In 2023 zaten 6 van de 10 gedetineerden al eerder in detentie
| Jaar | Totaal (x 1 000) | eerder gedetineerd (x 1 000) | niet eerder gedetineerd (x 1 000) |
|---|---|---|---|
| 2019 | 33,96 | 20,56 | 13,4 |
| 2020 | 27,3 | 16,42 | 10,88 |
| 2021 | 29,37 | 17,49 | 11,88 |
| 2022 | 30,38 | 17,78 | 12,6 |
| 2023 | 30,11 | 17,55 | 12,56 |
Het zijn vooral mannen die in 2023 in detentie zaten (94 procent). Van alle gedetineerde vrouwen (6 procent) zaten 4 op de 10 al eens eerder in detentie. Bij mannen waren dit er 6 op de 10. De afgelopen jaren daalt dit aandeel licht, voor zowel mannen als vrouwen.
Minder jongeren in detentie
In 2023 zaten 2,8 duizend jongeren van 18 tot 23 jaar in detentie (9 procent van alle gedetineerden). In 2019 waren dit er nog 3,4 duizend, een daling van bijna 19 procent. Het totale aantal gedetineerden daalde met 11 procent in die periode. Voor bijna 3 op 10 jongeren was het niet de eerste keer dat zij in volwassenendetentie zaten.
Van alle personen die in 2023 in detentie zaten, ging het in bijna 7 op de 10 gevallen om iemand van 23 tot 45 jaar oud. Dit aandeel is de laatste jaren iets toegenomen.
| Jaar | 18 tot 23 jaar (%) | 23 tot 45 jaar (%) | 45 tot 65 jaar (%) | 65 jaar of ouder (%) | Overig of onbekend (%) |
|---|---|---|---|---|---|
| 2019 | 3,39 | 22,00 | 7,95 | 0,54 | 0,08 |
| 2020 | 2,69 | 17,75 | 6,33 | 0,49 | 0,04 |
| 2021 | 2,69 | 19,19 | 6,87 | 0,58 | 0,04 |
| 2022 | 2,76 | 20,11 | 6,84 | 0,61 | 0,06 |
| 2023 | 2,76 | 20,07 | 6,63 | 0,56 | 0,09 |
Vaker opleiding op mbo-niveau
Van de gedetineerden waarvan de hoogst gevolgde opleiding bekend was, was dat voor 62 procent een opleiding op mbo-niveau. Een minderheid van de gedetineerden (8 procent) had een opleiding op hbo- of universitair niveau. In de totale Nederlandse bevolking volgde ongeveer 40 procent van de volwassenen een mbo-opleiding en ongeveer 40 procent een opleiding op hbo- of universitair niveau.Bijna de helft buiten Nederland geboren
Van de mensen die in 2023 in detentie zaten, is 47 procent buiten Nederland geboren. Binnen de totale volwassen Nederlandse bevolking is dat 17 procent. De laatste twee jaar is het aandeel mensen in detentie die buiten Nederland zijn geboren toegenomen. Van deze groep zat de helft al eens eerder in detentie.
Bijna 4 op de 10 gedetineerden die niet in Nederland zijn geboren, hebben een Europese herkomst. In de volwassen bevolking ligt dit aandeel ook op bijna 4 op de 10.
Iets meer dan de helft van de gedetineerden is geboren in Nederland (53 procent). Bijna de helft van de in Nederland geboren gedetineerden heeft een of twee ouders die buiten Nederland zijn geboren.
In het Jaarrapport Integratie is nader onderzoek gedaan naar de oververtegenwoordiging van mensen van de tweede generatie binnen de strafrechtketen. Hierin blijkt de oververtegenwoordiging samen te hangen met een lager onderwijsniveau en ongunstigere gezinskenmerken.
| Herkomst | Geboren in Nederland, ouder(s) ook (x 1 000) | Geboren in Nederland, ouder(s) buiten Nederland (x 1 000) | Buiten Nederland geboren, ouder(s) ook (x 1 000) |
|---|---|---|---|
| Totaal | 8,84 | 7,23 | 14,03 |
| waarvan: | |||
| Nederland | 8,84 | ||
| Europa (excl. Nederland) | 0,78 | 5,35 | |
| Turkije | 0,98 | 0,54 | |
| Marokko | 2,33 | 1,29 | |
| Suriname | 1,22 | 0,94 | |
| Caribisch Nederland | 0,52 | 1,44 | |
| Overig buiten Europa | 1,4 | 4,38 |
Meer mensen in voorlopige hechtenis
In 2023 zaten 30 duizend mensen op enig moment in detentie. Deze mensen zaten niet allemaal het hele jaar in detentie. Op 30 september zaten 9,6 duizend mensen in detentie, waarvan een derde zat voor een gewelds- en/of seksueel misdrijf. Een vijfde zat voor een vermogensmisdrijf en een vijfde voor een drugsmisdrijf.
Van de 9,6 duizend mensen die op 30 september in detentie zaten, zaten bijna 4,4 duizend gedetineerden in voorlopige hechtenis voordat het vonnis definitief is. Dit is een stijging van 8 procent vergeleken met 2022. Daarnaast hadden iets meer dan 4 duizend gedetineerden een vrijheidsstraf, 3 procent meer dan in 2022.
De laatste jaren zitten er relatief meer mensen in de gevangenis met een straf van drie jaar of langer. Op 30 september 2023 had 42 procent van de gedetineerden een vrijheidsstraf. Op dezelfde dag vijf jaar eerder was dit 40 procent.
Bronnen
- StatLine - Gedetineerden; persoonskenmerken
- StatLine - Gedetineerden op 30 september; verblijfstitel, strafduur, misdrijf
- StatLine - Bevolking op de eerste van de maand; geslacht, leeftijd, herkomstland:
Relevante links
- Publicatie - Jaarrapport Integratie 2020