Verkeersprestaties personenauto's

Wat behelst het onderzoek

Doel

Samenstellen van overzichten over de verkeersprestaties (in voertuigkilometers) per jaar van personenauto’s met een Nederlands kenteken, uitgesplitst naar kenmerken van het voertuig.

Doelpopulatie

Alle personenauto’s die met een geldig Nederlands kenteken die zijn toegelaten tot het verkeer op de openbare weg, inclusief:

Personenauto’s die in (een deel van) het jaar behoren tot de bedrijfsvoorraad.
Personenauto’s die slechts een deel van het jaar actief zijn op het wegennet, zoals nieuwe of geïmporteerde voertuigen en voertuigen die gedurende het jaar zijn gesloopt of geëxporteerd.

Uitgesloten zijn:

Bijzondere kentekens zoals omschreven in artikel 4 van Hoofdstuk 2 van het Kentekenreglement, met uitzondering van die welke worden genoemd in lid 5 (ZZ-kentekens).
Kentekens die zijn afgegeven voor voertuigen in gebruik bij de Nederlandse strijdkrachten en bij in Nederland gelegerde militaire organisaties (NATO, AFNORTH e.d.).

Statistische eenheid

Personenauto’s met een Nederlands kenteken.

Aanvang onderzoek

Het onderzoek op basis van kilometerstandenregistraties is voor het eerst uitgevoerd voor het verslagjaar 2001.Verslagjaar 2001 tot en met 2011 zijn gebaseerd op kilometerstandenregistraties uit de NAP (Nationale AutoPas) en vanaf verslagjaar 2012 op basis van kilometerregistraties uit OKR (Online Kilometer Registratie) van de RDW (Dienst Wegverkeer)

Frequentie

Jaarlijks.

Publicatiestrategie

De oudere jaren zijn definitief en de twee meest recente jaren blijven voorlopig. Ieder jaar wordt het meest recente verslagjaar toegevoegd en het verslagjaar ervoor herzien.

Hoe wordt het uitgevoerd

Soort onderzoek

De populatie van een bepaald verslagjaar bestaat uit alle personenauto’s die in dat jaar op de weg kunnen zijn geweest. Dit zijn de voertuigen uit het register van de RDW op 1 januari, inclusief de bedrijfsvoorraad van 1 januari en de uitval van het jaar ervóór. Voorbeeld: voor de berekening van verkeersprestaties over verslagjaar 2013 zijn de volgende gegevens gebruikt: de populatie van 2013 bestaande uit alle personenauto’s die in het register van de RDW op 1 januari 2014 voorkomen, inclusief de bedrijfsvoorraad op 1 januari 2014 en de uitval (sloop, export en diefstal) van 2013. Dit omvat alle voertuigen die in 2013 op de weg kunnen zijn geweest. Uit het OKR bestand van de RDW zijn de kentekens van de totale populatie verrijkt met kilometerstanden en bijbehorende registratiedatums. Op basis van de verschillen tussen kilometerstanden van twee opeenvolgende peildata zijn de afgelegde kilometers voor de periode tussen de peildata berekend. Hiermee zijn jaarkilometrages berekend voor alle voertuigen. Deze jaarkilometrages worden gebruikt om de verkeersprestaties te schatten van de verschillende soorten voertuigcategorieën. Omdat het OKR een historisch bestand betreft kunnen met behulp van één bestand meerdere kalenderjaren worden berekend. Met het integrale bestand (OKR) van 2014 zijn verslagjaren 2012 en 2013 berekend. Voor de jaren 2001 tot en met 2011 waren alle cijfers gebaseerd op een steekproef uit het NAP-register.

Waarnemingsmethode

Secundaire waarneming waarbij gebruik wordt gemaakt van de registers van de RDW. Het betreft hier het kentekenregister en de OKR. Voor verslagjaar 2011 en eerder werden het kentekenregister en het NAP-register gebruikt.

Berichtgevers

Vanaf 1 januari 2014 is het terugdraaien van de kilometerteller van personenauto’s en lichte bedrijfsvoertuigen strafbaar gesteld bij wet. Hierin is ook geregeld dat bij meer momenten de kilometerstand van een voertuig verplicht moet worden ingevoerd in een tellerstandendatabase. Deze momenten zijn:
Apk, opname in bedrijfsvoorraad, tenaamstelling verkoop, inbouw van LPG-installaties/ tachografen, alcoholsloten/taxiboordcomputers/export, demontage/sloop en werkplaatsbezoeken met een factuurbedrag vanaf 150 euro (incl. BTW).
De registratie van kilometerstanden wordt vanaf de invoering van deze wet door de RDW uitgevoerd. Vóór deze datum werden kilometerstanden door de stichting NAP bijgehouden.

Controle- en correctiemethoden

In het NAP-register zijn geen standen meer beschikbaar van voertuigen die vóór 2007 zijn gesloopt, geëxporteerd of gestolen. Bij de berekening van de verkeersprestaties wordt voor ontbrekende voertuigen gecorrigeerd (verslagjaar 2001 tot en met 2006). Ook wordt er een correctie toegepast voor voertuigen die in de bedrijfsvoorraad staan. Voor deze voertuigen wordt bij het schatten van de jaarkilometrages rekening gehouden met het feit dat deze een gedeelte van het jaar hebben stilgestaan.

Steekproefomvang

Omdat vanaf 2014 voor de personenauto’s de OKR-gegevens van de RDW kunnen worden gebruikt, is geen steekproef meer getrokken maar is de waarneming integraal.
Vóór 2014 werd een steekproef van kentekens getrokken uit het register van de RDW. De steekproef van
medio 2008 bedroeg 571.571 kentekens,

medio 2009 bedroeg 684.534 kentekens

medio 2010 bedroeg 732.776 kentekens

medio 2011 bedroeg 687.179 kentekens

medio 2012 bedroeg 651.991 kentekens

medio 2013 bedroeg 784.302 kentekens.

Ophoging

Niet alle kentekens van personenauto’s komen voor in het OKR-register. Zo kan het bijvoorbeeld voorkomen dat een nieuwe auto na verkoop nog niet in de garage is geweest en er dus geen stand opgenomen is in OKR. Ook kan het voorkomen dat in en/of na het verslagjaar nog geen kilometerstand geregistreerd is. In deze voorbeelden kan er dus geen jaarkilometrage geschat worden. Bij de ophoging worden de resultaten van de responsaantallen ‘vertaald’ naar de aantallen in het totale voertuigpark. Voor het schatten/ophogen van de jaarkilometrages wordt onder meer de ratioschatter toegepast. Deze ratioschatter corrigeert voor de scheefheid van het aantal dagen dat voertuigen aan het verkeer deelnemen. De jaarkilometrage van een voertuig hangt samen met het aantal dagen dat het voertuig aan het verkeer heeft deelgenomen. Tevens wordt hiermee gecorrigeerd voor het minder beschikbaar zijn van kilometerstanden van de nieuwste voertuigen.

Onderverdelingen

Voertuigkilometers van Nederlandse personenauto’s zijn uitgesplitst naar Nederlandse voertuigen in Nederland en in het buitenland. Voor deze verdeling is gebruik gemaakt van het onderzoek verplaatsingsgedrag (OVG), Mobiliteitsonderzoek Nederland (MON) en het onderzoek Verplaatsingen in Nederland (OViN). Vanaf 2008 is gebruik gemaakt van een voortschrijdend gemiddelde van MON/OViN van de autobestuurderkilometers (is gelijk aan Nederlandse personenauto’s in Nederland).

Daarnaast zijn er cijfers van de totale afstand afgelegd op Nederlands grondgebied. Hierbij is onderscheid gemaakt naar kilometers afgelegd door Nederlandse (zie hierboven) en buitenlandse voertuigen. Informatie uit verschillende bronnen is gebruikt om de voertuigkilometers in Nederland van niet-Nederlandse personenauto's te berekenen. In de berekening wordt onderscheid gemaakt tussen kilometers inclusief overnachting (vakantie, zakenreis) en kilometers zonder overnachting (woon-werkverkeer, winkelen, familiebezoek, dagtrips). De Statistiek Logies Accommodaties (SLA) is gebruikt om het aantal kilometers met overnachting te bepalen. De schatting van kilometers zonder overnachting is gebaseerd op Nederlandse en Duitse metingen van de verkeersintensiteit op wegen die de Nederlandse grens kruisen. De verkeersprestatie van buitenlandse personenauto’s in Nederland gedurende de periode 1990-1997 is bepaald met behulp van extrapolatie. Hierbij is gebruik gemaakt van gegevens uit het Onderzoek Verplaatsingsgedrag (OVG) en de verhouding tussen de kilometers door Nederlandse en buitenlandse personenauto’s in de periode 1998-2004. Voor verslagjaar 2013 zijn er nu meer (nieuwe) gegevens beschikbaar gekomen van grensoverschrijdend verkeer vanuit Duitsland, waardoor de totale kilometers van buitenlandse personenauto’s in Nederland dermate veranderen, dat de hele reeks vanaf 1990 tot en met 2013 gecorrigeerd is. Reden voor deze aanzienlijke verandering is dat een aantal aannames vervangen kunnen worden door nieuw gepubliceerde cijfers die vanaf 1998 beschikbaar zijn gekomen.

Wat is de kwaliteit van de uitkomsten

Nauwkeurigheid

Steekproefmarges
Cijfers vanaf verslagjaar 2012 zijn berekend op basis van een integraal bestand (OKR). Omdat het nu een integrale waarneming betreft zijn er vanaf dit verslagjaar ook geen steekproefmarges meer. Wel is er nog steeds sprake van ontbrekende gegevens en uitval van kilometergegevens door fouten. Hierdoor zijn er nog kleine marges.
Tot verslagjaar 2012 was er wel nog sprake van een steekproef. Bij steekproefonderzoek wordt slechts van een deel van de populatie informatie verkregen. De geschatte uitkomsten op basis van de steekproefgegevens zullen niet exact gelijk zijn aan de werkelijke uitkomsten en hebben dus een onnauwkeurigheidsmarge. De relatieve marges van de totale verkeersprestatie bedragen in:
2008 : 0,3 procent
2009: 0,4 procent
2010: 0,4 procent
2011: 0,4 procent
2012: 0,5 procent
In het Personenautopanel (PAP) van 1999 waren de marges voor personenauto’s 2 procent.

Aannames bij schatten kilometrages
Behalve steekproefmarges (vóór 2012) en marges die ontstaan door ontbrekende gegevens, zijn er ook aannames gedaan bij het schatten van de jaarkilometrages. Deze hebben een grotere invloed op de nauwkeurigheid dan de onnauwkeurigheidsmarges. Zo worden bijvoorbeeld extreem hoge kilometerstanden niet meegenomen en worden bij het ontbreken van een kilometerstand gegevens bijgeschat op basis van voorgaande standen. Ook wordt er gecorrigeerd voor kilometerstanden die niet oplopend zijn (trendbreuk).

Volgtijdelijke vergelijkbaarheid

Tot en met 1999 zijn de verkeersprestaties van personenauto’s bepaald op basis van het jaarlijkse personenautopanel (PAP). Het PAP is gestopt in 1999. De gegevens van 2001 tot en met 2011 zijn gebaseerd op een steekproef uit het NAP-register. Vanaf verslagjaar 2012 zijn de cijfers gebaseerd op het OKR-register met alle kilometerstanden. In het jaar 2000 zijn de verkeersprestaties van personenauto’s geschat door interpolatie tussen het PAP-niveau van 1999 en gegevens uit het NAP-register van 2001. In verband met het gebruik van nieuwe (integrale) bronbestanden (RDW) voor de jaren 2012 en 2013, is een trendbreuk in de cijfers ontstaan tussen 2011 en 2012. Deze trendbreuk is gecorrigeerd door de historische reeks voor de jaren 1990-2011 aan te passen, waarbij voor de personenauto’s van 9 jaar en ouder de cijfers met 2 procent naar beneden zijn bijgesteld. Hierdoor zijn ook de totale kilometers gewijzigd (max. -0,8 procent).

Smoothing effect

Verkeersprestaties berekend op grond van de kilometerstandgegevens zijn onderhevig aan een smoothing effect. Afgelegde kilometers voor één voertuig zijn berekend op basis van de verschillen tussen kilometerstanden van twee opeenvolgende peildata en omgerekend naar een gemiddeld kilometrage per dag. De periode tussen de twee peildata valt echter zelden volledig samen met de verslagperiode (kalenderjaar). Een voorbeeld: als de kilometerstand van een auto wordt opgenomen op 1 juni2011, 1 juni 2012 en 1 juni 2013, wordt de jaarkilometrage van verslagjaar 2012 deels gevormd door dagkilometrages gebaseerd op de peilstanden tussen 1 juni 2011 en 1 juni 2012 en deels door de dagkilometrages gebaseerd op de peilstanden tussen 1 juni 2012 en 1 juni 2013. Doordat gemiddelde dagkilometrages worden meegenomen, die berekend zijn op basis van periodes die zich uitstrekken over eerdere en latere jaren dan de verslagperiode treedt een smoothing effect op. De jaarlijkse variatie wordt hierdoor afgevlakt.

Definities

Verkeersprestatie

De afgelegde afstand door (motor)voertuigen gedurende een bepaalde periode uitgedrukt in voertuigkilometers.

Voertuigkilometer

De uniforme maateenheid voor de verkeersprestatie overeenkomend met de door één (motor)voertuig afgelegde afstand van één kilometer.

Personenauto's

Motorvoertuig voor personenvervoer over de weg, exclusief brom- en motorfietsen, met maximaal negen zitplaatsen (met inbegrip van de bestuurdersplaats).

Leeftijd voertuig

De leeftijd van het voertuig is afgeleid van het bouwjaar van het voertuig.