CBS Jaaroverzicht 2023

De Nederlandse bevolking groeide tot 17,9 miljoen mensen in september 2023. Dit kwam volledig door migratie, want de natuurlijke aanwas was negatief. Dit was voor het eerst sinds het begin van de telling in 1900. Er werden tot en met september 123,4 duizend kinderen geboren, terwijl er 124,3 duizend mensen overleden.

Bevolkingsgroei door migratie

Door een positief migratiesaldo (immigratie - migratie) kwamen er 113 duizend mensen bij in Nederland. Tot en met september emigreerden er 145 duizend mensen en kwamen 257 duizend mensen naar Nederland, waaronder ruim 12 duizend Oekraïense vluchtelingen. In 2022 waren dat er nog 85 duizend.

Mentale gezondheid jongeren nog niet hersteld na coronajaren

Tijdens de coronapandemie hadden veel jongeren en jongvolwassenen mentale klachten. Nog lang niet iedereen is hier van hersteld. In 2022 zei 22 procent van de 12- tot 25-jarigen dat ze in de twee weken voorafgaande aan de enquête slaapproblemen hadden gehad. Daarnaast had 16 procent van de jongeren in de vier weken voorafgaand aan de enquête psychische klachten. Tot slot gaf 12 procent aan in de voorafgaande twaalf maanden een depressie te hebben gehad, of die nog te hebben.

28,2 miljard euro studieschuld

Begin 2023 bedroeg de totale studieschuld van huidige en oud- studenten 28,2 miljard euro; 1,7 miljard euro meer dan een jaar eerder. Per persoon met studieschuld is dat gemiddeld 17 duizend euro. Onder 25- tot 30-jarigen bedroeg de schuld gemiddeld 23 duizend euro.

Steeds meer vrouwelijke verdachten van misdrijf

In 2022 nam het aantal vrouwelijke jonge verdachten van een misdrijf toe. In meer dan een kwart van de misdrijven met een verdachte van 12 tot 18 jaar ging het om een meisje. Niet eerder was het aandeel meisjes in deze groep zo groot. In 2022 werden 17,5 duizend jongeren tussen de 12 en 18 jaar door de politie verdacht van een misdrijf. Dat is 1,4 procent van alle 12- tot 18-jarigen.

Vertrouwen in Tweede Kamer op laagste niveau sinds 2012

Het vertrouwen in de politiek en de Tweede Kamer nam in 2022 af tot een dieptepunt. Nog maar 30 procent van de 15-plussers had vertrouwen in de Tweede Kamer. Dit is het laagste niveau sinds 2012, toen dit onderzoek voor het eerst werd uitgevoerd. Ook was er minder vertrouwen in politici. In rechters, politie en de gezondheidszorg was meer vertrouwen (ruim 75 procent).

Meeste verkeersdoden sinds 2008

In 2022 kwamen 745 mensen om door een verkeersongeval, 163 meer dan in 2021. Daarmee is het aantal verkeersdoden het hoogst sinds 2008. Onder 75-plussers nam het aantal dodelijke ongelukken het sterkst toe, met bijna 60 procent ten opzichte van een jaar eerder. Dit komt vooral doordat meer mensen van deze leeftijd een dodelijk fietsongeluk krijgen: 148 in 2022, tegen 94 het jaar ervoor.

Economie in milde recessie

De economie kromp in 2023 drie kwartalen op een rij, waarmee de recessie een feit is. De situatie is echter niet te vergelijken met de sterke krimp tijdens de coronacrisis of de kredietcrisis. Het volume van het bruto binnenlands product (bbp) kromp in het derde kwartaal van 2023 met 0,2 procent ten opzichte van het voorgaande kwartaal. In het eerste en tweede kwartaal kromp het bbp met respectievelijk 0,5 en 0,4 procent. De huidige economische situatie wordt aangeduid met ‘milde recessie’.

4,1 procent inflatie tegen 10,0 in 2022

De inflatie bereikte in 2022 dubbele cijfers, maar vlakte in 2023 af. Tot en met november 2023 bedroeg de gemiddelde inflatie 4,1 procent, tegen 10,0 procent een jaar eerder. In 2023 stegen vooral de prijzen van producten zoals boodschappen. Exclusief energie bedroeg de inflatie tot en met november 6,8 procent. Een jaar eerder was dat 4,9 procent.

In juni is het CBS overgestapt op een nieuwe meetmethode voor de ontwikkeling van de energieprijzen, waarmee daadwerkelijk betaalde prijzen worden gemeten in plaats van alleen tarieven van nieuwe contracten. Als deze methode al eerder was gebruikt, dan was de inflatie tot november 2022 lager uitgevallen en na die periode juist hoger. Het verschil wordt overigens steeds kleiner en vanaf juni 2024 is er geen verschil meer.

Consumptie iets hoger dan voor corona

De Nederlandse consumptie is na de coronacrisis snel hersteld. In het derde kwartaal van 2022 was de consumptie per inwoner weer op hetzelfde niveau als voor de coronacrisis en groeide vanaf het vierde kwartaal van 2022 naar een hoogtepunt. In de eerste kwartalen van 2023 kromp de consumptie, maar huishoudens gaven ondanks de grote prijsstijgingen nog altijd iets meer uit dan in de jaren voor de coronapandemie.

Uurloon ruim 6 procent gestegen

In het derde kwartaal van 2023 zijn de cao-lonen per uur (inclusief bijzondere beloningen) toegenomen met 6,2 procent. Dit is de grootste stijging in veertig jaar. De contractuele loonkosten (cao-lonen en werkgeverspremies) stegen in het derde kwartaal met 6,0 procent. Van de drie onderscheiden sectoren stegen de cao-lonen in het derde kwartaal van 2023 het meest bij de overheid (7,6 procent). Bij particuliere bedrijven en gesubsidieerde instellingen stegen de lonen met respectievelijk 6,1 en 5,3 procent. De sterke stijging van de cao-lonen is een reactie op de hoge inflatie in 2022.

Laagste percentage huishoudens met armoederisico ooit gemeten

De overheid besloot in 2022 om de gestegen energiekosten te compenseren met een energietoeslag. Dit bleek effect te hebben op het armoederisico. In 2022 liep 3,8 procent van de bevolking risico op armoede. Dit betekent dat zij deel uitmaakten van een huishouden met een inkomen onder de lage-inkomensgrens. Dat is het laagste percentage sinds de eerste inkomensmeting in 1977. In totaal ging het om 637 duizend mensen. Ook dit aantal was het laagste sinds 1977. De sterke daling in 2022 had te maken met de energietoeslag en andere inkomensondersteunende maatregelen. Als de inkomenseffecten van die maatregelen niet worden meegeteld, hebben 989 duizend mensen risico gelopen op armoede.

114 vacatures per 100 werklozen

De spanning op de arbeidsmarkt nam in 2023 licht af, maar bleef hoog. Het derde kwartaal van 2023 was het vijfde achtereenvolgende kwartaal met minder vacatures dan in het kwartaal ervoor. Eind september stonden er 416 duizend vacatures open, 12 duizend minder dan aan het einde van het tweede kwartaal. Toch waren er op dat moment nog 114 vacatures per 100 werklozen. Aan het einde van het derde kwartaal waren er al twee jaar meer vacatures dan werklozen.