Werkzame beroepsbevolking

Vanaf het begin van de twintigste eeuw tot 2024 is de Nederlandse bevolking enorm gegroeid, en daarmee ook het aantal werknemers en het aantal gewerkte dagen. Dit is echter niet beschikbaar voor een groot deel van het hele tijdvak. Er is daarom gekozen om de gebruikte indicatoren waar nodig te relateren aan de enige maat die wel voor het hele tijdvak beschikbaar is: de werkzame beroepsbevolking van 15 tot 64 jaar volgens de 12-uursgrens. Houd hierbij rekening met:

• Een (variërend) deel van de werkzame beroepsbevolking is geen werknemer.
• Een (variërend) deel van de werknemers zal minder dan 12 uur werken.
• De werkzame beroepsbevolking woont per definitie in Nederland, maar kan in het buitenland werken. Werknemers kunnen in het buitenland wonen en moeten per definitie werken in Nederland.
• De reeks kent enkele methodebreuken. Op de enorme groei tussen het begin en het einde van de reeks (een meer dan verdriedubbeling) hebben deze nauwelijks effect.
• De leeftijd waarop men werkt, zal in de loop der jaren zijn verschoven. Vroeger werkten jongeren meer dan tegenwoordig. Mensen worden gemiddeld ouder en er wordt tegenwoordig ook meer door 65-plussers gewerkt dan enkele decennia geleden. Bij de vergelijking met het aantal door stakingen verloren arbeidsdagen, speelt ook dat er vroeger door werknemers veel meer uren en dagen werd gewerkt dan tegenwoordig.
• De werktijd per werknemer is flink afgenomen. Ter illustratie: vanaf 1919 was er een 48-urige werkweek, met een maximum van 8 uren per dag. Er was een werkweek van maandag t/m zaterdag. De vrije zaterdag werd ingevoerd in 1960.

Desondanks is de vergelijking van bijvoorbeeld het aantal stakers gedeeld door werkzame beroepsbevolking wel degelijk zinnig. Aan kleine verschillen tussen cijfers die in de tijd ver uit elkaar liggen moet echter niet te veel betekenis worden gegeven: je kunt dan beter concluderen dat het ongeveer hetzelfde was.

StatLine - Beroepsbevolking; vanaf 1800 (12-uursgrens), 1800-2013