Kwartaalrekeningen
Wat behelst het onderzoek
Doel
Het geven van snelle betrouwbare informatie over de ontwikkeling van de Nederlandse economie. Het systeem van kwartaalrekeningen geeft een kwantitatieve beschrijving van het economische proces binnen een land en de economische relaties met het buitenland. Onderdelen van het economisch proces in de kwartaalrekeningen zijn productie, inkomensvorming en bestedingen.
Domeinbeschrijving
De kwartaalrekeningen maken deel uit van de nationale rekeningen. De kwartaalrekeningen worden opgesteld volgens de richtlijnen van het Europees systeem van Rekeningen (ESR 2010). Centraal in de kwartaalrekeningen staat een aantal belangrijke economische indicatoren zoals het binnenlands product (bbp) en het nationaal inkomen. Het binnenlands product is een maatstaf voor de in een land door productie beschikbaar gekomen goederen en diensten. Globaal gesproken komt het overeen met het verschil tussen de waarde van de productie en de in het productieproces verbruikte goederen en diensten.
Naast de oorspronkelijke reeks worden de cijfers uit de kwartaalrekeningen ook gecorrigeerd voor kalender- en seizoeneffecten. Er zijn hiermee twee uitkomstenreeksen van de kwartaalrekeningen, de oorspronkelijke reeks en de kalender- en seizoengecorrigeerde reeks. De kalender- en seizoengecorrigeerde reeks wordt elk kwartaal opnieuw berekend.
Aanvang onderzoek
Begin jaren tachtig van de vorige eeuw. De eerste publicatie kwartaalrekeningen verscheen op 25 maart 1986. De huidige reeks begint in 1995.
Frequentie
Op kwartaalbasis.
Publicatiestrategie
Ieder kwartaal kent twee ramingen, waarbij de tweede raming gebaseerd is op betere en meer gedetailleerde statistische informatie dan de eerste raming. Na afloop van een verslagkwartaal wordt na 45 dagen een eerste snelle raming, de zogenoemde flashraming gepubliceerd. Vervolgens wordt 85 dagen na afloop van het kwartaal de tweede raming uitgebracht. Dit wordt ook wel de reguliere raming genoemd.
Hierna worden de kwartaalcijfers nog vier keer aangepast. De eerste drie keren gebeurt dat bij de publicatie van een nieuwe jaarraming, waarbij de kwartaalcijfers zodanig worden aangepast dat de vier kwartalen op blijven tellen tot het nieuwe jaarcijfer. De eerste keer is drie maanden na afloop van het verslagjaar als de tweede raming van het vierde kwartaal beschikbaar komt en (zo nodig) correcties op de eerste drie kwartalen worden doorgevoerd. De tweede keer is bij de voorlopige jaarraming 6 maanden na afloop van het verslagjaar en de derde keer bij de definitieve jaarraming 18 maanden na afloop van het verslagjaar. De vierde keer dat de kwartaalcijfers worden aangepast is 30 maanden na afloop van het verslagjaar. Op dat moment worden de jaarcijfers niet meer aangepast, maar worden de kwartaalcijfers nog wel aangepast om op basis van een reeks van de twaalf meest recente kwartalen een goede, nieuwe basis te hebben voor de berekening van ontwikkelingen in het nieuwe verslagjaar.
De kalender- en seizoengecorrigeerde reeksen worden elk kwartaal opnieuw berekend.
Alle cijfers zijn beschikbaar via StatLine, de elektronische database van het CBS.
Hoe wordt het uitgevoerd
Belangrijkste bronnen
Bij de samenstelling van de kwartaalrekeningen wordt gebruik gemaakt van een groot aantal bronnen op uiteenlopende terreinen als productie, finale bestedingen, inkomen en prijzen. Voorbeelden zijn omzetstatistieken, overheidsadministraties, statistieken van de buitenlandse handel en consumenten- en producentenprijzen.
Globale structuur integratiekader
Het systeem van de kwartaalrekeningen is een integratiekader waarbinnen de gebruikte bronnen met elkaar worden geconfronteerd. Daarbij wordt gebruik gemaakt van aanbod- en gebruiktabellen. Het bruto binnenlands product wordt vanuit drie gezichtspunten samengesteld: de productie, de inkomensvorming en de finale bestedingen.
Coördinatie en integratie
Binnen de kwartaalrekeningen spelen coördinatie en integratie een sleutelrol. Door statistische coördinatie worden statistische eenheden in alle relevante statistieken in beginsel op grond van dezelfde criteria ingedeeld en zijn de gegevens uit de afzonderlijke statistieken zo goed mogelijk op elkaar afgestemd. Integratie is het onderling afstemmen, volledig en consistent maken van statistische gegevens binnen een stelsel van definities en definitievergelijkingen. Waar de uitkomsten van de afzonderlijke statistieken niet op elkaar aansluiten, worden via integratie de meest plausibele consistente schattingen tot stand gebracht
Wat is de kwaliteit van de uitkomsten
Volgtijdelijke vergelijkbaarheid
Ja. In de kwartaalrekeningen is het correct weergeven van ontwikkelingen (groeivoeten, prijsmutaties) belangrijker dan het niveau van een variabele.
Revisie
Eens in de vijf jaar worden de nationale rekeningen (en in het verlengde daarvan de kwartaalrekeningen) aan een grondige revisie onderworpen. Bij een revisie worden voor een bepaald jaar alle niveaugrootheden opnieuw vastgesteld. Tevens worden nieuwe beschikbare bronnen en rekenmethoden doorgevoerd. De meest recente revisie vond plaats over verslagjaar 2021. Bij die revisie is ook de kwartaalreeks vanaf 1995 herzien.
Beschrijving kwaliteitsstrategie
De kwartaalrekeningen vormen een samenhangend en geïntegreerd geheel, waarin alle variabelen op een consistente wijze met elkaar samenhangen. Dit draagt in belangrijke mate bij aan de kwaliteit en gebruiksmogelijkheden. De kwaliteit wordt bevorderd doordat de definitievergelijkingen die aan het systeem ten grondslag liggen het mogelijk maken om gegevens uit verschillende statistieken aan elkaar te relateren en met elkaar te confronteren. Als de uitkomsten van deze statistieken niet aansluiten, kan via integratie tot de meest plausibele schattingen worden gekomen. De gebruiksmogelijkheden van de kwartaalrekeningen worden bevorderd doordat de systematiek het mogelijk maakt allerlei verschijnselen met elkaar in verband te brengen.
De bijstellingen tussen de opeenvolgende ramingen worden systematisch gevolgd.