Stikstof en fosfaat in dierlijke mest boven toekomstige mestplafonds
| Rundvee (mln kg) | Varkens (mln kg) | Pluimvee (mln kg) | Overig vee (mln kg) | |
|---|---|---|---|---|
| 2015 | 315,7 | 99,3 | 62,0 | 20,5 |
| 2016 | 327,5 | 96,9 | 62,2 | 17,8 |
| 2017 | 337,0 | 97,4 | 58,9 | 18,8 |
| 2018 | 327,4 | 96,6 | 56,8 | 22,7 |
| 2019 | 315,7 | 93,7 | 56,0 | 24,3 |
| 2020 | 320,1 | 91,8 | 54,7 | 22,8 |
| 2021 | 305,9 | 88,9 | 54,3 | 21,9 |
| 2022 | 302,4 | 88,6 | 53,9 | 22,3 |
| 2023 | 307,1 | 81,7 | 52,6 | 22,2 |
| 2024* | 298,5 | 79,1 | 50,4 | 21,4 |
| ¹⁾ Derogatiebeschikking Europese Commissie 30-9-2022 *voorlopige cijfers | ||||
In 2024 bleef de stikstofuitscheiding in de mest van koeien, varkens, kippen en ander vee 8 procent onder het voor 2024 geldende stikstofplafond van 489,4 miljoen kilogram. In 2025 wordt het stikstofplafond aangescherpt tot 440 miljoen kilogram stikstof.
Stikstofuitscheiding melkvee daalt
De stikstofuitscheiding van rundvee is in 2024 met 3 procent gedaald naar 298 miljoen kilogram. Melkkoeien en het bijbehorende jongvee, scheidden 267 miljoen kilogram stikstof uit, een daling van 3 procent ten opzichte van 2023.
Na de afschaffing van het melkquotum in 2015 groeide de melkveestapel, wat leidde tot een toename van de mestproductie. Maatregelen om de omvang van de melkveestapel terug te dringen, zorgden weer voor een daling van de mestproductie vanaf 2017. Mede hierdoor is de stikstofuitscheiding van de veestapel sindsdien afgenomen met 63 miljoen kilogram, en de fosfaatuitscheiding met 21 miljoen kilogram.
De daling in de melkveehouderij komt vooral door een afname van het aantal koeien en jongvee, maar ook de stikstofuitscheiding per dier is gedaald ten opzichte van 2017. De uitscheiding van fosfaat per melkkoe is daarentegen iets toegenomen.
| Jaartal | Totale veestapel (2015=100) | Melkvee (2015=100) | Pluimvee (2015=100) | Varkens (2015=100) |
|---|---|---|---|---|
| 2015 | 100,0 | 100,0 | 100,0 | 100,0 |
| 2016 | 101,4 | 104,3 | 100,2 | 97,6 |
| 2017 | 102,9 | 107,3 | 94,9 | 98,1 |
| 2018 | 101,2 | 102,5 | 91,5 | 97,3 |
| 2019 | 98,4 | 98,9 | 90,3 | 94,4 |
| 2020 | 98,4 | 101,3 | 88,1 | 92,5 |
| 2021 | 94,7 | 96,5 | 87,5 | 89,5 |
| 2022 | 93,9 | 95,2 | 86,9 | 89,3 |
| 2023 | 93,2 | 96,8 | 84,7 | 82,3 |
| 2024* | 90,3 | 94,3 | 81,3 | 79,7 |
| *voorlopige cijfers | ||||
Fosfaatuitscheiding melkvee iets toegenomen
De fosfaatuitscheiding in dierlijke mest was vrijwel gelijk aan die van 2023, en bleef met 148 miljoen kilogram nog 2 procent onder het fosfaatplafond van 2024. De melkveesector was verantwoordelijk voor 78 miljoen kilogram fosfaat, 3 procent meer dan een jaar eerder. In 2025 wordt het fosfaatplafond verlaagd naar 135 miljoen kilogram.
Dat de melkveehouderij meer fosfaat maar minder stikstof produceerde, komt onder andere door veranderingen in de samenstelling van het ruwvoer, zoals kuilgras en snijmaïs. Het fosforgehalte van het gevoerde ruwvoer was in 2024 hoger dan het jaar ervoor, terwijl dat voor stikstof niet het geval was.
| Rundvee (mln kg) | Varkens (mln kg) | Pluimvee (mln kg) | Overig vee (mln kg) | |
|---|---|---|---|---|
| 2015 | 103,6 | 40,1 | 28,3 | 8,0 |
| 2016 | 100,5 | 39,2 | 28,9 | 6,6 |
| 2017 | 97,4 | 37,5 | 27,5 | 6,6 |
| 2018 | 90,7 | 37,6 | 25,8 | 7,7 |
| 2019 | 85,7 | 36,8 | 25,1 | 7,9 |
| 2020 | 82,7 | 36,7 | 24,1 | 7,3 |
| 2021 | 83,2 | 34,5 | 23,2 | 7,1 |
| 2022 | 86,3 | 34,4 | 22,5 | 7,2 |
| 2023 | 84,4 | 32,8 | 23,0 | 7,3 |
| 2024* | 86,6 | 31,7 | 21,9 | 7,4 |
| ¹⁾ Derogatiebeschikking Europese Commissie 30-9-2022 *voorlopige cijfers | ||||
Minder stikstof en fosfaat in varkens- en pluimveemest
De uitscheiding van stikstof en fosfaat via de mest van varkens en pluimvee is sinds 2016 gedaald, mede door een daling van het aantal dieren. In 2024 was er in de varkenssector een afname van de stikstof- en fosfaatuitscheiding met 3 procent en in de pluimveesector met 4 procent ten opzichte van het voorgaande jaar. Varkens en pluimvee produceerden samen 130 miljoen kilogram stikstof en 54 miljoen kilogram fosfaat.
Bij het overige vee, zoals vleesrundvee, paarden, pony’s, schapen en geiten, daalde de stikstofuitscheiding in 2024 vergeleken met een jaar eerder met 2 miljoen kilogram tot 53 miljoen kilogram stikstof. De fosfaatuitscheiding van overig vee bleef stabiel op 16 miljoen kilogram.
| Jaartal | Totale veestapel (2015=100) | Melkvee (2015=100) | Varkens (2015=100) | Pluimvee (2015=100) |
|---|---|---|---|---|
| 2015 | 100,0 | 100,0 | 100,0 | 100,0 |
| 2016 | 97,3 | 96,5 | 97,7 | 102,0 |
| 2017 | 93,8 | 93,4 | 93,5 | 96,9 |
| 2018 | 89,8 | 84,8 | 93,7 | 91,1 |
| 2019 | 86,3 | 81,4 | 91,7 | 88,5 |
| 2020 | 83,7 | 79,4 | 91,4 | 84,9 |
| 2021 | 82,2 | 80,0 | 86,0 | 81,7 |
| 2022 | 83,5 | 83,2 | 85,8 | 79,4 |
| 2023 | 81,9 | 81,5 | 81,7 | 81,0 |
| 2024* | 82,0 | 83,9 | 79,1 | 77,3 |
| *voorlopige cijfers | ||||
Bronnen
- StatLine – Dierlijke mest naar diercategorie
Relevante links
- Onderzoeksbeschrijving – Productie van dierlijke mest en mineralen