Prijsindex naar huishoudenstype
Wat behelst het onderzoek?
Doel
Het jaarlijks publiceren van de prijsontwikkeling voor verschillende typen huishoudens. De prijsontwikkeling wordt weergegeven als een prijsindex. Deze prijsindex geeft de gemiddelde prijsverandering van een pakket goederen en diensten die deze verschillende typen huishoudens aanschaffen.
Het type huishouden is bepaald op basis van de voornaamste inkomensbron:
- inkomen uit uitkeringen anders dan AOW,
- inkomen uit eigen bedrijven of vermogen,
- inkomen uit pensioen en AOW,
- inkomen uit loon.
Naast deze prijsindices wordt ook de procentuele jaar-op-jaar ontwikkeling per huishoudenstype gepubliceerd. Dit ter vergelijking met het inflatiecijfer, wat de jaar-op-jaar ontwikkeling is voor alle huishoudens totaal. De resultaten worden gegeven voor 14 productgroepen.
Doelpopulatie
Consumptiegoederen en -diensten die worden aangeschaft door verschillende typen huishoudens in Nederland.
Statistische eenheid
Consumptiegoederen en -diensten.
Aanvang onderzoek
2006
Frequentie
Jaarlijks
Publicatiestrategie
De cijfers zijn bij publicatie definitief.
Hoe wordt het uitgevoerd?
Soort onderzoek
Het onderzoek bestaat uit twee delen. Ten eerste is er het onderzoek naar de prijsontwikkeling van goederen en diensten. Daarnaast is er het onderzoek naar de bestedingen van de diverse typen huishoudens, om de weging van de diverse goederen en diensten per huishoudenstype te bepalen.
Het onderzoek naar de prijsontwikkeling van de goederen en diensten is gebaseerd op maandelijkse prijswaarneming bij bedrijven en instellingen die goederen en diensten leveren aan consumenten. Meer informatie over dit onderzoek is te vinden in de korte onderzoeksbeschrijving consumentenprijsindex (CPI).
Het tweede deel behelst onderzoek naar de uitgavenpatronen van huishoudens. Hiervoor wordt gebruik gemaakt van de Social Accounts Matrix (SAM), deze is onderdeel van de Nationale Rekeningen.
Op een enkel punt is de SAM te weinig gedetailleerd. Daar wordt informatie ingezet die direct afkomstig is uit het budgetonderzoek. Voor meer informatie over de SAM en het budgetonderzoek, zie de link bij ‘Meer informatie’.
Controle- en correctiemethoden
Het CBS voert controles uit op volledigheid en plausibiliteit van de aangeleverde gegevens. Naar mogelijk onjuiste of onvolledige gegevens wordt navraag gedaan. Bij het ontbreken van prijswaarnemingen (non-respons) wordt er geïmputeerd (de benodigde informatie wordt op basis van de overige waarnemingen geschat). Wanneer een vast omschreven product/dienst een wijziging ondergaat, wordt een correctie van de prijs toegepast voor eventuele verschillen in kwaliteit tussen de oude en de nieuwe versie van het product.
Weging
De publicatie bevat per huishoudenstype de resultaten voor 14 productgroepen. Per huishoudenstype is voor elk van de 14 productgroepen het aandeel van de uitgaven in de totale uitgaven vermeld. Dit noemen we de weging. In de tabel is de gemiddelde jaarweging weergegeven; dit in tegenstelling tot de CPI-tabel waarin de decemberwegingen staan. De tabel laat zien dat huishoudenstypen verschillen in uitgavenpatronen en welk effect dit heeft op de prijsontwikkeling van de huishoudenstypen.
Wat is de kwaliteit van de uitkomsten?
Nauwkeurigheid
De nauwkeurigheid en representativiteit van de prijsindex naar huishoudenstype wordt bepaald door de kwaliteit van de onderliggende onderzoeken.
Dit onderzoek geeft een beeld van de algemene prijsontwikkeling voor de onderscheiden typen huishoudens. Enkele algemene kanttekeningen kunnen bij deze prijsindex naar huishoudenstype gemaakt worden:
- De diversiteit binnen de onderscheiden typen huishoudens is erg groot. De prijsontwikkeling van huishoudens naar de voornaamste inkomensbron zegt niets over prijsontwikkeling van individuele huishoudens.
- De berekening wordt gedaan op een geaggregeerd niveau voor artikelgroepen en op totaalniveau voor verkoopkanalen. Daardoor worden verschillen in prijsontwikkeling van onderliggende artikelen en bij verschillende verkoopkanalen (bijvoorbeeld gespecialiseerde levensmiddelenwinkel versus supermarkt) niet meegenomen.
- Institutionele huishoudens zijn buiten beschouwing gelaten. Dit betekent bijvoorbeeld dat bewoners van verzorgingstehuizen niet in de cijfers zijn opgenomen. Dit kan vooral effect hebben op de gemeten prijsontwikkeling van gepensioneerden.
Vergelijkbaarheid in de tijd
De gegevens zijn jaar op jaar gelijk vergelijkbaar.
Beschrijving kwaliteitsstrategie
De data worden gecontroleerd op interne consistentie en volledigheid. Waar nodig wordt actie genomen om data te verifiëren. Als de data akkoord zijn bevonden, vindt de berekening van de prijsindices plaats en worden de uitkomsten gecontroleerd en gevalideerd. De uitkomsten worden gevalideerd door medewerkers van een andere afdeling dan die waar de cijfers zijn samengesteld.