Detailhandel zet ruim 4 procent meer om in vierde kwartaal 2023
De omzetstijging in het vierde kwartaal kwam door hogere prijzen én meer verkopen. Dat de omzetgroei mede behaald werd door een hoger verkoopvolume, was voor het eerst sinds het eerste kwartaal van 2022. De omzetstijging in de tussenliggende kwartalen kwam door hogere prijzen.
| Jaar | Kwartaal | Omzet (% verandering t.o.v. een jaar eerder) | Volume (% verandering t.o.v. een jaar eerder) |
|---|---|---|---|
| 2018 | 1e kwartaal | 2,8 | 2,4 |
| 2018 | 2e kwartaal | 4,1 | 3,9 |
| 2018 | 3e kwartaal | 3,1 | 2,9 |
| 2018 | 4e kwartaal | 3,4 | 2,5 |
| 2019 | 1e kwartaal | 3,2 | 2,4 |
| 2019 | 2e kwartaal | 2,5 | 2,3 |
| 2019 | 3e kwartaal | 3,4 | 1,9 |
| 2019 | 4e kwartaal | 3,8 | 2,7 |
| 2020 | 1e kwartaal | 3,9 | 2,4 |
| 2020 | 2e Kwartaal | 6 | 3,7 |
| 2020 | 3e kwartaal | 8,9 | 7 |
| 2020 | 4e kwartaal | 4,3 | 2,5 |
| 2021 | 1e kwartaal | -0,6 | -2,3 |
| 2021 | 2e kwartaal | 8,2 | 7,6 |
| 2021 | 3e kwartaal | 3,4 | 2,4 |
| 2021 | 4e kwartaal | 6,1 | 3,6 |
| 2022 | 1e kwartaal | 14,1 | 9,8 |
| 2022 | 2e kwartaal | 4 | -2,4 |
| 2022 | 3e kwartaal | 4,9 | -2,9 |
| 2022 | 4e kwartaal | 7,9 | -2,3 |
| 2023* | 1e kwartaal | 8,1 | -3 |
| 2023* | 2e kwartaal | 6,1 | -3,9 |
| 2023* | 3e kwartaal | 4,5 | -2,9 |
| 2023* | 4e kwartaal | 4,1 | 0,3 |
| *voorlopige cijfers | |||
In 2023 boekten ondernemers in de detailhandel een omzetstijging van 5,6 procent. Het verkoopvolume was 2,4 procent lager dan een jaar eerder.
Meer omzet foodsector, maar minder verkopen
In het vierde kwartaal steeg de omzet in de foodsector met ruim 5 procent vergeleken met een jaar eerder. Zowel supermarkten als voedingsspeciaalzaken – zoals kaaswinkels en slagerijen – behaalden een hogere omzet. Voor beide branches gold dat de hoeveelheid verkochte producten wel afnam. Voedingsspeciaalzaken verkochten ruim 2 procent minder dan in vierde kwartaal een jaar eerder. Bij supermarkten was dat bijna 1 procent minder.
| Omschrijving | Omzet (% verandering t.o.v. een jaar eerder) | Volume (% verandering t.o.v. een jaar eerder) |
|---|---|---|
| Detailhandel | 4,1 | 0,3 |
| Winkels in voeding en genotmiddelen | 5,1 | -0,9 |
| Supermarkten | 5,4 | -0,7 |
| Voedingspeciaalzaken | 3,6 | -2,1 |
| Non-food | 2 | -0,4 |
| Drogisterijen | 7,1 | 1,2 |
| Kledingwinkels | 4,1 | 3,3 |
| Winkels in schoenen en lederwaren | 2,5 | -0,4 |
| Meubels en woninginrichting | 0,2 | -1,4 |
| Consumentenelektronica, witgoed | -2,0 | -4,5 |
| Doe-het-zelfwinkels, keukens, vloeren | -2,9 | -4,1 |
| Recreatieartikelen | -5,4 | -7,0 |
| *voorlopige cijfers | ||
In de non-foodsector nam de omzet met 2 procent toe vergeleken met het vierde kwartaal van 2022. Wel werd er minder verkocht (-0,4 procent). Vooral winkels in recreatieartikelen zoals boeken of sportartikelen en winkels in consumentenelektronica en witgoed verkochten minder. Kledingwinkels verkochten ruim 3 procent meer dan in dezelfde periode een jaar eerder. Drogisterijen verkochten ruim 1 procent meer.
Meer online omzet
In het vierde kwartaal nam de online omzet van detailhandelaren toe met 1,3 procent vergeleken met dezelfde periode een jaar eerder. Bij winkels die alleen online verkopen groeide de omzet in het vierde kwartaal van 2023 met ruim 4 procent. Bij detaillisten die zowel online verkopen als via een fysieke winkel, ook wel multichannelers genoemd, nam de online omzet met bijna 3 procent af.
| Jaar | Kwartaal | Detailhandel (% verandering t.o.v. een jaar eerder) | Multichannelers (% verandering t.o.v. een jaar eerder) | Postorderbedrijven, webwinkels (% verandering t.o.v. een jaar eerder) |
|---|---|---|---|---|
| 2018 | 1e kwartaal | 21,1 | 25,6 | 18,4 |
| 2018 | 2e kwartaal | 18 | 25,4 | 13,4 |
| 2018 | 3e kwartaal | 17,7 | 28,7 | 11,7 |
| 2018 | 4e kwartaal | 15,6 | 25,8 | 9,6 |
| 2019 | 1e kwartaal | 16,6 | 23,6 | 12,3 |
| 2019 | 2e kwartaal | 18,4 | 23,3 | 14,9 |
| 2019 | 3e kwartaal | 17,6 | 21,8 | 14,9 |
| 2019 | 4e kwartaal | 15,7 | 17,7 | 14,3 |
| 2020 | 1e kwartaal | 21,6 | 26 | 18,6 |
| 2020 | 2e kwartaal | 55,4 | 68,5 | 45,7 |
| 2020 | 3e kwartaal | 38,1 | 47,6 | 31,7 |
| 2020 | 4e kwartaal | 55 | 70,6 | 44 |
| 2021 | 1e kwartaal | 85,5 | 122,4 | 58,7 |
| 2021 | 2e kwartaal | 17,3 | 18,2 | 16,5 |
| 2021 | 3e kwartaal | 11,5 | 9,6 | 13 |
| 2021 | 4e kwartaal | 5 | 1,8 | 7,6 |
| 2022 | 1e kwartaal | -18,3 | -28 | -8,5 |
| 2022 | 2e kwartaal | -8,3 | -12,8 | -4,4 |
| 2022 | 3e kwartaal | 5,8 | 7,7 | 4,4 |
| 2022 | 4e kwartaal | 0,7 | -1,5 | 2,4 |
| 2023 | 1e kwartaal* | -1,1 | -9,3 | 5,5 |
| 2023 | 2e kwartaal* | 4,8 | 5,6 | 4,1 |
| 2023 | 3e kwartaal* | 1,6 | -2,2 | 4,4 |
| 2023 | 4e kwartaal* | 1,3 | -2,7 | 4,2 |
| *voorlopige cijfers | ||||
Meer faillissementen
In het vierde kwartaal zijn 117 bedrijven in de detailhandel failliet verklaard. Het aantal faillissementen onder detaillisten nam met ruim 80 procent toe vergeleken met het vierde kwartaal van 2022. Toen werden 64 faillissementen uitgesproken. Van alle uitgesproken faillissementen in het vierde kwartaal was 13 procent een bedrijf in de detailhandel. Niet eerder in de periode 2018 – 2023 was dit aandeel zo groot.
| Jaar | Kwartaal | Uitgesproken faillissementen |
|---|---|---|
| 2018 | 1e kwartaal | 100 |
| 2018 | 2e kwartaal | 92 |
| 2018 | 3e kwartaal | 75 |
| 2018 | 4e kwartaal | 94 |
| 2019 | 1e kwartaal | 83 |
| 2019 | 2e kwartaal | 98 |
| 2019 | 3e kwartaal | 99 |
| 2019 | 4e kwartaal | 89 |
| 2020 | 1e kwartaal | 97 |
| 2020 | 2e kwartaal | 96 |
| 2020 | 3e kwartaal | 67 |
| 2020 | 4e kwartaal | 49 |
| 2021 | 1e kwartaal | 46 |
| 2021 | 2e kwartaal | 38 |
| 2021 | 3e kwartaal | 19 |
| 2021 | 4e kwartaal | 34 |
| 2022 | 1e kwartaal | 36 |
| 2022 | 2e kwartaal | 46 |
| 2022 | 3e kwartaal | 47 |
| 2022 | 4e kwartaal | 64 |
| 2023 | 1e kwartaal | 86 |
| 2023 | 2e kwartaal | 59 |
| 2023 | 3e kwartaal | 75 |
| 2023 | 4e kwartaal* | 117 |
| *voorlopige cijfers | ||
In het vierde kwartaal waren er bijna 166 duizend bedrijven in de detailhandel (exclusief tankstations en apotheken). Dat is 7,3 procent van alle Nederlandse bedrijven. Bijna 7 op de 10 detailhandelaren was een bedrijf met één werkzame persoon.
Meer detailhandelaren begin 2024 negatief over economisch klimaat
Aan het begin van het eerste kwartaal van 2024 oordeelden meer detailhandelaren negatief over het economisch klimaat in de komende drie maanden. Per saldo ruim 8 procent van de ondernemers verwachtte een verslechtering. In het derde kwartaal was dit per saldo nog ruim 4 procent. Detailhandelaren waren daarmee iets pessimistischer dan gemiddeld. Per saldo 7 procent van alle ondernemers in Nederland is negatief gestemd over het economisch klimaat in de komende drie maanden.
| Jaar | Kwartaal | Saldo verwachting economisch klimaat komende 3 mnd (% saldo ondernemers met positieve of negatieve verwachtingen) |
|---|---|---|
| 2019 | 1e kwartaal | -1,5 |
| 2019 | 2e kwartaal | 3,0 |
| 2019 | 3e kwartaal | 3,0 |
| 2019 | 4e kwartaal | 3,1 |
| 2020 | 1e kwartaal | 2,0 |
| 2020 | 2e kwartaal | -34,6 |
| 2020 | 3e kwartaal | 2,6 |
| 2020 | 4e kwartaal | -5,5 |
| 2021 | 1e kwartaal | -12,8 |
| 2021 | 2e kwartaal | 12,1 |
| 2021 | 3e kwartaal | 6,4 |
| 2021 | 4e kwartaal | 7,6 |
| 2022 | 1e kwartaal | -11,2 |
| 2022 | 2e kwartaal | -5,6 |
| 2022 | 3e kwartaal | -15,4 |
| 2022 | 4e kwartaal | -32,4 |
| 2023 | 1e kwartaal | -24,9 |
| 2023 | 2e kwartaal | -4,4 |
| 2023 | 3e kwartaal | -7,8 |
| 2023 | 4e kwartaal | -4,4 |
| 2024 | 1e kwartaal | -8,4 |
| Bron: CBS, EIB, KVK, MKB-Nederland, VNO-NCW | ||
Bronnen
- StatLine - Detailhandel; omzetontwikkeling
- StatLine – Detailhandel; omzetontwikkeling internetverkopen
- StatLine - Faillissementen
- StatLine - Bedrijvendemografie
- StatLine – Ondernemersvertrouwen