deze nieuwe cijfers geven inzicht in het aantal mensen dat zich op een bepaald moment in een bepaald gebied bevindt.
Regulier publiceert het CBS maandelijks cijfers over het aantal inwoners in Nederland. Die informatie wordt ontleend aan de gemeentelijke bevolkingsregisters. Met de hier gepresenteerde nieuwe cijfers kan het CBS laten zien hoeveel mensen ergens op een bepaald tijdstip zijn en dat vergelijken met het aantal inwoners op basis van het woonadres. De toegevoegde animatie geeft een beeld van de mogelijkheden van deze big data. Er worden maandelijks ongeveer 15 miljard records verwerkt voor deze cijfers.
De privacy is gegarandeerd
Deze cijfers zijn gebaseerd op gegevens van mobiele telefoons. Doordat mobiele telefoons contact maken met zendmasten, kan (globaal) worden bepaald waar deze toestellen zich bevinden. Deze gegevens worden door het CBS gebruikt om het aantal personen te schatten dat in een bepaald gebied aanwezig is. De ruwe gegevens zijn afkomstig van Vodafone en de geanonimiseerde (geaggregeerde) gegevens worden geleverd door Mezuro, specialist in het verwerken en analyseren van big data uit het mobiele netwerk van Vodafone.
Het CBS krijgt alleen deze geanonimiseerde, geaggregeerde gegevens van aantallen mobiele telefoons. Er zijn geen persoonsgegevens bekend, personen zijn niet herleidbaar en kunnen niet gevolgd worden. Hierdoor is de privacy gegarandeerd. Het CBS kan dus niet vaststellen wie waar is op een bepaald moment. Met deze cijfers wordt alleen gemeten hoeveel mensen op een bepaalde plaats zijn, maar kan niet bepaald worden wie dat zijn.
Forenzen- en bezoekerssteden
De animatie laat zien hoeveel mensen in een bepaald gebied zijn ten opzichte van het officiële inwonertal, en hoe deze verhouding per uur verandert. Kleurt een gebied blauw, dan is het aantal personen op dat moment in het gebied lager dan het officiële aantal inwoners. Kleurt het gebied rood, dan zijn er meer mensen dan het eigen inwoneraantal. Een geel gebied telt op dat moment net zoveel mensen als er inwoners zijn. De gebieden komen overeen met gemeenten. Voor de vijf grootste steden Amsterdam, Rotterdam, Den Haag, Utrecht en Eindhoven zijn ook de stadscentra als aparte gebieden onderscheiden.
De cijfers in de animatie hebben betrekking op de periode van maandag 6 mei 2013 tot en met zondag 12 mei 2013. Er is gekozen voor 2013, omdat deze gegevens goed gecontroleerd zijn. De actualiteit is voor dit prototype dan ook minder van belang.
Gebieden die overdag blauw kleuren zijn over het algemeen forenzengebieden. Veel inwoners gaan het gebied uit om elders te werken. In de gebieden die overdag rood kleuren zijn er overdag meer mensen dan inwoners, met name vanwege de werkgelegenheid. In de gele gebieden is er nauwelijks mobiliteit. Het kan ook zijn dat de inkomende en de uitgaande bevolkingsstromen ongeveer even groot zijn.
De gemeenten in de Randstad waar veel forenzen wonen zijn duidelijk zichtbaar: overdag blijken er veel minder mensen in deze gemeenten te zijn dan de aantallen personen die er wonen. Een voorbeeld van zo’n gemeente is Almere. Amsterdam daarentegen heeft overdag veel meer mensen in de stad dan het aantal inwoners.
Donderdag 9 mei 2013 was Hemelvaartsdag. Het is duidelijk te zien dat op die dag andere gebieden drukker zijn dan op een normale doordeweekse dag. Veel kustgemeenten zijn relatief drukbezocht, evenals de stadscentra en gemeenten waar attractieparken liggen, zoals de gemeente Loon op Zand waar de Efteling is.
Toepassingen
Deze gegevens kunnen worden gebruikt om cijfers te maken over onder meer mobiliteit en veiligheid. Beleidsmakers kunnen deze informatie bijvoorbeeld gebruiken voor het plannen van openbare voorzieningen en het opstellen van evacuatieplannen. Deze gegevens kunnen door het CBS worden gecombineerd met informatie over onder andere verkeersknooppunten, evenementen of bevolkingssamenstelling. Voor deze toepassingen zijn absolute aantallen relevanter om te rapporteren dan relatieve aantallen op basis van aanwezige personen en inwonertal zoals in de visualisatie.
Feedback gevraagd
We zouden graag uw mening willen over deze nieuwe daytime population statistiek. Dat kan een algemene indruk zijn, maar ook meer specifieke punten die goed of niet goed zijn. Is het bijvoorbeeld duidelijk wat er getoond wordt? Zo nee, hoe kunnen we dit verbeteren? En ontbreekt er relevante informatie?