Sterfte na eerste ziekenhuisopname

Wat behelst het onderzoek

Doel

Het produceren van cijfers over de sterfte van personen, binnen een jaar nadat ze voor het eerst in het ziekenhuis zijn opgenomen geweest voor een bepaalde diagnose.

Doelpopulatie

In de Gemeentelijke Basisadministratie (GBA) ingeschreven personen met een eerste ziekenhuisopname voor een bepaalde diagnose in het betreffende kalenderjaar. De ziekenhuisopnamen betreffen zowel klinische als dagopnamen in alle algemene, academische en categorale ziekenhuizen, met uitzondering van de revalidatie-, epilepsie- en astmacentra en een kankerkliniek.

Statistische eenheid

Het aantal personen met een eerste ziekenhuisopname voor een bepaalde diagnose in het betreffende kalenderjaar (en geen opnamen voor deze diagnose in de vijf voorafgaande kalenderjaren) dat binnen één jaar na opname is overleden.

Aanvang onderzoek

Jaarlijks vanaf 2000.

Frequentie

Onregelmatig.

Publicatiestrategie

Cijfers worden gepubliceerd in de StatLine-publicatie: Sterfte na eerste ziekenhuisopname.

Hoe wordt het onderzoek uitgevoerd

Soort onderzoek

In dit onderzoek worden registers gecombineerd: gegevens over ziekenhuisopnamen uit de Landelijke Medische Registratie (LMR) worden gekoppeld aan de GBA op basis van geboortedatum, geslacht en viercijferige postcode. Op basis van deze sleutel kan ca. 84 procent van de ziekenhuisopnamen uniek gekoppeld worden aan de GBA. De koppeling is nader beschreven in de CBS-publicatie: Koppeling van LMR- en GBA-gegevens: Methode, resultaten en kwaliteitsonderzoek (A. de Bruin, E.I. de Bruin, A. Gast, J.W.P.F. Kardaun, M. van Sijl & G.C.G. Verweij, december 2003).
Door de koppeling met de GBA (en bijbehorende ophogingsmethode) kan worden afgeleid of er sprake is van een eerste opname van een persoon en of deze is overleden. Deze gegevens worden gerelateerd aan alle personen met een eerste opname en worden uitgesplitst naar de primaire diagnose(n) van de ziekenhuisopname, leeftijd en geslacht.

Waarnemingsmethode

De ziekenhuizen leveren de LMR-gegevens digitaal aan Prismant, die controles uitvoert en de resultaten terugkoppelt naar de ziekenhuizen, waarna eventueel correcties plaatsvinden. CBS ontvangt de definitieve LMR-jaarbestanden van Prismant en koppelt deze aan de GBA. De administratie van het ziekenhuis legt bij elke opname administratieve LMR-gegevens vast. Bij ontslag worden de medische gegevens ingevuld door of namens de specialist op het ontslagformulier. De medische administratie van het ziekenhuis codeert en registreert deze gegevens vervolgens in de LMR.

Berichtgevers

De berichtgevers van de LMR zijn alle algemene en academische ziekenhuizen en enkele categorale instellingen (instellingen waar slechts één bepaalde ziektegroep behandeld wordt).

Steekproefomvang

De onderzoekspopulatie betreft alle personen met een eerste ziekenhuisopname in de Nederlandse bevolking, voor zover deze uniek koppelbaar was op de LMR-GBA koppelsleutel. De aantallen personen met eerste ziekenhuisopname per diagnose (steekproefomvang) staan in de StatLinetabel vermeld.

Controle- en correctiemethoden

Prismant voert een groot aantal rubriek- en relatiecontroles uit op de LMR-gegevens, die kunnen leiden tot correcties. Het CBS controleert de waarden en frequenties van de door Prismant aangeleverde variabelen globaal op plausibiliteit. Bij de in dit onderzoek gebruikte LMR-variabelen zijn geen aanvullende correcties aangebracht. Slechts bij een verwaarloosbaar aantal ziekenhuisopnamen kwamen bij kruising van diagnosegroepen, leeftijd en geslacht onmogelijke combinaties voor. Deze zijn onderdrukt in de tabel.

Weging

De cijfers van het aantal personen met een eerste ziekenhuisopname en de bijbehorende eenjaarssterfte zijn opgehoogd. Dit is gedaan omdat de combinatie van koppelvariabelen (koppelsleutel) waarmee de LMR met de GBA gekoppeld kan worden maar beperkt identificerend is, waardoor de koppeling niet volledig is en enigszins selectief. Met behulp van 'Iterative Proportional Fitting' is de deelpopulatie van personen in de GBA (ca. 12 miljoen) die gedurende de hele onderzoeksperiode (het betreffende kalenderjaar, de vijf voorafgaande jaren en het jaar na het betreffende kalenderjaar) uniek koppelbaar was op de LMR-GBA-koppelsleutel, opgehoogd naar de totale GBA-populatie. De ophoogmethode is nader beschreven in de CBS-nota: Ophogen op persoonsniveau van gegevens van de Landelijke Medische Registratie gekoppeld met de GBA (M. van Sijl & J. de Ree, mei 2005).

Wat is de kwaliteit van de uitkomsten

Nauwkeurigheid

De hiervoor beschreven LMR-GBA-ophoogmethode gaat ervan uit dat er een volledige registratie van ziekenhuisopnamen is en dat alle opnamen koppelen met de GBA(voor zover deze GBA-ingezetenen betreffen). Dit is echter niet helemaal het geval: ca. 1,2 procent van de ziekenhuisopnamen wordt niet op microniveau geregistreerd in de LMR en 3,3 procent van de LMR-records koppelt in het geheel niet met de GBA. De bepaling of de ziekenhuisopname een eerste opname was of een heropname wordt hierdoor iets minder nauwkeurig.

Vanwege het toevalskarakter van de sterftecijfers (het al dan niet overlijden binnen een jaar na een eerste ziekenhuisopname kan als een kans worden gezien) liggen de uitkomsten niet geheel vast. Met name als het aantal personen met een eerste ziekenhuisopname laag is, is de uitkomst sterk afhankelijk van het toeval. Bij hogere aantallen eerste ziekenhuisopnamen vertonen de sterftecijfers geringere fluctuaties. Daarom zijn alleen sterftecijfers gepresenteerd als het aantal personen met een eerste ziekenhuisopname 25 of groter is.

Vanwege toevalsfluctuaties dient bij de interpretatie van verschillen tussen sterftecijfers rekening gehouden te worden met marges.

Vergelijkbaarheid van opeenvolgende jaren

De uitkomsten van de gebruikte jaargangen van de LMR zijn goed met elkaar vergelijkbaar.

Beschrijving kwaliteitsstrategie

Door het CBS worden de gebruikelijke controles uitgevoerd op volledigheid en juistheid van de aangeleverde gegevens. De kwaliteit van de LMR-GBA koppeling is beschreven in het rapport: Koppeling van LMR- en GBA-gegevens. Methode, resultaten en kwaliteitsonderzoek. A. de Bruin, E.I. de Bruin, A. Gast, J.W.P.F. Kardaun, M. van Sijl & G.C.G. Verweij, CBS Voorburg/Heerlen, 2003.