Overheidstekort van 2 miljard euro over eerste drie kwartalen van 2024

24-12-2024 06:30

Na de eerste drie kwartalen van 2024 waren de uitgaven van de overheid ruim 2 miljard euro hoger dan de inkomsten. Ten opzichte van de eerste drie kwartalen van 2023 stegen zowel de uitgaven als de inkomsten van de overheid met 24 miljard euro. De overheidsschuld kwam in het derde kwartaal uit op 42,2 procent van het bruto binnenlands product (bbp). De schuldquote bereikte hiermee het laagste niveau sinds het begin van de reeks in 1995. Dit meldt het CBS op basis van nieuwe cijfers over de overheidsfinanciën.

In de najaarsnota 2024 gaat het Ministerie van Financiën uit van een tekort van 17 miljard euro, ofwel 1,5 procent van het bbp voor heel 2024. Om voor heel 2024 uit te komen op een tekort van 17 miljard euro zal de overheid in het laatste kwartaal van dit jaar bijna 15 miljard euro meer moeten uitgeven dan zij aan inkomsten ontvangt.

Overheidssaldo
	Eerste drie kwartalen (mld euro)	Vierde kwartaal (mld euro)
'08	-3,082	3,059
'09	-24,946	-7,202
'10	-29,722	-4,21
'11	-22,759	-6,236
'12	-21,104	-4,152
'13	-14,361	-4,681
'14	-13,047	-2,166
'15	-10,954	-1,48
'16	-0,548	2,183
'17	6,585	3,299
'18	11,951	-0,348
'19	12,275	2,51
'20	-20,048	-9,409
'21	-16,454	-3,145
'22	2,463	-2,348
'23*	-3,056	-0,764
'24*	-2,445
* voorlopige cijfers

Overheidssaldo
	Eerste drie kwartalen (mld euro)	Vierde kwartaal (mld euro)
'08	-3,082	3,059
'09	-24,946	-7,202
'10	-29,722	-4,21
'11	-22,759	-6,236
'12	-21,104	-4,152
'13	-14,361	-4,681
'14	-13,047	-2,166
'15	-10,954	-1,48
'16	-0,548	2,183
'17	6,585	3,299
'18	11,951	-0,348
'19	12,275	2,51
'20	-20,048	-9,409
'21	-16,454	-3,145
'22	2,463	-2,348
'23*	-3,056	-0,764
'24*	-2,445
* voorlopige cijfers

Inkomsten en uitgaven gestegen

Zowel de inkomsten als de uitgaven van de overheid zijn in de eerste drie kwartalen van 2024 gestegen met 7 procent. De inkomsten namen absoluut gezien toe met ruim 24 miljard euro. Dit kwam voor het overgrote deel doordat er voor 22 miljard euro meer aan premie- en belastinginkomsten waren ten opzichte van dezelfde periode in 2023. De overige inkomsten stegen met ruim 2 miljard euro, voornamelijk door hogere opbrengsten uit overheidsdiensten.

De uitgaven stegen met bijna 24 miljard euro. De uitkeringen in geld en de zorguitgaven stegen het meest, met bijna 14 miljard euro. Daarnaast gaf de overheid meer uit aan beloningen van werknemers en aankopen van goederen en diensten, met respectievelijk 6 miljard euro en 4 miljard euro. De kapitaaloverdrachten van de overheid namen ook toe met 3 miljard euro, met name door de compensatie wegens de uitspraken van de Hoge Raad over de belasting op box 3 inkomen en over een Duits vastgoedfonds. De uitgaven van de overheid aan subsidies daalden juist met 4 miljard euro. Deze waren in de eerste drie kwartalen van 2023 incidenteel hoog, voornamelijk door het prijsplafond voor energie. Deze regeling is niet meer van toepassing in 2024.

Overheidsinkomsten en -uitgaven op jaarbasis**
		Inkomsten (% bbp)	Uitgaven (% bbp)
'09	1e kwartaal	44,2	45,0
'09	2e kwartaal	43,9	45,8
'09	3e kwartaal	43,9	47,3
'09	4e kwartaal	43,3	48,4
'10	1e kwartaal	43,4	48,8
'10	2e kwartaal	43,7	49,3
'10	3e kwartaal	43,3	49,1
'10	4e kwartaal	43,6	48,9
'11	1e kwartaal	43,8	48,5
'11	2e kwartaal	43,5	48,2
'11	3e kwartaal	43,9	48,0
'11	4e kwartaal	43,4	47,8
'12	1e kwartaal	43,4	47,6
'12	2e kwartaal	43,7	47,6
'12	3e kwartaal	43,5	47,7
'12	4e kwartaal	43,8	47,6
'13	1e kwartaal	44,3	47,9
'13	2e kwartaal	44,6	47,8
'13	3e kwartaal	44,9	47,7
'13	4e kwartaal	44,7	47,5
'14	1e kwartaal	44,4	47,4
'14	2e kwartaal	44,4	47,4
'14	3e kwartaal	44,4	47,0
'14	4e kwartaal	44,5	46,7
'15	1e kwartaal	44,6	46,5
'15	2e kwartaal	44,2	46,1
'15	3e kwartaal	43,8	45,6
'15	4e kwartaal	43,5	45,3
'16	1e kwartaal	43,4	44,9
'16	2e kwartaal	43,8	44,6
'16	3e kwartaal	44,2	44,5
'16	4e kwartaal	44,1	43,9
'17	1e kwartaal	44,4	43,5
'17	2e kwartaal	44,1	43,2
'17	3e kwartaal	44,0	42,8
'17	4e kwartaal	44,1	42,8
'18	1e kwartaal	44,2	42,5
'18	2e kwartaal	44,3	42,4
'18	3e kwartaal	44,2	42,3
'18	4e kwartaal	43,9	42,4
'19	1e kwartaal	44,1	42,5
'19	2e kwartaal	43,9	42,3
'19	3e kwartaal	43,8	42,4
'19	4e kwartaal	43,9	42,1
'20	1e kwartaal	43,7	42,4
'20	2e kwartaal	43,7	44,8
'20	3e kwartaal	43,8	45,9
'20	4e kwartaal	44,2	47,8
'21	1e kwartaal	44,2	48,9
'21	2e kwartaal	44,0	47,3
'21	3e kwartaal	43,7	46,7
'21	4e kwartaal	43,7	45,9
'22	1e kwartaal	43,1	44,6
'22	2e kwartaal	43,6	43,7
'22	3e kwartaal	43,4	43,5
'22	4e kwartaal	43,3	43,2
'23*	1e kwartaal	42,9	43,2
'23*	2e kwartaal	42,8	43,5
'23*	3e kwartaal	42,8	43,4
'23*	4e kwartaal	42,8	43,2
'24*	1e kwartaal	42,7	43,0
'24*	2e kwartaal	42,9	43,3
'24*	3e kwartaal	43,2	43,5
* voorlopige cijfers ** gemeten als de som van vier kwartalen

Overheidsinkomsten en -uitgaven op jaarbasis**
		Inkomsten (% bbp)	Uitgaven (% bbp)
'09	1e kwartaal	44,2	45,0
'09	2e kwartaal	43,9	45,8
'09	3e kwartaal	43,9	47,3
'09	4e kwartaal	43,3	48,4
'10	1e kwartaal	43,4	48,8
'10	2e kwartaal	43,7	49,3
'10	3e kwartaal	43,3	49,1
'10	4e kwartaal	43,6	48,9
'11	1e kwartaal	43,8	48,5
'11	2e kwartaal	43,5	48,2
'11	3e kwartaal	43,9	48,0
'11	4e kwartaal	43,4	47,8
'12	1e kwartaal	43,4	47,6
'12	2e kwartaal	43,7	47,6
'12	3e kwartaal	43,5	47,7
'12	4e kwartaal	43,8	47,6
'13	1e kwartaal	44,3	47,9
'13	2e kwartaal	44,6	47,8
'13	3e kwartaal	44,9	47,7
'13	4e kwartaal	44,7	47,5
'14	1e kwartaal	44,4	47,4
'14	2e kwartaal	44,4	47,4
'14	3e kwartaal	44,4	47,0
'14	4e kwartaal	44,5	46,7
'15	1e kwartaal	44,6	46,5
'15	2e kwartaal	44,2	46,1
'15	3e kwartaal	43,8	45,6
'15	4e kwartaal	43,5	45,3
'16	1e kwartaal	43,4	44,9
'16	2e kwartaal	43,8	44,6
'16	3e kwartaal	44,2	44,5
'16	4e kwartaal	44,1	43,9
'17	1e kwartaal	44,4	43,5
'17	2e kwartaal	44,1	43,2
'17	3e kwartaal	44,0	42,8
'17	4e kwartaal	44,1	42,8
'18	1e kwartaal	44,2	42,5
'18	2e kwartaal	44,3	42,4
'18	3e kwartaal	44,2	42,3
'18	4e kwartaal	43,9	42,4
'19	1e kwartaal	44,1	42,5
'19	2e kwartaal	43,9	42,3
'19	3e kwartaal	43,8	42,4
'19	4e kwartaal	43,9	42,1
'20	1e kwartaal	43,7	42,4
'20	2e kwartaal	43,7	44,8
'20	3e kwartaal	43,8	45,9
'20	4e kwartaal	44,2	47,8
'21	1e kwartaal	44,2	48,9
'21	2e kwartaal	44,0	47,3
'21	3e kwartaal	43,7	46,7
'21	4e kwartaal	43,7	45,9
'22	1e kwartaal	43,1	44,6
'22	2e kwartaal	43,6	43,7
'22	3e kwartaal	43,4	43,5
'22	4e kwartaal	43,3	43,2
'23*	1e kwartaal	42,9	43,2
'23*	2e kwartaal	42,8	43,5
'23*	3e kwartaal	42,8	43,4
'23*	4e kwartaal	42,8	43,2
'24*	1e kwartaal	42,7	43,0
'24*	2e kwartaal	42,9	43,3
'24*	3e kwartaal	43,2	43,5
* voorlopige cijfers ** gemeten als de som van vier kwartalen

Schuldquote op laagste niveau sinds 1995

De overheidsschuld daalde in de eerste drie kwartalen van dit jaar met bijna 12 miljard euro naar 470 miljard euro, oftewel 42,2 procent van het bbp. Dit is een daling van 3 procentpunt ten opzichte van het begin van 2024. De schuldquote bereikte hiermee het laagste niveau sinds het begin van de reeks in 1995.

Het overheidssaldo en de schuldquote zijn belangrijke graadmeters voor de stand van de overheidsfinanciën in een land. De Europese normen hiervoor zijn een maximaal tekort van 3 procent van het bbp in een jaar en een maximale schuld van 60 procent van het bbp aan het eind van het jaar.

Overheidsschuldquote (EMU)
		EMU-norm (% bbp)	Overheidsschuldquote (EMU) (% bbp)
'08	1e kwartaal	60	43,7
'08	2e kwartaal	60	43,6
'08	3e kwartaal	60	43,9
'08	4e kwartaal	60	54,3
'09	1e kwartaal	60	57,1
'09	2e kwartaal	60	56,3
'09	3e kwartaal	60	56,8
'09	4e kwartaal	60	56,3
'10	1e kwartaal	60	57,2
'10	2e kwartaal	60	58,8
'10	3e kwartaal	60	58,7
'10	4e kwartaal	60	58,9
'11	1e kwartaal	60	59,1
'11	2e kwartaal	60	60,0
'11	3e kwartaal	60	60,6
'11	4e kwartaal	60	61,2
'12	1e kwartaal	60	62,0
'12	2e kwartaal	60	63,5
'12	3e kwartaal	60	64,4
'12	4e kwartaal	60	65,7
'13	1e kwartaal	60	66,2
'13	2e kwartaal	60	67,8
'13	3e kwartaal	60	67,3
'13	4e kwartaal	60	67,2
'14	1e kwartaal	60	66,6
'14	2e kwartaal	60	68,0
'14	3e kwartaal	60	67,4
'14	4e kwartaal	60	67,2
'15	1e kwartaal	60	68,2
'15	2e kwartaal	60	66,0
'15	3e kwartaal	60	65,1
'15	4e kwartaal	60	63,8
'16	1e kwartaal	60	63,4
'16	2e kwartaal	60	62,3
'16	3e kwartaal	60	60,7
'16	4e kwartaal	60	60,9
'17	1e kwartaal	60	58,7
'17	2e kwartaal	60	58,0
'17	3e kwartaal	60	56,2
'17	4e kwartaal	60	56,0
'18	1e kwartaal	60	54,3
'18	2e kwartaal	60	53,2
'18	3e kwartaal	60	52,2
'18	4e kwartaal	60	51,6
'19	1e kwartaal	60	50,0
'19	2e kwartaal	60	50,0
'19	3e kwartaal	60	48,3
'19	4e kwartaal	60	47,7
'20	1e kwartaal	60	48,4
'20	2e kwartaal	60	54,0
'20	3e kwartaal	60	54,1
'20	4e kwartaal	60	53,4
'21	1e kwartaal	60	53,8
'21	2e kwartaal	60	52,9
'21	3e kwartaal	60	51,0
'21	4e kwartaal	60	50,5
'22	1e kwartaal	60	48,7
'22	2e kwartaal	60	48,6
'22	3e kwartaal	60	46,7
'22	4e kwartaal	60	48,4
'23*	1e kwartaal	60	46,8
'23*	2e kwartaal	60	45,5
'23*	3e kwartaal	60	44,5
'23*	4e kwartaal	60	45,2
'24*	1e kwartaal	60	44,0
'24*	2e kwartaal	60	43,3
'24*	3e kwartaal	60	42,2

Overheidsschuldquote (EMU)
		EMU-norm (% bbp)	Overheidsschuldquote (EMU) (% bbp)
'08	1e kwartaal	60	43,7
'08	2e kwartaal	60	43,6
'08	3e kwartaal	60	43,9
'08	4e kwartaal	60	54,3
'09	1e kwartaal	60	57,1
'09	2e kwartaal	60	56,3
'09	3e kwartaal	60	56,8
'09	4e kwartaal	60	56,3
'10	1e kwartaal	60	57,2
'10	2e kwartaal	60	58,8
'10	3e kwartaal	60	58,7
'10	4e kwartaal	60	58,9
'11	1e kwartaal	60	59,1
'11	2e kwartaal	60	60,0
'11	3e kwartaal	60	60,6
'11	4e kwartaal	60	61,2
'12	1e kwartaal	60	62,0
'12	2e kwartaal	60	63,5
'12	3e kwartaal	60	64,4
'12	4e kwartaal	60	65,7
'13	1e kwartaal	60	66,2
'13	2e kwartaal	60	67,8
'13	3e kwartaal	60	67,3
'13	4e kwartaal	60	67,2
'14	1e kwartaal	60	66,6
'14	2e kwartaal	60	68,0
'14	3e kwartaal	60	67,4
'14	4e kwartaal	60	67,2
'15	1e kwartaal	60	68,2
'15	2e kwartaal	60	66,0
'15	3e kwartaal	60	65,1
'15	4e kwartaal	60	63,8
'16	1e kwartaal	60	63,4
'16	2e kwartaal	60	62,3
'16	3e kwartaal	60	60,7
'16	4e kwartaal	60	60,9
'17	1e kwartaal	60	58,7
'17	2e kwartaal	60	58,0
'17	3e kwartaal	60	56,2
'17	4e kwartaal	60	56,0
'18	1e kwartaal	60	54,3
'18	2e kwartaal	60	53,2
'18	3e kwartaal	60	52,2
'18	4e kwartaal	60	51,6
'19	1e kwartaal	60	50,0
'19	2e kwartaal	60	50,0
'19	3e kwartaal	60	48,3
'19	4e kwartaal	60	47,7
'20	1e kwartaal	60	48,4
'20	2e kwartaal	60	54,0
'20	3e kwartaal	60	54,1
'20	4e kwartaal	60	53,4
'21	1e kwartaal	60	53,8
'21	2e kwartaal	60	52,9
'21	3e kwartaal	60	51,0
'21	4e kwartaal	60	50,5
'22	1e kwartaal	60	48,7
'22	2e kwartaal	60	48,6
'22	3e kwartaal	60	46,7
'22	4e kwartaal	60	48,4
'23*	1e kwartaal	60	46,8
'23*	2e kwartaal	60	45,5
'23*	3e kwartaal	60	44,5
'23*	4e kwartaal	60	45,2
'24*	1e kwartaal	60	44,0
'24*	2e kwartaal	60	43,3
'24*	3e kwartaal	60	42,2

Bronnen

StatLine - Overheidsfinanciën; kerncijfers

Relevante links

Visualisatie - Dashboard overheidsfinanciën
Nieuwsbericht - Rentelast overheid neemt toe, maar is relatief laag