Prognose
Wat behelst het onderzoek
Doel
De prognoses hebben tot doel de meest waarschijnlijke toekomstige ontwikkeling van de Nederlandse bevolking te beschrijven. Er worden drie langetermijnprognoses gemaakt: de Bevolkingsprognose, de Kernprognose en de Huishoudensprognose.
De Bevolkingsprognose betreft de omvang en samenstelling van de Nederlandse bevolking tot 2070. De standcijfers (aantal inwoners naar leeftijd, geslacht en migratieachtergrond) hebben betrekking op 1 januari van het prognosejaar. De stroomcijfers (geboorte, sterfte, immigratie, emigratie) hebben betrekking op de ontwikkeling gedurende het prognosejaar. De Kernprognose betreft uitsluitend het inwonertal en de bevolkingsstromen (geboorte, sterfte, immigratie en emigratie) naar leeftijd en geslacht. De Huishoudensprognose beschrijft de ontwikkeling van het aantal huishoudens naar type (eenpersoonshuishouden, paar, eenoudergezin, etc.) en van het aantal inwoners naar huishoudenspositie (alleenstaande, inwonend kind, etc.). Zowel huishoudens als personen worden verder onderscheiden naar leeftijd en burgerlijke staat.
Tussen 2005 en 2022 publiceerden het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) en CBS periodiek een Regionale Bevolkings- en Huishoudensprognose. Deze prognose leverde cijfers over de bevolking en huishoudens op gemeenteniveau en was een doorvertaling van de landelijke Bevolkings- en Huishoudensprognose van het CBS. Om een volgende betrouwbare regionale prognose uit te kunnen brengen, is een te grote investering in nieuwe modellensystematiek nodig. PBL en CBS hebben daarom in 2024 besloten te stoppen met de regionale doorvertaling.
Doelpopulatie
De prognoses beschrijven de ‘de jure’ bevolking van Nederland. Dit zijn de personen die in de gemeentelijke bevolkingsregisters zijn opgenomen.
Statistische eenheid
Personen, huishoudens
Aanvang onderzoek
De eerste Bevolkingsprognose verscheen in 1950.
Frequentie
- Driejaarlijkse Bevolkingsprognose
- Driejaarlijkse Huishoudensprognose
- Twee keer in de drie jaar Kernprognose
Publicatiestrategie
In december komt een nieuwe Bevolkingsprognose uit. Een jaar later wordt in december de Kernprognose gepubliceerd tegelijk met de Huishoudensprognose. In december van het jaar daarop volgt weer een Kernprognose.
De Kernprognose is een bijstelling van de Bevolkingsprognose, waarin de veronderstellingen voor de korte termijn zijn aangepast op basis van de waargenomen ontwikkelingen in het voorgaande jaar. Deze bijgestelde prognose betreft alleen het aantal inwoners naar leeftijd en geslacht.
Hoe wordt het uitgevoerd
Soort onderzoek
Prognose
Op basis van analyses van de demografische ontwikkelingen worden veronderstellingen opgesteld over de toekomstige trends rond geboorte, sterfte, migratie en overgangen tussen huishoudensposities (echtscheidingen, uit huis gaan, etc.). De gevolgen van de veronderstellingen worden doorgerekend in een prognosemodel.
Waarnemingsmethode
Niet van toepassing.
Berichtgevers
Niet van toepassing.
Steekproefomvang
Niet van toepassing.
Controle- en correctiemethoden
Prognosecijfers worden gecontroleerd op interne consistentie, op een plausibele ontwikkeling ten opzichte van de waarnemingen en op overeenstemming met de veronderstellingen.
Weging
Niet van toepassing.
Wat is de kwaliteit van de uitkomsten
Nauwkeurigheid
Er worden 95%- en 67%-prognose-intervallen gepubliceerd die een indruk geven van de verwachte nauwkeurigheid van de prognose.
Volgtijdelijke vergelijkbaarheid
Gegevens binnen één prognose zijn volgtijdelijk vergelijkbaar in de zin dat ze op basis van dezelfde veronderstellingen berekend zijn. Gegevens over hetzelfde prognosejaar maar uit verschillende prognoses verschillen doordat de cijfers met verschillende veronderstellingen en op basis van verschillende beschikbare inputgegevens zijn berekend.
Beschrijving kwaliteitsstrategie
Jaarlijks worden de uitkomsten van de laatste prognose getoetst aan de nieuwe ontwikkelingen. Voor elke nieuwe prognose worden de veronderstellingen geëvalueerd en indien nodig bijgesteld. De veronderstellingen worden besproken in een klankbordgroep van onafhankelijke externe deskundigen (het demografieplatform).