Reptielenpopulaties afgelopen 12 jaar afgenomen

© RAVON / Jelger Herder
Hoewel de populaties van zeven soorten reptielen in Nederland tussen 1994 en 2022 met 30 procent zijn toegenomen, is de kortetermijntrend dalend. Sinds 2011 nemen de populaties gemiddeld af. De muurhagedis is de sterkste stijger, de zandhagedis kende de afgelopen jaren de sterkste afname. Dit blijkt uit nieuwe cijfers van het CBS, in samenwerking met Stichting RAVON (Reptielen Amfibieën Vissen Onderzoek Nederland).

De populaties van de zeven soorten reptielen (slangen en hagedissen) die in Nederland voorkomen worden sinds 1994 in het kader van het NEM Meetprogramma Reptielen gevolgd. Er wordt een aantalstrend berekend over zowel de gehele periode (1994-2022), als over de afgelopen twaalf jaar (2011-2022). Deze periode voor de kortetermijntrend is Europees vastgesteld om ontwikkelingen van te beschermen soorten goed in de gaten te houden. Zo nodig kunnen snel beschermingsmaatregelen getroffen worden.

Reptielen
JaarWaarneming (Index (1994=100))Trend (Index (1994=100))Onzekerheid trend (Index (1994=100))
199410310084 - 118
199510011096 - 125
1996125120109 - 132
1997108130121 - 139
1998175139132 - 146
1999156147142 - 152
2000170154150 - 159
2001163161156 - 166
2002168165160 - 170
2003136166162 - 171
2004172166162 - 171
2005171167162 - 172
2006164167163 - 172
2007204167163 - 172
2008153167163 - 172
2009155169165 - 173
2010163170166 - 175
2011178172168 - 177
2012172173168 - 178
2013160174169 - 179
2014181175170 - 179
2015185173169 - 178
2016188170166 - 175
2017176166162 - 171
2018173161156 - 166
2019141154150 - 159
2020143147142 - 152
2021141138133 - 145
2022126129122 - 137
Bron: NEM (RAVON, CBS)

Vooral sterke toename muurhagedis

Over de hele periode (1994-2022) nemen drie soorten reptielen toe. Met name de muurhagedis (deze wordt sinds 1995 geteld) kent een forse stijging: sinds 1995 is de populatie van deze soort negen keer zo groot geworden. Ook de hazelworm en de zandhagedis zijn toegenomen ten opzichte van 1994, maar minder sterk. De populaties van de gladde slang en de ringslang zijn stabiel gebleven. De levendbarende hagedis en de adder zijn juist afgenomen.

Zandhagedis en muurhagedis
JaarWaarneming zandhagedis (Index)Waarneming muurhagedis (Index)Trend zandhagedis (1994=100) (Index)Trend muurhagedis (1995=100) (Index)Onzekerheid trend zandhagedis (Index)Onzekerheid trend muurhagedis (Index)
199410710086 - 115 -
1995978711110099 - 12588 - 113
1996131112123118113 - 134107 - 130
1997120132135136127 - 144127 - 146
1998176216148155140 - 156147 - 163
1999172169160173153 - 167166 - 179
2000171227172189165 - 180184 - 194
2001179189184204176 - 192199 - 209
2002167206194214186 - 203209 - 219
2003203203204218196 - 212213 - 224
2004209389212220204 - 220214 - 226
2005234222220223211 - 228217 - 229
2006246173226225218 - 235218 - 231
2007271305232225223 - 241218 - 232
2008203147238230228 - 247223 - 238
2009228199245242236 - 255234 - 250
2010234242254258244 - 264250 - 266
2011248396261279251 - 271270 - 288
2012269349264308253 - 276298 - 319
2013230315264354253 - 275342 - 366
2014336362261415251 - 272403 - 429
2015279486254476243 - 265462 - 490
2016265538242530232 - 252515 - 545
2017249585227591218 - 237575 - 606
2018226903211655202 - 220639 - 671
20191591107192719184 - 201702 - 737
2020140947173782164 - 181760 - 805
2021150484152843144 - 162812 - 875
2022154898133902123 - 143860 - 948
Bron: NEM (RAVON, CBS)

Recente afname reptielen, vooral zandhagedis

Sinds 2011 worden de Nederlandse reptielenpopulaties gemiddeld genomen kleiner. Alleen de muurhagedis is verder toegenomen. De populatiegrootte van de hazelworm is gelijk gebleven. De vijf overige soorten - zandhagedis, levendbarende hagedis, gladde slang, ringslang en adder – nemen de laatste twaalf jaar juist af. De levendbarende hagedis neemt sinds 2011 sterk af. Bij de zandhagedis is ook een sterke afname waar te nemen: na jarenlange populatiegroei gaat deze soort de laatste jaren juist in aantal achteruit.

Bronnen

Relevante links