Position paper CBS en artificial intelligence

Glasfiber kabels voor computers op achtergrond printplaten
© Hollandse Hoogte / Westend61 GmbH
De komende jaren zal Artificiële Intelligentie (AI) door overheidsorganisaties (Rijk, decentraal en uitvoeringsorganisaties) meer en meer worden ingezet bij het aanpakken van grote maatschappelijke opgaven, zoals bij armoedebeleid, de stikstofcrisis, de energietransitie of het tegengaan van ondermijning. Het CBS is actief betrokken bij deze ontwikkeling.

De rol van het CBS

Het CBS heeft een unieke, in de wet vastgelegde, positie in Nederland. Als nationaal statistiekbureau is het CBS hét dataknooppunt van de Nederlandse overheid. Het CBS heeft bij wet voor statistisch gebruik toegang tot alle overheidsbronnen en tot een groeiende hoeveelheid big data van private partijen. Het CBS verzamelt, combineert, bewerkt de data en deelt de uitkomsten in de vorm van betrouwbare en waardevolle informatie met de samenleving.

CBS en AI

Het CBS ontwikkelt, als onderdeel van haar publicaties over de digitale economie, statistiek hoe en waar AI wordt toegepast in - en ontwikkeld wordt door - het bedrijfsleven. Daarbij wordt ook in beeld gebracht waar in de economie nog kansen liggen voor AI-toepassing en -ontwikkeling. Maar het CBS gebruikt ook zelf AI om statistieken te maken. Met name bij het verwerken van nieuwe (big) databronnen wordt steeds meer gebruik gemaakt van deze technieken en heeft het CBS inmiddels veel ervaring opgedaan. Voorbeelden kunnen worden gevonden op de innovatie site.

Eerlijke data en eerlijke algoritmes

Data staan altijd aan de basis van AI; algoritmes moeten immers getraind worden met data. Om een eerlijk algoritme te krijgen moet de trainingsdata representatief zijn. Het algoritme weerspiegelt de patronen in de data en het is daarom essentieel er voor te zorgen dat de data eerlijk zijn. Met de data die het CBS in huis heeft kan daar meer inzicht in worden verkregen. Dit illustreert hoe het CBS kan bijdragen aan het toepassen van eerlijke algoritmes door de overheid. Daarbij is het voor de maatschappelijke acceptatie van het gebruik van AI door overheden wezenlijk dat algoritmes transparant zijn en uitlegbaar. Dat geldt ook voor de algoritmes die het CBS gebruikt en het CBS heeft inmiddels veel ervaring hoe dat te doen. Met deze kennis en positie kan het CBS een belangrijke rol spelen in het AI-domein en participeert het ook actief in de Nederlandse AI-coalitie.

Privacy

Privacy staat in het werk van het CBS altijd centraal. De samenleving vertrouwt het CBS met haar data omdat er vertrouwen is in de wijze waarop er mee wordt omgegaan. Het CBS voldoet aantoonbaar (Link naar aan alle wetgeving en zet zich actief in om toegang tot en gebruik van data tot het hoognodige te beperken. Om die reden doet het CBS, in samenwerking met onder andere TNO en verschillende universiteiten, actief onderzoek naar de mogelijkheden van geavanceerde privacy borgende technieken (Privacy Preserving Techniques).

Alle (register)data die bij het CBS binnenkomt wordt gelijk gepseudonimiseerd. Pas na dit proces gaan de onderzoekers met de data aan het werk. Zij zien dus nooit gegevens van individuen zonder pseudosleutel. Dit is conform de richtlijnen van het CBS. Gegevens die door het CBS worden gepubliceerd zijn altijd geaggregeerd tot een niveau waarop er geen sprake meer is van herkenning van personen of bedrijven.

CBS lid van strategieteam NL AIC

De Nederlandse AI Coalitie (NL AIC) is een publiek-private samenwerking, waarbij overheid, bedrijfsleven, onderwijs- en onderzoeksinstellingen en maatschappelijke organisaties samenwerken. De coalitie heeft als doel de Nederlandse activiteiten in AI te stimuleren, te ondersteunen en waar nodig te organiseren. Ze wil Nederland in een voorhoedepositie krijgen op het gebied van kennis én toepassing van AI voor welvaart en welzijn. De NL AIC moet gaan functioneren als dé katalysator van AI-toepassingen in ons land. Meer informatie vindt u op nlaic.com via de rechterzijde van deze pagina.

Relevante links