Inflatie in december 1,2 procent bij snelle raming; 3,4 procent exclusief energie

De CPI geeft ook inzicht in de prijsontwikkeling ten opzichte van een maand eerder. Volgens de snelle raming lagen prijzen voor consumenten in december 2023 gemiddeld op vrijwel hetzelfde niveau als in november 2023.

De prijsontwikkeling van energie heeft al geruime tijd een grote invloed op het verloop van de inflatie. Exclusief energie bedroeg de inflatie bij de snelle raming 3,4 procent. In november was dat 4,2 procent. De inflatie zonder energie en motorbrandstoffen piekte in februari en maart met 8,1 procent en is sindsdien gedaald.

Met het cijfer van december kan ook de inflatie van 2023 worden geraamd. Bij de snelle raming waren consumentengoederen en –diensten in het afgelopen jaar 3,8 procent duurder dan in 2022.

De reguliere cijfers van de CPI van december en van 2023 worden op 11 januari gepubliceerd.

Download CSVToon tabel

Inflatie

jaar	maand	Inflatie (% verandering van de CPI t.o.v een jaar eerder)	Inflatie exclusief energie en motorbrandstoffen (% verandering van de CPI t.o.v een jaar eerder)
2018	januari	1,5	1,2
2018	februari	1,2	1
2018	maart	1	0,8
2018	april	1,1	0,8
2018	mei	1,7	1,2
2018	juni	1,7	1,1
2018	juli	2,1	1,4
2018	augustus	2,1	1,4
2018	september	1,9	1,2
2018	oktober	2,1	1,5
2018	november	2	1,6
2018	december	2	1,6
2019	januari	2,2	1,7
2019	februari	2,6	2
2019	maart	2,8	2,2
2019	april	2,9	2,2
2019	mei	2,4	1,8
2019	juni	2,7	2,2
2019	juli	2,5	2,3
2019	augustus	2,8	2,7
2019	september	2,6	2,5
2019	oktober	2,7	2,6
2019	november	2,6	2,3
2019	december	2,7	2,3
2020	januari	1,8	2,1
2020	februari	1,6	2
2020	maart	1,4	2,2
2020	april	1,2	2,3
2020	mei	1,2	2,4
2020	juni	1,6	2,6
2020	juli	1,7	2,6
2020	augustus	0,7	1,5
2020	september	1,1	1,9
2020	oktober	1,2	2,1
2020	november	0,8	1,7
2020	december	1	1,8
2021	januari	1,6	2,1
2021	februari	1,8	2
2021	maart	1,9	1,7
2021	april	1,9	1,3
2021	mei	2,1	1,5
2021	juni	2	1,4
2021	juli	1,4	0,5
2021	augustus	2,4	1,5
2021	september	2,7	1,5
2021	oktober	3,4	1,6
2021	november	5,2	2,3
2021	december	5,7	2,4
2022	januari	6,4	2,7
2022	februari	6,2	2,9
2022	maart	9,7	3,1
2022	april	9,6	4,1
2022	mei	8,8	4,4
2022	juni	8,6	4,7
2022	juli	10,3	5,7
2022	augustus	12	6
2022	september	14,5	6,5
2022	oktober	14,3	6,9
2022	november	9,9	6,8
2022	december	9,6	7,5
2023	januari	7,6	7,7
2023	februari	8	8,1
2023	maart	4,4	8,1
2023	april	5,2	7,8
2023	mei	6,1	7,9
2023	juni	5,7	7,2
2023	juli	4,6	6,8
2023	augustus	3	6,4
2023	september	0,2	5,5
2023	oktober	-0,4	5,1
2023	november	1,6	4,2
2023	december	1,2	3,4

Inflatie

jaar	maand	Inflatie (% verandering van de CPI t.o.v een jaar eerder)	Inflatie exclusief energie en motorbrandstoffen (% verandering van de CPI t.o.v een jaar eerder)
2018	januari	1,5	1,2
2018	februari	1,2	1
2018	maart	1	0,8
2018	april	1,1	0,8
2018	mei	1,7	1,2
2018	juni	1,7	1,1
2018	juli	2,1	1,4
2018	augustus	2,1	1,4
2018	september	1,9	1,2
2018	oktober	2,1	1,5
2018	november	2	1,6
2018	december	2	1,6
2019	januari	2,2	1,7
2019	februari	2,6	2
2019	maart	2,8	2,2
2019	april	2,9	2,2
2019	mei	2,4	1,8
2019	juni	2,7	2,2
2019	juli	2,5	2,3
2019	augustus	2,8	2,7
2019	september	2,6	2,5
2019	oktober	2,7	2,6
2019	november	2,6	2,3
2019	december	2,7	2,3
2020	januari	1,8	2,1
2020	februari	1,6	2
2020	maart	1,4	2,2
2020	april	1,2	2,3
2020	mei	1,2	2,4
2020	juni	1,6	2,6
2020	juli	1,7	2,6
2020	augustus	0,7	1,5
2020	september	1,1	1,9
2020	oktober	1,2	2,1
2020	november	0,8	1,7
2020	december	1	1,8
2021	januari	1,6	2,1
2021	februari	1,8	2
2021	maart	1,9	1,7
2021	april	1,9	1,3
2021	mei	2,1	1,5
2021	juni	2	1,4
2021	juli	1,4	0,5
2021	augustus	2,4	1,5
2021	september	2,7	1,5
2021	oktober	3,4	1,6
2021	november	5,2	2,3
2021	december	5,7	2,4
2022	januari	6,4	2,7
2022	februari	6,2	2,9
2022	maart	9,7	3,1
2022	april	9,6	4,1
2022	mei	8,8	4,4
2022	juni	8,6	4,7
2022	juli	10,3	5,7
2022	augustus	12	6
2022	september	14,5	6,5
2022	oktober	14,3	6,9
2022	november	9,9	6,8
2022	december	9,6	7,5
2023	januari	7,6	7,7
2023	februari	8	8,1
2023	maart	4,4	8,1
2023	april	5,2	7,8
2023	mei	6,1	7,9
2023	juni	5,7	7,2
2023	juli	4,6	6,8
2023	augustus	3	6,4
2023	september	0,2	5,5
2023	oktober	-0,4	5,1
2023	november	1,6	4,2
2023	december	1,2	3,4

Prijsontwikkelingen op korte termijn

De CPI geeft niet alleen inzicht in de prijsontwikkeling ten opzichte van een jaar geleden (de inflatie), maar ook ten opzichte van de voorgaande maand. Bij de snelle raming lagen prijzen voor consumenten in december 2023 gemiddeld op vrijwel hetzelfde niveau als in november 2023.

Een kanttekening bij een vergelijking tussen twee verschillende maanden in het jaar is dat rekening moet worden gehouden met de invloed van het seizoen. Zo zijn bijvoorbeeld vliegtickets in vakantiemaanden duurder dan in maanden buiten het vakantieseizoen. De prijzen zijn dan tijdelijk hoger, maar dit is geen structurele prijsstijging. Door deze seizoensinvloeden zijn ontwikkelingen maand op maand vaak volatieler dan ontwikkelingen jaar op jaar.

Grote invloed prijsontwikkeling energie op inflatie

De prijsontwikkeling van energie (gas, elektriciteit en stadsverwarming) heeft al geruime tijd een grote invloed op het verloop van de inflatie. Dit komt met name door de hoge prijzen vorig jaar. In de tweede helft van 2022 namen de energieprijzen in de CPI fors toe, met een piek in oktober 2022. Mede daardoor werd er in die periode een hele hoge inflatie gemeten. De prijzen van energie in de CPI zijn nu een stuk lager dan in 2022. Omdat de inflatie wordt gemeten als de ontwikkeling van de prijzen ten opzichte van dezelfde maand in het voorgaande jaar, valt de inflatie nu lager uit.

Voor het meten en verwerken van de energieprijzen in de CPI gebruikt het CBS vanaf juni 2023 een nieuwe methode. Op 30 juni publiceerde het CBS een achtergrondartikel waarin het in meer detail uitlegt wat de overstap betekent voor de CPI, de inflatie en het gebruik van de CPI voor indexeringsdoeleinden.

Prijsontwikkeling productgroepen

Bij de snelle raming maakt het CBS naast het inflatiecijfer ook de prijsontwikkeling van een aantal productgroepen bekend. Deze productgroepen zijn samentellingen van bestedingscategorieën op een bepaald thema, zoals alle diensten. Op 11 januari wordt van alle categorieën in de CPI de prijsontwikkeling gepubliceerd.

Snelle raming HICP

Het CBS publiceert sinds 1996 twee verschillende cijfers voor inflatie. Een op basis van de consumentenprijsindex (CPI), en een op basis van de Europees geharmoniseerde consumentenprijsindex (HICP). De snelle raming van de inflatie in Nederland volgens de HICP was in december 1,0 procent. In november was de inflatie 1,4 procent.

Om de inflatie tussen landen te kunnen vergelijken, berekenen de lidstaten van de Europese Unie (EU) een consumentenprijsindex volgens internationaal afgesproken definities en methoden. Eurostat berekent op basis van de HICP-cijfers van alle EU-landen de inflatie voor de eurozone en de Europese Unie. De Europese Centrale Bank gebruikt de HICP voor het monetaire beleid in de eurozone. Daarnaast maken de meeste landen nog een eigen, nationale prijsindex.

Het belangrijkste verschil tussen de CPI en de HICP voor Nederland is dat de HICP, in tegenstelling tot de CPI, geen rekening houdt met de kosten van het wonen in de eigen woning. In de CPI worden deze kosten berekend aan de hand van de ontwikkeling van woninghuren. Dit is echter niet het enige verschil. In een publicatie worden deze verschillen verder toegelicht.