Verkeersprestaties speciale voertuigen

Wat behelst het onderzoek

Doel

Samenstellen van overzichten over de verkeersprestaties (in voertuigkilometers) per jaar van speciale voertuigen met een Nederlands kenteken, uitgesplitst naar kenmerken van het voertuig.

Doelpopulatie

Alle speciale voertuigen met een geldig Nederlands kenteken die zijn toegelaten tot het verkeer op de openbare weg, inclusief:

• Speciale voertuigen die in (een deel van) het jaar behoren tot de bedrijfsvoorraad ofwel de zogenaamde handelsvoorraad. Dit zijn voertuigen die bij een dealer staan en dus gedurende die tijd niet op de weg zijn.
• Speciale voertuigen die slechts een deel van het jaar actief zijn op het wegennet, zoals nieuwe of geïmporteerde voertuigen en voertuigen die gedurende het jaar zijn gesloopt of geëxporteerd.

Uitgesloten zijn:

• Bijzondere kentekens zoals omschreven in artikel 4 van Hoofdstuk 2 van het Kentekenreglement, met uitzondering van die welke worden genoemd in lid 5 (ZZ-kentekens).
• Kentekens die zijn afgegeven voor voertuigen in gebruik bij de Nederlandse strijdkrachten en bij in Nederland gelegerde militaire organisaties (NATO, AFNORTH e.d.).
• Kentekens van voertuigen die op de peildatum (waarop het RDW jaarbestand wordt samengesteld) zijn geschorst.

Statistische eenheid

Speciale voertuigen met een Nederlands kenteken.

Aanvang onderzoek

Het onderzoek is voor het eerst uitgevoerd in 2013.

Frequentie

Jaarlijks.

Verslagperiode

Per jaar.

Publicatiestrategie

De oudere jaren zijn definitief en de drie meest recente jaren blijven voorlopig. Ieder jaar wordt het meest recente verslagjaar toegevoegd en de twee verslagjaren ervoor herzien.

Hoe wordt het uitgevoerd

Soort onderzoek

De populatie van een bepaald verslagjaar bestaat uit alle speciale voertuigen die dat betreffende jaar op de weg kunnen zijn geweest. Dit zijn voertuigen die in het register van de RDW (Dienst Wegverkeer) op 1 januari voorkomen, inclusief de bedrijfsvoorraad van 1 januari en de uitval van het jaar ervóór. Voorbeeld: voor de berekening van gegevens over verslagjaar 2013 zijn de volgende gegevens gebruikt: de populatie van 2013 bestaat uit alle speciale voertuigen die in het kentekenregister van de RDW op 1 januari 2014 voorkomen, inclusief de bedrijfsvoorraad op 1 januari 2014 en de uitval (sloop, export en diefstal) van 2013. Dit omvat alle voertuigen die in 2013 op de weg kunnen zijn geweest. Uit het EKI-register, en het OKR bestand van de RDW zijn de kentekens van de totale populatie speciale voertuigen verrijkt met kilometerstanden en bijbehorende registratiedatums. Op basis van de verschillen tussen kilometerstanden van twee opeenvolgende peildata zijn de afgelegde kilometers voor de periode tussen de peildata berekend. Hiermee zijn jaarkilometrages berekend voor alle voertuigen. Deze jaarkilometrages worden gebruikt om de verkeersprestaties te schatten van de verschillende soorten voertuigcategorieën. Omdat het bestand van EKI en OKR een historische bestand is, kunnen meerdere kalenderjaren worden berekend. Met het integrale bestand van 2014 zijn verslagjaren 2011 tot en met 2013 berekend. Voor de jaren 2001 t/m 2010 waren de cijfers gebaseerd op het register van de Nationale AutoPas.

Waarnemingsmethode

Het betreft hier het kentekenregister, het bestand van EKI en gegevens uit de OKR. Voor verslagjaar 2010 en eerder werden het kentekenregister van de RDW en het register van de NAP gebruikt.

Register

Vanaf verslagjaar 2011 worden kilometerstanden van zware Nederlandse voertuigen (>3500 kg) via het systeem EKI van de RDW verkregen. De kilometerstand wordt bij de reguliere Apk-keuring en indien van toepassing bij in/uitbouw tachograaf in het databestand opgenomen. Van lichte speciale voertuigen zijn de gegevens afkomstig uit de OKR van de RDW. Voertuigkenmerken zijn afkomstig uit de kentekenregistratie van de RDW.
Vóór verslagjaar 2011 waren kilometergegevens afkomstig uit het register van NAP en voertuiggegevens uit het kentekenregister van de RDW.

Controle- en correctiemethoden

De levensduur van speciale voertuigen die intensief worden gebruikt is korter dan de gemiddelde levensduur. In het NAP-register zijn geen standen meer beschikbaar van voertuigen die vóór 2007 waren gesloopt, geëxporteerd of gestolen. De selectieve uitval leidt tot onderschatting van de verkeersprestaties voor de jaren 2002 t/m 2006. Bij de berekening van de verkeersprestaties wordt voor de uitgevallen voertuigen gecorrigeerd.

Onderverdelingen

Voertuigkilometers van Nederlandse speciale voertuigen zijn uitgesplitst naar Nederlandse voertuigen op Nederlands grondgebied en Nederlandse voertuigen op buitenlands grondgebied. Daarnaast zijn er cijfers van de totale afstand afgelegd op Nederlands grondgebied. Hierbij is onderscheid gemaakt naar kilometers afgelegd door Nederlandse en buitenlandse voertuigen. Voor de hierboven genoemde uitsplitsingen zijn naast de informatie uit de NAP en het register van de RDW diverse andere bronnen gebruikt, zoals:

• Enquête wegvervoer
• Continue Vakantie Onderzoek (CVO) 
• Statistiek Inkomend toerisme

Ophoging

Ondanks integrale opvraag van NAP-informatie, zit niet van alle opgevraagde kentekens informatie in het NAP-register. Een aantal speciale voertuigen zitten wel in het RDW-register maar komen niet voor in het NAP-register. Dit kunnen speciale voertuigen zijn waarvan nog geen standen genoteerd zijn, of speciale voertuigen met tellerstanden die niet aan bepaalde criteria voldoen. Bij de ophoging worden de resultaten ‘vertaald’ naar de aantallen in het totale voertuigpark.
Voor het schatten van de voertuigkilometers wordt verder onder meer de ratioschatter toegepast. Deze ratioschatter corrigeert voor de scheefheid van het aantal dagen dat voertuigen aan het verkeer deelnemen. De jaarkilometrage van een voertuig hangt samen met het aantal dagen dat het voertuig aan het verkeer heeft deelgenomen. Tevens wordt hiermee gecorrigeerd voor het minder beschikbaar zijn van kilometerstanden van de nieuwste voertuigen en voor de bedrijfsvoorraad.

Wat is de kwaliteit van de uitkomsten

Nauwkeurigheid

Onnauwkeurigheidsmarges

De cijfers zijn berekend op basis van een integraal bestand, er zijn dus ook geen steekproefmarges. De berekende verkeersprestaties hebben wel een onnauwkeurigheidsmarge, omdat niet alle kentekens van speciale voertuigen voorkomen in het EKI, OKR en NAP-register.

Aannames bij schatten kilometrages

Behalve onnauwkeurigheidsmarges, zijn er ook aannames gedaan bij het schatten van de jaarkilometrages, welke een grotere invloed hebben op de nauwkeurigheid. Zo worden bijvoorbeeld extreem hoge kilometerstanden niet meegenomen en worden bij het ontbreken van een kilometerstanden gegevens bijgeschat op basis van voorgaande standen. Ook wordt er gecorrigeerd voor kilometerstanden die niet oplopend zijn (trendbreuk).

Volgtijdelijke vergelijkbaarheid

Wijzigingen in de Wegenverkeerswet per mei 2009 hebben geleid tot administratieve wijzigingen in het RDW-register. Zo worden bijvoorbeeld op grond van deze wijzigingen nieuwe kampeerwagens gekentekend als personenauto of als bus. De wijze van registratie van kampeerwagens die reeds vóór de wetswijziging zijn ingedeeld is niet gewijzigd. Naast de hierboven beschreven wijziging in de kentekenregistratie zijn er ook wijzigingen in de categorieën ‘terreinvoertuig’ en ‘voor vervoer personen’. Ook deze voertuigen verdwijnen daardoor geheel of gedeeltelijk uit de populatie speciale voertuigen. Bij interpretatie van de cijfers dient er rekening mee gehouden te worden dat de verkeersprestaties van speciale voertuigen hierdoor niet volledig volgtijdelijk vergelijkbaar zijn.
Verder zijn de gegevens van 2001 tot en met 2010  gebaseerd op een steekproef  uit het NAP-register. Vanaf verslagjaar 2011 zijn de cijfers gebaseerd op het EKI en OKR-register met alle kilometerstanden.

Smoothing effect

Verkeersprestaties berekend op grond van de NAP-gegevens zijn onderhevig aan een smoothing effect. Afgelegde kilometers voor één voertuig zijn berekend op basis van de verschillen tussen kilometerstanden van twee opeenvolgende peildata en omgerekend naar een gemiddeld kilometrage per dag. De periode tussen de twee peildata valt echter zelden volledig samen met de verslagperiode (kalenderjaar).

Een voorbeeld: als de kilometerstand van een voertuig wordt opgenomen op 1 juni 2011, 1 juni 2012 en 1 juni 2013, wordt de jaarkilometrage van verslagjaar 2012 deels gevormd door dagkilometrages gebaseerd op de peilstanden tussen 1 juni 2011 en 1 juni 2012 én deels door de dagkilometrages gebaseerd op de peilstanden tussen 1 juni 2012 en 1 juni 2013. Doordat gemiddelde dagkilometrages worden meegenomen, die berekend zijn op basis van periodes die zich uitstrekken over eerdere en latere jaren dan de verslagperiode treedt een smoothing effect op. De jaarlijkse variatie wordt hierdoor afgevlakt.

Definities

Verkeersprestatie

De afgelegde afstand door (motor)voertuigen gedurende een bepaalde periode uitgedrukt in voertuigkilometers.

Voertuigkilometer

De uniforme maateenheid voor de verkeersprestatie overeenkomend met de door één (motor)voertuig afgelegde afstand van één kilometer.

Speciaal voertuig

Motorvoertuig voor het wegverkeer ontworpen voor andere doeleinden dan personen- of goederenvervoer. Hieronder vallen bedrijfsauto voor bijzondere doeleinden zoals brandweerauto’s, reinigingsauto’s, takelwagens enz.
Vanaf 1 mei 2009 worden campers gekentekend als personenauto of als bus afhankelijk van het aantal zitplaatsen. Vóór die datum zijn campers geregistreerd als speciale voertuigen

Leeftijd voertuig

De leeftijd van het voertuig is afgeleid van het bouwjaar van het voertuig.

Gewicht volle wagen

Totaal gewicht van het voertuig (of combinatie van voertuigen) inclusief het maximaal toegestane gewicht van de lading.

Brandstof

Energiebron die dient voor de voortbeweging van het voertuig.