In derde kwartaal grootste reële loonstijging van deze eeuw
| Jaar | Kwartaal | Reële cao-loonontwikkeling (% verandering t.o.v. een jaar eerder) | Cao-lonen per uur inclusief bijzondere beloningen (% verandering t.o.v. een jaar eerder) | Consumentenprijzen1) (% verandering t.o.v. een jaar eerder) |
|---|---|---|---|---|
| 2013 | 1e kwartaal | -1,6 | 1,4 | 3,0 |
| 2013 | 2e kwartaal | -1,6 | 1,2 | 2,8 |
| 2013 | 3e kwartaal | -1,8 | 1,0 | 2,8 |
| 2013 | 4e kwartaal | -0,7 | 0,9 | 1,6 |
| 2014 | 1e kwartaal | -0,2 | 0,9 | 1,1 |
| 2014 | 2e kwartaal | -0,1 | 0,9 | 1,0 |
| 2014 | 3e kwartaal | 0,0 | 0,9 | 0,9 |
| 2014 | 4e kwartaal | 0,1 | 1,0 | 0,9 |
| 2015 | 1e kwartaal | 1,1 | 1,3 | 0,2 |
| 2015 | 2e kwartaal | 0,5 | 1,4 | 0,9 |
| 2015 | 3e kwartaal | 0,6 | 1,4 | 0,8 |
| 2015 | 4e kwartaal | 0,8 | 1,5 | 0,7 |
| 2016 | 1e kwartaal | 1,2 | 1,8 | 0,6 |
| 2016 | 2e kwartaal | 1,8 | 1,8 | 0,0 |
| 2016 | 3e kwartaal | 2,0 | 2,0 | 0,0 |
| 2016 | 4e kwartaal | 1,1 | 1,8 | 0,7 |
| 2017 | 1e kwartaal | -0,2 | 1,3 | 1,5 |
| 2017 | 2e kwartaal | 0,0 | 1,3 | 1,3 |
| 2017 | 3e kwartaal | 0,0 | 1,4 | 1,4 |
| 2017 | 4e kwartaal | 0,1 | 1,5 | 1,4 |
| 2018 | 1e kwartaal | 0,6 | 1,8 | 1,2 |
| 2018 | 2e kwartaal | 0,3 | 1,8 | 1,5 |
| 2018 | 3e kwartaal | 0,1 | 2,1 | 2,0 |
| 2018 | 4e kwartaal | 0,2 | 2,2 | 2,0 |
| 2019 | 1e kwartaal | -0,2 | 2,3 | 2,5 |
| 2019 | 2e kwartaal | -0,1 | 2,6 | 2,7 |
| 2019 | 3e kwartaal | 0,0 | 2,7 | 2,7 |
| 2019 | 4e kwartaal | 0,1 | 2,8 | 2,7 |
| 2020 | 1e kwartaal | 1,4 | 3,0 | 1,6 |
| 2020 | 2e kwartaal | 1,5 | 2,8 | 1,3 |
| 2020 | 3e kwartaal | 1,8 | 3,0 | 1,2 |
| 2020 | 4e kwartaal | 1,8 | 2,8 | 1,0 |
| 2021 | 1e kwartaal | 0,6 | 2,3 | 1,7 |
| 2021 | 2e kwartaal | 0,2 | 2,2 | 2,0 |
| 2021 | 3e kwartaal | -0,3 | 1,9 | 2,2 |
| 2021 | 4e kwartaal | -2,8 | 1,9 | 4,8 |
| 2022 | 1e kwartaal | -4,4 | 2,7 | 7,4 |
| 2022 | 2e kwartaal | -5,3 | 3,1 | 8,9 |
| 2022 | 3e kwartaal | -7,7 | 3,6 | 12,3 |
| 2022 | 4e kwartaal | -6,8 | 3,7 | 11,3 |
| 2023* | 1e kwartaal | -1,0 | 5,5 | 6,6 |
| 2023* | 2e kwartaal | 0,1 | 5,7 | 5,6 |
| 2023* | 3e kwartaal | 3,4 | 6,1 | 2,6 |
| 1) De ontwikkeling van de consumentenprijzen is voor het derde kwartaal van 2023 nog niet bekend. Het cijfer dat hier is gebruikt is een afgeleide van de beschikbare maandcijfers voor juli en augustus en de snelle raming voor september. Deze raming is berekend op grond van nog onvolledige brongegevens. *voorlopige cijfers | ||||
In het derde kwartaal stegen de cao-lonen inclusief bijzondere beloningen het meest bij de sector overheid (6,8 procent). In de sectoren particuliere bedrijven en gesubsidieerde instellingen was de ontwikkeling achtereenvolgens 6,1 en 5,3 procent.
| 3e kwartaal 2022 (%) | 3e kwartaal 2023* (%) | |
|---|---|---|
| Totaal | 3,6 | 6,1 |
| Overheid | 5,4 | 6,8 |
| Particuliere bedrijven | 3,1 | 6,1 |
| Gesubsidieerde instellingen | 3,2 | 5,3 |
| *voorlopige cijfers | ||
Cao-loonstijging in onderwijs 8,9 procent
Op het niveau van bedrijfstakken stegen de lonen in het derde kwartaal het meest in het onderwijs, namelijk met 8,9 procent. In de bedrijfstak verhuur en handel van onroerend goed was de loonstijging met 2,5 procent het laagst.
In hetzelfde kwartaal van vorig jaar was de loonstijging in het onderwijs met 7,0 procent ook het hoogst. De inmiddels definitief geworden cao voortgezet onderwijs is nog niet opgenomen in deze cijfers.
| Bedrijfstakken | 3e kwartaal 2023* (% verandering t.o.v. een jaar eerder) | 3e kwartaal 2022 (% verandering t.o.v. een jaar eerder) |
|---|---|---|
| Onderwijs | 8,9 | 7,0 |
| Vervoer en opslag | 8,1 | 3,8 |
| Waterbedrijven en afvalbeheer | 7,4 | 3,2 |
| Energievoorziening | 7,2 | 3,0 |
| Handel | 7,1 | 4,0 |
| Overige dienstverlening | 6,9 | 3,7 |
| Landbouw, bosbouw en visserij | 6,3 | 2,1 |
| Verhuur en overige zakelijke diensten | 6,2 | 3,3 |
| Openbaar bestuur en overheidsdiensten | 6,2 | 4,8 |
| Totaal | 6,1 | 3,6 |
| Industrie | 5,9 | 2,9 |
| Informatie en communicatie | 5,9 | 2,9 |
| Specialistische zakelijke diensten | 5,8 | 3,0 |
| Bouwnijverheid | 5,1 | 2,6 |
| Horeca | 5,1 | 3,9 |
| Gezondheids- en welzijnszorg | 5,1 | 3,0 |
| Cultuur, sport en recreatie | 4,9 | 2,9 |
| Financiële dienstverlening | 4,4 | 2,3 |
| Verhuur en handel van onroerend goed | 2,5 | 1,9 |
| *voorlopige cijfers | ||
Contractuele loonkosten stijgen met 5,8 procent
De contractuele loonkosten, de cao-lonen plus werkgeverspremies, stegen met 5,8 procent in het derde kwartaal. De ontwikkeling van de contractuele loonkosten is hiermee iets lager dan die van de cao-lonen. De stijging valt onder andere lager uit doordat werkgevers die zijn aangesloten bij het pensioenfonds ABP geen premie meer hoeven te betalen voor de Wet VPL. Het ABP is het pensioenfonds van de overheid. Hierdoor heeft deze wijziging vooral gevolgen voor deze sector.
| Jaar | Kwartaal | Cao-lonen per uur inclusief bijzondere beloningen (% verandering t.o.v. een jaar eerder) | Contractuele loonkosten per uur (% verandering t.o.v. een jaar eerder) |
|---|---|---|---|
| 2015 | 1e kwartaal | 1,3 | 0,5 |
| 2015 | 2e kwartaal | 1,4 | 0,6 |
| 2015 | 3e kwartaal | 1,4 | 0,6 |
| 2015 | 4e kwartaal | 1,5 | 0,7 |
| 2016 | 1e kwartaal | 1,8 | 2,0 |
| 2016 | 2e kwartaal | 1,8 | 2,0 |
| 2016 | 3e kwartaal | 2,0 | 2,1 |
| 2016 | 4e kwartaal | 1,8 | 1,9 |
| 2017 | 1e kwartaal | 1,3 | 1,7 |
| 2017 | 2e kwartaal | 1,3 | 1,7 |
| 2017 | 3e kwartaal | 1,4 | 1,9 |
| 2017 | 4e kwartaal | 1,5 | 2,0 |
| 2018 | 1e kwartaal | 1,8 | 2,3 |
| 2018 | 2e kwartaal | 1,8 | 2,3 |
| 2018 | 3e kwartaal | 2,1 | 2,6 |
| 2018 | 4e kwartaal | 2,2 | 2,7 |
| 2019 | 1e kwartaal | 2,3 | 2,8 |
| 2019 | 2e kwartaal | 2,6 | 3,2 |
| 2019 | 3e kwartaal | 2,7 | 3,1 |
| 2019 | 4e kwartaal | 2,8 | 3,2 |
| 2020 | 1e kwartaal | 3,0 | 2,9 |
| 2020 | 2e kwartaal | 2,8 | 2,7 |
| 2020 | 3e kwartaal | 3,0 | 3,0 |
| 2020 | 4e kwartaal | 2,8 | 2,8 |
| 2021 | 1e kwartaal | 2,3 | 2,8 |
| 2021 | 2e kwartaal | 2,2 | 2,7 |
| 2021 | 3e kwartaal | 1,9 | 1,5 |
| 2021 | 4e kwartaal | 1,9 | 1,0 |
| 2022 | 1e kwartaal | 2,7 | 2,4 |
| 2022 | 2e kwartaal | 3,1 | 2,9 |
| 2022 | 3e kwartaal | 3,6 | 4,4 |
| 2022 | 4e kwartaal | 3,7 | 5,0 |
| 2023* | 1e kwartaal | 5,5 | 5,3 |
| 2023* | 2e kwartaal | 5,7 | 5,6 |
| 2023* | 3e kwartaal | 6,1 | 5,8 |
| *voorlopige cijfers | |||
De voorlopige cijfers over het derde kwartaal van 2023 zijn gebaseerd op 96 procent van de cao’s waaruit de statistiek is opgebouwd. Ongeveer drie kwart van de werknemers valt onder een cao.
Bronnen
- StatLine - Cao-lonen, contractuele loonkosten en arbeidsduur
- StatLine - Consumentenprijzen