Minder natuur- en bosgebied in Nederland

© CBS

Erratum:

Onlangs zijn onvolkomenheden aan het licht gekomen in de dataset die ten grondslag ligt aan de StatLinetabel met betrekking tot de omvang van ecosysteemtypen in Nederland, en het op deze cijfers gebaseerde nieuwsbericht. Hierdoor zijn de afzonderlijke peiljaren niet goed onderling vergelijkbaar, en kunnen geen conclusies worden getrokken met betrekking tot verschuivingen tussen de hoofdcategorieën natuur, agrarisch, bebouwde omgeving en water. De inconsistenties hebben vooral betrekking op stedelijke groenvoorzieningen, wegbermen en enkele specifieke vormen van agrarisch natuurbeheer. Het CBS is een onderzoek gestart om binnen afzienbare tijd een consistente tijdreeks te publiceren. Daarbij wordt, binnen de kaders van de gebruikte internationale standaarden op dit gebied, zo dicht mogelijk aangesloten bij de in de Nederlandse beleidspraktijk gebruikte classificaties.
In de periode 2013-2022 is de oppervlakte van natuur- en bosgebieden met bijna 2,5 procent (158 vierkante kilometer) afgenomen. Dat is vergelijkbaar met 1,5 keer de oppervlakte van Den Haag. Ook de hoeveelheid agrarisch gebied nam af. Een groter deel van Nederland is nu bebouwd gebied. Dit blijkt uit de Natuurlijk kapitaalrekeningen van het CBS.

De hoeveelheid bebouwd gebied – grond voor wonen, industrie en infrastructuur – is met 277 vierkante kilometer toegenomen (3,4 procent). Deze toename is ten koste gegaan van de oppervlakte van natuurlijke en agrarische ecosystemen. De afname van agrarisch gebied was in vierkante kilometers (178) groter dan de afname van de natuur- en bosgebieden, maar relatief gezien kleiner (0,9 procent vergeleken met 2,5 procent).

Natuur- en bosgebieden veranderden vooral in bebouwd en agrarisch gebied. Er ontstond echter ook nieuw natuur- en bosgebied vanuit voornamelijk agrarisch gebied. Per saldo is meer natuur- en bosgebied veranderd in bebouwd en agrarisch gebied dan andersom.

Nettoverandering ecosystemen, 2013-2022
 Verandering (km2)
Bebouwd277
Agrarisch-178
Natuur-158
Water60


Binnen de natuur- en bosgebieden is de oppervlakte van natuurlijk grasland het meest afgenomen met 131 vierkante kilometer, gevolgd door bosgebieden (-36 vierkante kilometer) en duin- en kustgebieden (-21 vierkante kilometer). Zowel heide- en stuifzandgebieden als moeras- en veengebieden namen daarentegen toe met 15 vierkante kilometer.

Natuur het meest afgenomen in Zuid-Holland

De afname van natuur- en bosgebieden is regionaal niet gelijk verdeeld. De oppervlakte natuur- en bosgebied is het meest afgenomen in de provincies Zuid-Holland (60 vierkante kilometer) en Fryslân (44 vierkante kilometer). In Drenthe, Overijssel, Noord-Brabant en Limburg nam de oppervlakte natuur- en bosgebied toe tussen 2013 en 2022.

Nettoverandering van ecosysteemtypen (km2), 2013-2022Kaart van Nederland met per provincie de verandering van de oppervlakte van vier typen ecosystemen: bebouwd, agrarisch, natuur en water.Nettoverandering van ecosysteemtypen (km2), 2013-2022Verandering van:BebouwdAgrarischNatuurWater-80-60-40-200204060WaterNatuurLandbouwBebouwd2713401716153-3437-64189-3186-6014638-9-1-284233614-11-1-212611715121012571-40-19-36-3-19-44-23-80-60-40-200204060WaterNatuurLandbouwBebouwd-80-60-40-200204060WaterNatuurLandbouwBebouwd-80-60-40-200204060WaterNatuurLandbouwBebouwd-80-60-40-200204060WaterNatuurLandbouwBebouwd-80-60-40-200204060WaterNatuurLandbouwBebouwd-80-60-40-200204060WaterNatuurLandbouwBebouwd-80-60-40-200204060WaterNatuurLandbouwBebouwd-80-60-40-200204060WaterNatuurLandbouwBebouwd-80-60-40-200204060WaterNatuurLandbouwBebouwd-80-60-40-200204060WaterNatuurLandbouwBebouwd-80-60-40-200204060WaterNatuurLandbouwBebouwd
Nettoverandering van ecosysteemtypen (km2), 2013-2022
Nettoverandering (in km2) 2013-2022
Groningen Bebouwd 12
Agrarisch 1
Natuur -19
Water 6
Fryslan Bebouwd 17
Agrarisch 15
Natuur -44
Water 12
Drenthe Bebouwd 10
Agrarisch -23
Natuur 12
Water 1
Overijssel Bebouwd 27
Agrarisch -40
Natuur 5
Water 7
Flevoland Bebouwd 14
Agrarisch -11
Natuur -1
Water -2
Gelderland Natuur -3
Agrarisch -36
Bebouwd 33
Water 6
Utrecht Bebouwd 13
Agrarisch 2
Natuur -19
Water 4
Noord-Holland Bebouwd 38
Agrarisch -9
Natuur -28
Water -1
Zuid-Holland Bebouwd 40
Agrarisch 14
Natuur -60
Water 6
Zeeland Bebouwd 17
Agrarisch 6
Natuur -31
Water 8
Noord-Brabant Bebouwd 37
Agrarisch -64
Natuur 18
Water 9
Limburg Bebouwd 16
Agrarisch -34
Natuur 15
Water 3

Gelderland heeft de meeste natuur

In 2022 had Gelderland de grootste oppervlakte natuur- en bosgebied. Relatief gezien had Overijssel het grootste agrarische gebied en Zuid-Holland het grootste bebouwde gebied. Fryslân had het grootste areaal water, mede doordat een groot deel van de Waddenzee binnen de Friese provinciegrenzen valt.

Ecosysteemtypen per provincie, 2022
 Natuur (%)Water (%)Agrarisch (%)Bebouwd (%)
Gelderland26,33,647,123,0
Drenthe24,71,457,316,5
Limburg22,42,745,829,1
Noord-Brabant21,43,547,627,5
Utrecht18,25,447,129,3
Overijssel18,03,158,520,3
Nederland15,619,045,220,3
Flevoland10,541,337,210,9
Zuid-Holland10,218,736,834,4
Noord-Holland9,735,032,622,7
Fryslân9,142,040,18,8
Zeeland7,938,841,511,9
Groningen7,521,357,114,1

Bijna de helft van Nederland is agrarisch gebied

In 2022 was ruim 45 procent van de oppervlakte van Nederland agrarisch gebied. Nederland bestaat voor ruim een kwart (10,7 duizend vierkante kilometer) uit akker- en tuinbouwgebied. Natuur- en bosgebied is de kleinste hoofdgroep met bijna 16 procent van de landoppervlakte. Hierbinnen zijn bosgebieden de meest voorkomende natuurgebieden. Bebouwde gebieden besloegen in 2022 meer dan 20 procent van de totale oppervlakte van Nederland.

Ecosysteemtypen, 2022
Type Type Oppervlakte (duizend km2)
Bebouwd Bebouwd gebied 7,011
Bebouwd Stedelijk groen en recreatie 1,408
Agrarisch Akker- en tuinbouwgebied 10,689
Agrarisch Agrarisch grasland 8,093
Natuur Natuurlijk grasland 1,597
Natuur Bosgebieden 3,487
Natuur Heide en stuifzand 0,404
Natuur Moeras en veengebied 0,482
Natuur Duin- en kustgebied 0,49
Water Marien 4,12
Water Meren en rivieren 3,762