Medisch specialistische somatische zorg: behandelingen (DBC's), vanaf 2017

onderzoek methode

Onderzoeksmethode

Dit betreft de onderzoeksmethode voor de cijfers vanaf 2017 van deze tabel. Vanaf 2017 zijn de cijfers gebaseerd op DBC-declaratiegegevens verzameld door Vektis, het onderzoeksbureau van de samenwerkende zorgverzekeraars. De onderzoeksmethode van de cijfers van 2008 t/m 2016 van deze tabel, gebaseerd op het DBC Informatie Systeem (DIS) van de Nederlandse Zorgautoriteit (NZa), is hier te vinden.

Wat behelst het onderzoek

Het samenstellen van cijfers over het aantal behandelingen (Diagnose Behandeling Combinaties, DBC’s) binnen de medisch specialistische somatische zorg, uitgesplitst naar de geregistreerde diagnose en kenmerken van de patiënt en de geleverde zorg.

Doelpopulatie

Behandelingen (DBC’s) binnen de medisch specialistische somatische zorg van alle inwoners van Nederland die zijn ingeschreven in de bevolkingsregisters van gemeenten. Het gaat hier om DBC-zorgproducten die geregistreerd worden in de DBC-systematiek. Dit zijn voornamelijk (> 99,7%) soorten medisch specialistische somatische zorg die beschreven zijn in het basispakket van de zorgverzekering. Vanaf 2014 worden DBC’s die niet vergoed worden onder de basisverzekering (DBC’s startend met declaratiecode 16 of 17; <0,3% van het totaal) niet meer weergegeven in de StatLinetabellen over aantallen DBC-behandelingen. De inhoud van het basispakket wordt bepaald door de Zorgverzekeringswet (Zvw) en onderliggende regelgeving (Besluit zorgverzekering en Regeling zorgverzekering) en kan jaarlijks aangepast worden.

Statistische eenheid

Diagnose Behandeling Combinatie (DBC). Een DBC of DBC-zorgproduct is het totale pakketje aan geleverde zorg bij een bepaalde diagnose in een instelling voor medisch specialistische somatische zorg.

Aanvang onderzoek

2017

Frequentie

Jaarlijks

Publicatiestrategie

De cijfers over het laatste publicatiejaar zijn voorlopig, de cijfers over eerdere jaren zijn definitief.

Hoe wordt het onderzoek uitgevoerd

Soort onderzoek

Het betreft een registeronderzoek, gebaseerd op DBC-declaratiegegevens die verzameld worden door Vektis, het onderzoeksbureau van de samenwerkende zorgverzekeraars.

Waarnemingsmethode

De DBC’s worden door de zorgaanbieders bij de zorgverzekeraars gedeclareerd. De door de zorgverzekeraars vergoede DBC-declaraties worden vervolgens verzameld door Vektis.
De Vektisbestanden met de DBC-declaratiegegevens worden jaarlijks opgevraagd door het CBS.

Berichtgevers

De berichtgevers zijn de zorgverzekeraars die hun declaratiegegevens aan Vektis leveren. De zorgverzekeraars ontvangen de declaraties van de zorgaanbieders die medisch specialistische somatische zorg leveren zoals beschreven in het basispakket van de zorgverzekering, en daartoe gerechtigd zijn op grond van de Wet toelating zorginstellingen (WTZi). Dit zijn ziekenhuizen (algemene ziekenhuizen en universitair medische centra), zelfstandige behandelcentra (ZBC’s), categorale instellingen (zoals epilepsiecentra en revalidatiecentra), dialyse-, audiologische en radiotherapeutische centra en verpleeghuizen die geriatrische revalidatiezorg leveren.

Steekproefomvang

N.v.t.

Controle- en correctiemethoden

De gegevens van Vektis worden beoordeeld op volledigheid, plausibiliteit en consistentie. Verder worden enkele bewerkingen uitgevoerd, waarvan de belangrijkste zijn:

  • Alleen DBC’s van personen die gekoppeld konden worden met de BRP en die volgens de BRP op enig moment in het verslagjaar woonachtig waren in Nederland worden geselecteerd.
  • DBC’s die zijn geleverd door buitenlandse instellingen en instellingen die niet tot bovengenoemde instellingen (zie ‘Berichtgevers’) behoren of waarbij geen instellingscode is geregistreerd, worden verwijderd.
  • Alleen DBC’s die beschreven zijn in het basispakket van de zorgverzekering worden geselecteerd.
  • Alleen DBC’s waarbij zorgtype 11 (initieel behandeltraject) of 21 (vervolgbehandeltraject) is geregistreerd worden geselecteerd.
  • Alleen DBC’s waarbij het geregistreerde specialisme van de behandelaar behoort tot de 27 specialismen die DBC-zorgproducten registreren worden geselecteerd.
  • DBC’s die een intercollegiaal consult betreffen worden verwijderd.
  • DBC’s met een logisch onmogelijke combinatie van diagnose enerzijds, en geslacht/leeftijd anderzijds, worden verwijderd of in een paar gevallen verplaatst naar een andere diagnosegroep.

Wat is de kwaliteit van de uitkomsten

Nauwkeurigheid

De brongegevens dekken naar schatting van Vektis meer dan 99% van de populatie van Zvw verzekerden. De cijfers geven de geregistreerde werkelijkheid weer. De nauwkeurigheid van de gepubliceerde cijfers is afhankelijk van de kwaliteit en juistheid van de geregistreerde declaratiegegevens. Door toevalsfluctuaties en onnauwkeurigheden in de registratie hebben de uitkomsten enige spreiding. Om die reden zijn de absolute cijfers afgerond op vijftallen.

Volgtijdelijke vergelijkbaarheid

De cijfers zijn over de opeenvolgende jaren in het algemeen goed met elkaar vergelijkbaar. Veranderingen in het DBC-systeem of de inhoud van het basispakket kunnen echter soms leiden tot trendbreuken in de cijfers. Belangrijke wijzigingen worden in de toelichting bij de StatLinetabellen genoemd.
Verder varieert het aantal lopende DBC’s dat per jaar wordt verwijderd vanwege onbekend specialisme, onbekend zorgtype of onbekende instellingscode van 0,4% (2017-2020) tot 0,5% (2021). Als dit percentage veel verschilt tussen verslagjaren moet hier rekening mee gehouden worden bij het vergelijken van cijfers over de betreffende jaren. Ook kan in de voorlopige cijfers van het meest recente gepubliceerde jaar nog een klein deel van de verzekerdenpopulatie ontbreken. Als dit het geval is wordt dit vermeld in de tabeltoelichting.

Het CBS leidt de behandelsetting van een DBC (zie de StatLinetabel ‘Medisch Specialistische Zorg; DBC’s naar diagnose, zorgkenmerken’) voornamelijk af op basis van de zorgactiviteiten die bij een DBC geregistreerd zijn. Met ingang van 2020 is aan meer (vooral poliklinische) zorgactiviteiten een setting toegekend door het CBS; waardoor er kleine verschuivingen kunnen zijn in de setting verdeling per DBC-diagnose. Verder zijn er per 2013 en per 2020 een paar veranderingen doorgevoerd bij de bepaling van de setting bij specialismen die (vrijwel) uitsluitend zorg binnen een bepaalde setting leveren. De kleine aantallen DBC’s met een andere afgeleide setting zijn in de StatLinetabel als volgt verplaatst:

  • Bij consultatieve psychiatrie worden DBC’s met setting dagbehandeling en klinisch sinds 2013 verplaatst naar poliklinisch;
  • Bij revalidatiegeneeskunde worden DBC’s met setting dagbehandeling sinds 2013 verplaatst naar poliklinisch;
  • Bij radiotherapie en radiologie zijn in de periode 2013-2019 DBC’s met setting dagbehandeling en klinisch verplaatst naar poliklinisch. Vanaf 2020 worden deze DBC’s niet meer verplaatst.

Voor alle verslagjaren geldt dat bij specialismen klinische genetica en audiologie DBC’s met setting dagbehandeling en klinisch verplaatst worden naar poliklinisch; en dat bij specialisme geriatrische revalidatiezorg DBC’s met setting dagbehandeling verplaatst worden naar klinisch.

Beschrijving kwaliteitsstrategie

Uitkomsten van statistisch onderzoek worden pas gepubliceerd nadat deze zijn beoordeeld op plausibiliteit, en eventueel na aanpassing, akkoord zijn bevonden. Om de plausibiliteit van de uitkomsten vast te stellen zijn de volgende controles uitgevoerd:

  • tijdreeksanalyse (consistentie in de tijd);
  • kengetallenanalyse (verhouding tussen variabelen);
  • confrontatie met uitkomsten uit andere bronnen.