Aardoliegrondstoffen en -producten

Wat behelst het onderzoek?

Doel
Inzicht verschaffen in de voorziening van aardoliegrondstoffen en aardolieproducten in Nederland. Informatie leveren voor de Wet Voorraadvorming Aardolieproducten en de Wet uitvoering Internationaal Energie Programma.

Doelpopulatie
In Nederland gevestigde bedrijven, die aardolie en/of aardolieproducten winnen, verwerken, opslaan of verhandelen.

Statistische eenheid
Het CBS onderhoudt een eigen bedrijvenregister waarin de Nederlandse bedrijven en ondernemingen worden beschreven als statistische eenheden. Binnen dit Algemeen Bedrijvenregister (ABR) wordt er voor een bedrijf een zogenoemde bedrijfseenheid afgeleid en vastgelegd. Het ABR is de basis voor de populatieafbakening en steekproeftrekking van veel bedrijfseconomische statistieken, waaronder de oliestatistieken.

Aanvang onderzoek
Omstreeks 1944.

Frequentie
Maandelijks.

Publicatiestrategie
Na één maand verschijnen snelle cijfers van kernvariabelen voor internationale afspraken. De voorlopige cijfers worden in de derde maand na afloop van een verslagmaand op StatLine gepubliceerd en gerapporteerd volgens internationale afspraken aan het Internationaal Energie Agentschap (IEA) en Eurostat. In december worden alle cijfers over het voorafgaande jaar definitief.

Hoe wordt het uitgevoerd?

Soort onderzoek
Integrale waarneming van de doelpopulatie. Aan elk bedrijf wordt een fysieke balans van de aardoliegrondstoffen en -producten gevraagd. Bij de grondstoffen betreft dit de oliestromen in het douane-entrepot en in het binnenland, bij de aardolieproducten is dit altijd het entrepot en het binnenland samen. De uitsplitsing naar landen van de in- en uitvoer is afkomstig van de statistiek internationale handel in goederen.
Er is een speciale vragenlijst voor de importeurs van ruwe aardolie. Cijfers over de winning zijn afkomstig van TNO, de Nederlandse Organisatie voor toegepast-natuurwetenschappelijk onderzoek.

Waarnemingsmethode
De waarneming vindt plaats via enquêteformulieren die digitaal kunnen worden ingevuld.

Berichtgevers
Dit zijn in Nederland gevestigde raffinaderijen, bedrijven in de petrochemische industrie, opslagbedrijven en handelaren.

Steekproefomvang
Niet van toepassing.

Controle- en correctiemethoden
De individuele en de geaggregeerde cijfers ondergaan een plausibiliteitscontrole door vergelijking met de vorige periode en met de overeenkomstige perioden van voorgaande jaren. Bovendien moet de beginvoorraad van de huidige periode gelijk zijn aan de eindvoorraad van de vorige periode.
Per energiedrager en per bedrijf moet de balans van het aanbod en het verbruik kloppend zijn.
Per bedrijf wordt gekeken naar rendementen van processen. Bij blending (mengen van olieproducten) mag er geen rendementsverlies zijn. Bij raffinage geldt een rendement van circa 98 procent als acceptabel. In de petrochemie is dit rendement kleiner dan 95 procent.
De onderlinge leveringen tussen de bedrijven in de enquête worden gecontroleerd. Hiermee wordt ook het aanbod en verbruik van de kleine handelaren zichtbaar.
De in- en uitvoer wordt vergeleken met de statistiek internationale handel in goederen.
Correcties voor eerdere maanden worden doorgevoerd in de lopende maand. Correcties naar aanleiding van de integratie in de Nederlandse Energiehuishouding (NEH) worden conform de publicatiestrategie van de energiebalans Nederland doorgevoerd.

Weging
Niet van toepassing

Wat is de kwaliteit van de uitkomsten?

Nauwkeurigheid
De voorlopige en definitieve cijfers worden gepubliceerd in miljoenen kg.

Volgtijdelijke vergelijkbaarheid
Vanaf 1980 zijn de cijfers goed vergelijkbaar. Per olieproduct zijn er in de loop van de jaren geregeld wijzigingen. Dit komt doordat nieuwe producten op de markt verschijnen en oude verdwijnen.

Revisies
In 2015 zijn de cijfers van de energiebalans voor de periode 1995 tot en met 2013 herzien. De belangrijkste aanleidingen hiervoor waren een trendbreuk in de tijdreeks voor de bedrijfstak petrochemie, de mogelijkheid klantenbestanden van netwerkbedrijven te gebruiken voor het bepalen van het finaal verbruik van aardgas en elektriciteit en het beschikbaar komen van nieuwe broninformatie over het verbruik van brandstoffen voor vervoer en mobiele bronnen. Verder is nog een aantal aanpassingen doorgevoerd van kleinere omvang, zoals het corrigeren van geconstateerde fouten en bijstelling van cijfers door het beschikbaar komen van nieuwe informatie. Meer informatie over de revisie is te vinden in het artikel: Revisie energiebalans 1995-2013.

Beschrijving kwaliteitsstrategie

Alle ingevulde formulieren worden gecontroleerd. Eventuele vragen worden teruggekoppeld naar de berichtgever. In het controleproces is een aantal niveaus te onderscheiden, zoals beschreven onder de controle- en corectiemethoden.
Waar mogelijk worden resultaten vergeleken met andere cijfers van het CBS (zoals bijvoorbeeld de statistiek internationale handel in goederen).
Het CBS volgt de internationale kwaliteitseisen voor energiegegevens (conform de Energy Statistics Manual van het Internationaal Energie Agentschap (IEA) en Eurostat).
De waarnemingsstrategie is erop gericht om dubbeltellingen te voorkomen. Daarom geven de berichtgevers op welke hoeveelheden ze in hun accijnsgoederenplaats op voorraad hebben. Ook het controleren van de onderlinge leveringen heeft tot doel om dubbeltellingen te voorkomen.