Gezondheidsmonitor Volwassenen en Ouderen 2020

Wat behelst het onderzoek

Doel

Het verkrijgen van landelijk, regionaal en lokaal vergelijkbare cijfers over (determinanten van) gezondheid, de sociale situatie en de leefstijl van de Nederlandse bevolking van 18 jaar en ouder.

Doelpopulatie

Personen van 18 jaar en ouder in particuliere huishoudens in Nederland.

Statistische eenheid

Personen.

Aanvang onderzoek

2020.

Frequentie

Eens per 4 jaar.

Publicatiestrategie

Definitieve cijfers.

Hoe wordt het onderzoek uitgevoerd

Soort onderzoek

Steekproef van personen. De Gezondheidsmonitor Volwassenen en Ouderen 2020 is een samenwerkingsverband tussen GGD’en, RIVM en CBS. De Gezondheidsmonitor Volwassenen en Ouderen 2020 is een samenvoeging van gegevens over personen van 18 jaar of ouder uit de CBS Gezondheidsenquête en van de gegevens uit de Volwassenmonitor (VGZ) en de Ouderenmonitor (GZO) van alle 25 GGD’en. Binnen deze onderzoeken waren de vraagstellingen over de volgende onderwerpen gelijk: ervaren gezondheid, langdurige aandoeningen, functiebeperkingen, mantelzorg geven, lengte en gewicht, roken, alcoholgebruik en bewegen/sport. Over deze onderwerpen publiceert CBS de uitkomsten op StatLine. Daarnaast hebben de GGD-en over de volgende onderwerpen onderling gecoördineerd informatie verzameld over de onderwerpen beperkingen als gevolg van gezondheidsproblemen, angst en depressie, stress, regie over het eigen leven, eenzaamheid, vrijwilligerswerk, ouderenmishandeling, geluidshinder en moeite met rondkomen. Over deze onderwerpen publiceert CBS de uitkomsten niet. De resultaten van zowel de CBS-GGD vragenset als de GGD-vragenset worden gepubliceerd op www.vzinfo.nl.
De data zijn samengebracht in één dataset en samen gewogen.

Waarnemingsmethode

De CBS-Gezondheidsenquête wordt in een “mixed-mode” design uitgevoerd: eerst worden de steekproefpersonen benaderd om via internet deel te nemen (CAWI – Computer Assisted Web Interviewing). Non-respondenten worden herbenaderd voor een interview aan huis (CAPI - Computer Assisted Personal Interviewing).
De CBS-Gezondheidsenquête wordt verspreid over het hele jaar afgenomen. De enquête was enkel in het Nederlands. In een deel van het jaar 2020 was het, als gevolg van corona(maatregelen) niet of beperkt mogelijk om aan huis interviews uit te voeren. Vanuit de CBS-Gezondheidsenquete zijn daarom minder respondenten aangeleverd voor de Gezondheidsmonitor dan vooraf ingeschat en de respons die wel is aangeleverd bestond voor een relatief groot deel uit internetrespons.

Voor de GGD-enquêtes werden personen altijd eerst benaderd om via internet deel te nemen. Bij sommige GGD’en werd een papieren versie (PAPI – Paper and Pencil Interviewing) van de vragenlijst gelijk bij de aanschrijfbrief ingesloten. Bij andere GGD’en konden steekproefpersonen de papieren vragenlijst opvragen of ontvingen ze deze als zij niet reageerden op het verzoek mee te doen via internet. Bij een heel klein deel van de GGD’en en alleen in de grote steden zijn ook GGD-enquêtes mondeling of per telefoon afgenomen (in totaal 0.1 procent).
De GGD’en enquêteerden tussen september en december 2020.

Berichtgevers

Personen van 18 jaar of ouder in particuliere huishoudens.

Steekproefomvang

De netto steekproefomvang bedraagt bijna 540.000 personen. De respons bedroeg 38,9 procent, maar verschilde sterk naar regio en naar leeftijdsgroep (volwassenen versus ouderen). De steekproefomvang verschilde sterk tussen de GGD’en en ook binnen GGD-regio’s zijn soms per deelgebied (bijvoorbeeld wijken of buurten) verschillende steekproeffracties gebruikt. Dit is gedaan om ook uitspraken te kunnen doen op bijvoorbeeld wijkniveau en om ook onder moeilijk bereikbare groepen voldoende aantallen respondenten te behalen.

Controle- en correctiemethoden

De voor steekproefonderzoek gebruikelijke plausibiliteitscontrole op interne consistentie en volledigheid is uitgevoerd.

Weging

Voor verschillen tussen de samenstelling van de steekproef en de totale bevolking wordt een correctie toegepast door middel van een wegingsfactor gebaseerd op persoons- en regiokenmerken.

Wat is de kwaliteit van de uitkomsten

Nauwkeurigheid

Omdat de Gezondheidsmonitor Volwassenen en Ouderen 2020 een steekproef betreft, zijn de cijfers onderhevig aan toevalsfluctuaties. De betrouwbaarheidsmarges (asymmetrische bij percentages en symmetrische bij gemiddelden) worden in de StatLinetabellen bij de cijfers gegeven. Indien een cijfer is gebaseerd op minder dan 100 waarnemingen, wordt het cijfer niet getoond in de tabel vanwege te grote marges.

Volgtijdelijke vergelijkbaarheid

De uitkomsten van de Gezondheidsmonitor 2020 zijn ten dele vergelijkbaar met de uitkomsten van de Gezondheidsmonitoren van 2012 en 2016. De onderzoeksopzet van beide edities was in grote lijnen gelijk. De vraagstellingen over de volgende onderwerpen waren in 2012, 2016 en 2020 afgestemd tussen CBS enerzijds en de GGD-en anderzijds en werd tussen beide jaren ook niet gewijzigd: ervaren gezondheid, lengte en gewicht (overgewicht), bewegen/sport, functionele beperkingen, mantelzorg geven.
De uitkomsten van de Gezondheidsmonitor 2020 zijn niet zomaar te vergelijken met de uitkomsten van de jaarlijkse CBS-Gezondheidsenquête. Het CBS-onderzoek is veel kleiner van omvang, richt zich op de bevolking van alle leeftijden en kent een afwijkende onderzoeksopzet.