Detailhandel verkocht minder in eerste kwartaal, maar zette meer om

23-5-2023 00:00

De detailhandel zette in het eerste kwartaal van 2023 bijna 8 procent meer om dan in dezelfde periode een jaar eerder. Deze toename komt door hogere prijzen. Het volume (omzet gecorrigeerd voor prijsstijgingen) was ruim 3 procent lager. Er waren in de detailhandel meer faillissementen dan in de voorgaande kwartalen. Dit meldt het CBS op basis van nieuwe kwartaalcijfers over de detailhandel.

Omzet detailhandel (koopdaggecorrigeerd)
Jaar	Kwartaal	Omzet (% verandering t.o.v. een jaar eerder)	Volume (% verandering t.o.v. een jaar eerder)
2018	1e kwartaal	2,8	2,4
2018	2e kwartaal	4,1	3,9
2018	3e kwartaal	3,1	2,9
2018	4e kwartaal	3,4	2,5
2019	1e kwartaal	3,2	2,4
2019	2e kwartaal	2,5	2,3
2019	3e kwartaal	3,4	1,9
2019	4e kwartaal	3,8	2,7
2020	1e kwartaal	3,9	2,4
2020	2e Kwartaal	6,0	3,7
2020	3e kwartaal	8,9	7,0
2020	4e kwartaal	4,3	2,5
2021	1e kwartaal	-0,6	-2,3
2021	2e kwartaal	8,2	7,6
2021	3e kwartaal	3,4	2,4
2021	4e kwartaal	6,1	3,6
2022*	1e kwartaal	14,1	9,8
2022*	2e kwartaal	4,0	-2,4
2022*	3e kwartaal	4,9	-2,9
2022*	4e kwartaal	8,0	-2,3
2023*	1e kwartaal	7,9	-3,2
*voorlopige cijfers

Omzet detailhandel (koopdaggecorrigeerd)
Jaar	Kwartaal	Omzet (% verandering t.o.v. een jaar eerder)	Volume (% verandering t.o.v. een jaar eerder)
2018	1e kwartaal	2,8	2,4
2018	2e kwartaal	4,1	3,9
2018	3e kwartaal	3,1	2,9
2018	4e kwartaal	3,4	2,5
2019	1e kwartaal	3,2	2,4
2019	2e kwartaal	2,5	2,3
2019	3e kwartaal	3,4	1,9
2019	4e kwartaal	3,8	2,7
2020	1e kwartaal	3,9	2,4
2020	2e Kwartaal	6,0	3,7
2020	3e kwartaal	8,9	7,0
2020	4e kwartaal	4,3	2,5
2021	1e kwartaal	-0,6	-2,3
2021	2e kwartaal	8,2	7,6
2021	3e kwartaal	3,4	2,4
2021	4e kwartaal	6,1	3,6
2022*	1e kwartaal	14,1	9,8
2022*	2e kwartaal	4,0	-2,4
2022*	3e kwartaal	4,9	-2,9
2022*	4e kwartaal	8,0	-2,3
2023*	1e kwartaal	7,9	-3,2
*voorlopige cijfers

De detailhandelsomzet was voor het achtste kwartaal op een rij hoger dan een jaar eerder. Vanaf het tweede kwartaal van 2022 werd er echter minder verkocht vergeleken met een jaar eerder. De omzetstijging kwam vanaf dat kwartaal door hogere prijzen.

Vooral doe-het-zelfwinkels verkopen minder

In de foodsector nam de omzet met 9 procent toe ten opzichte van een jaar eerder, maar het volume van de verkopen daalde met 5 procent. Vooral supermarkten behaalden een hogere omzet. Ook speciaalzaken, zoals slagerijen en kaaswinkels, zetten meer om (1 procent). Het volume daalde met 11 procent.

In de non-foodsector nam de omzet met bijna 8 procent toe ten opzichte van een jaar eerder. Dit kwam door hogere prijzen. Het volume van de verkopen in de non-foodsector daalde met bijna 1 procent. Vooral doe-het-zelfwinkels verkochten minder. Het volume was daar 11 procent kleiner, waardoor de omzet 3 procent lager was dan een jaar eerder.

Omzet detailhandel (koopdaggecorrigeerd), 1^e kwartaal 2023*
Omschrijving	Omzet (% verandering t.o.v. een jaar eerder)	Volume (% verandering t.o.v. een jaar eerder)
Detailhandel	7,9	-3,2

Winkels in voeding en genotmiddelen	9,3	-5,0
Supermarkten	10,5	-4,3
Voedingspeciaalzaken	1,0	-10,7

Non-food	7,6	-0,9
Kledingwinkels	13,5	3,1
Meubels en woninginrichting	10,0	0,6
Winkels in schoenen en lederwaren	9,3	3,5
Drogisterijen	8,4	-1,0
Recreatie-artikelen	7,5	1,6
Consumentenelektronica, witgoed	4,3	-2,7
Doe-het-zelfwinkels, keukens, vloeren	-2,7	-10,9
*voorlopige cijfers

Omzet detailhandel (koopdaggecorrigeerd), 1^e kwartaal 2023*
Omschrijving	Omzet (% verandering t.o.v. een jaar eerder)	Volume (% verandering t.o.v. een jaar eerder)
Detailhandel	7,9	-3,2

Winkels in voeding en genotmiddelen	9,3	-5,0
Supermarkten	10,5	-4,3
Voedingspeciaalzaken	1,0	-10,7

Non-food	7,6	-0,9
Kledingwinkels	13,5	3,1
Meubels en woninginrichting	10,0	0,6
Winkels in schoenen en lederwaren	9,3	3,5
Drogisterijen	8,4	-1,0
Recreatie-artikelen	7,5	1,6
Consumentenelektronica, witgoed	4,3	-2,7
Doe-het-zelfwinkels, keukens, vloeren	-2,7	-10,9
*voorlopige cijfers

Gemengd beeld bij online omzet

In het eerste kwartaal van 2023 nam de online omzet van detailhandelaren af met ruim 1 procent ten opzichte van dezelfde periode een jaar eerder. De internetverkopen kunnen worden gesplitst in webwinkels die uitsluitend online verkopen en multichannelers, die zowel online als via winkels verkopen. Winkels die zowel online als in fysieke winkels verkopen, boekten 10 procent minder online omzet. Bij winkels die alleen online verkopen was de omzet bijna 6 procent hoger.

Internetverkopen detailhandel (excl. tankstations en apotheken)
Jaar	Kwartaal	Detailhandel (% verandering t.o.v. een jaar eerder)	Multichannelers (% verandering t.o.v. een jaar eerder)	Postorderbedrijven, webwinkels (% verandering t.o.v. een jaar eerder)
2018	1e kwartaal	21,1	25,6	18,4
2018	2e kwartaal	18,0	25,4	13,4
2018	3e kwartaal	17,7	28,7	11,7
2018	4e kwartaal	15,6	25,8	9,6
2019	1e kwartaal	16,6	23,6	12,3
2019	2e kwartaal	18,4	23,3	14,9
2019	3e kwartaal	17,6	21,8	14,9
2019	4e kwartaal	15,7	17,7	14,3
2020	1e kwartaal	21,6	26,0	18,6
2020	2e kwartaal	55,4	68,5	45,7
2020	3e kwartaal	38,1	47,6	31,7
2020	4e kwartaal	55,0	70,6	44,0
2021	1e kwartaal	85,5	122,4	58,7
2021	2e kwartaal	17,3	18,2	16,5
2021	3e kwartaal	11,5	9,6	13,0
2021	4e kwartaal	5,0	1,8	7,6
2022	1e kwartaal*	-18,3	-28,0	-8,5
2022	2e kwartaal*	-8,3	-12,8	-4,4
2022	3e kwartaal*	5,8	7,7	4,4
2022	4e kwartaal*	0,7	-1,5	2,4
2023	1e kwartaal*	-1,3	-9,9	5,5
*voorlopige cijfers

Internetverkopen detailhandel (excl. tankstations en apotheken)
Jaar	Kwartaal	Detailhandel (% verandering t.o.v. een jaar eerder)	Multichannelers (% verandering t.o.v. een jaar eerder)	Postorderbedrijven, webwinkels (% verandering t.o.v. een jaar eerder)
2018	1e kwartaal	21,1	25,6	18,4
2018	2e kwartaal	18,0	25,4	13,4
2018	3e kwartaal	17,7	28,7	11,7
2018	4e kwartaal	15,6	25,8	9,6
2019	1e kwartaal	16,6	23,6	12,3
2019	2e kwartaal	18,4	23,3	14,9
2019	3e kwartaal	17,6	21,8	14,9
2019	4e kwartaal	15,7	17,7	14,3
2020	1e kwartaal	21,6	26,0	18,6
2020	2e kwartaal	55,4	68,5	45,7
2020	3e kwartaal	38,1	47,6	31,7
2020	4e kwartaal	55,0	70,6	44,0
2021	1e kwartaal	85,5	122,4	58,7
2021	2e kwartaal	17,3	18,2	16,5
2021	3e kwartaal	11,5	9,6	13,0
2021	4e kwartaal	5,0	1,8	7,6
2022	1e kwartaal*	-18,3	-28,0	-8,5
2022	2e kwartaal*	-8,3	-12,8	-4,4
2022	3e kwartaal*	5,8	7,7	4,4
2022	4e kwartaal*	0,7	-1,5	2,4
2023	1e kwartaal*	-1,3	-9,9	5,5
*voorlopige cijfers

86 faillissementen

In het eerste kwartaal van 2023 werden in de detailhandel 86 faillissementen uitgesproken. Dit is meer dan twee keer zoveel als in hetzelfde kwartaal een jaar eerder. In het derde kwartaal van 2021 was het aantal faillissementen in de detailhandel zeer laag (19). Sindsdien is het aantal faillissementen inmiddels zes kwartalen op een rij toegenomen.

Faillissementen detailhandel
Jaar	Kwartaal	Uitgesproken faillissementen
2018	1e kwartaal	100
2018	2e kwartaal	92
2018	3e kwartaal	75
2018	4e kwartaal	94
2019	1e kwartaal	83
2019	2e kwartaal	98
2019	3e kwartaal	99
2019	4e kwartaal	89
2020	1e kwartaal	97
2020	2e kwartaal	96
2020	3e kwartaal	67
2020	4e kwartaal	49
2021	1e kwartaal	46
2021	2e kwartaal	38
2021	3e kwartaal	19
2021	4e kwartaal	34
2022	1e kwartaal	36
2022	2e kwartaal	46
2022	3e kwartaal	47
2022	4e kwartaal	64
2023	1e kwartaal*	86
*voorlopige cijfers

Faillissementen detailhandel
Jaar	Kwartaal	Uitgesproken faillissementen
2018	1e kwartaal	100
2018	2e kwartaal	92
2018	3e kwartaal	75
2018	4e kwartaal	94
2019	1e kwartaal	83
2019	2e kwartaal	98
2019	3e kwartaal	99
2019	4e kwartaal	89
2020	1e kwartaal	97
2020	2e kwartaal	96
2020	3e kwartaal	67
2020	4e kwartaal	49
2021	1e kwartaal	46
2021	2e kwartaal	38
2021	3e kwartaal	19
2021	4e kwartaal	34
2022	1e kwartaal	36
2022	2e kwartaal	46
2022	3e kwartaal	47
2022	4e kwartaal	64
2023	1e kwartaal*	86
*voorlopige cijfers

Verwachte prijsstijgingen

In de Conjunctuurenquête Nederland (COEN) worden ondernemers elk kwartaal gevraagd naar de ontwikkelingen van de afgelopen tijd en de verwachtingen voor de komende maanden. Aan het begin van het tweede kwartaal 2023 oordeelden detailhandelaren licht negatief over het economisch klimaat in de komende 3 maanden. Per saldo 4 procent van de ondernemers verwacht een verslechtering van het economisch klimaat. Per saldo 28 procent van de ondernemers in de detailhandel verwacht dat de prijzen in komende 3 maanden verder zullen stijgen. Deze groep is wel aanzienlijk kleiner dan in de voorgaande kwartalen.

Prijsontwikkeling in de komende 3 maanden volgens detailhandelaren (niet seizoengecorrigeerd)
Jaar	Kwartaal	Saldo ondernemers die prijsstijging/-daling verwachten (% saldo ondernemers die prijsstijging of -daling verwachten)
2018	1e kwartaal	3,0
2018	2e kwartaal	4,6
2018	3e kwartaal	-2,9
2018	4e kwartaal	7,0
2019	1e kwartaal	29,6
2019	2e kwartaal	4,5
2019	3e kwartaal	0,1
2019	4e kwartaal	4,9
2020	1e kwartaal	6,9
2020	2e kwartaal	-2,3
2020	3e kwartaal	-2,5
2020	4e kwartaal	0,3
2021	1e kwartaal	0,9
2021	2e kwartaal	5,6
2021	3e kwartaal	16,5
2021	4e kwartaal	35,0
2022	1e kwartaal	35,3
2022	2e kwartaal	60,1
2022	3e kwartaal	51,6
2022	4e kwartaal	63,6
2023	1e kwartaal	51,6
2023	2e kwartaal	28,3
Bron: CBS, EIB, KVK, MKB-Nederland, VNO-NCW

Prijsontwikkeling in de komende 3 maanden volgens detailhandelaren (niet seizoengecorrigeerd)
Jaar	Kwartaal	Saldo ondernemers die prijsstijging/-daling verwachten (% saldo ondernemers die prijsstijging of -daling verwachten)
2018	1e kwartaal	3,0
2018	2e kwartaal	4,6
2018	3e kwartaal	-2,9
2018	4e kwartaal	7,0
2019	1e kwartaal	29,6
2019	2e kwartaal	4,5
2019	3e kwartaal	0,1
2019	4e kwartaal	4,9
2020	1e kwartaal	6,9
2020	2e kwartaal	-2,3
2020	3e kwartaal	-2,5
2020	4e kwartaal	0,3
2021	1e kwartaal	0,9
2021	2e kwartaal	5,6
2021	3e kwartaal	16,5
2021	4e kwartaal	35,0
2022	1e kwartaal	35,3
2022	2e kwartaal	60,1
2022	3e kwartaal	51,6
2022	4e kwartaal	63,6
2023	1e kwartaal	51,6
2023	2e kwartaal	28,3
Bron: CBS, EIB, KVK, MKB-Nederland, VNO-NCW

Bronnen

StatLine - Detailhandel; omzetontwikkeling
StatLine - Detailhandel; omzetontwikkeling internetverkopen
StatLine - Faillissementen
StatLine - Conjunctuurenquête Nederland

Relevante links

Nieuwsbericht - Detailhandel verkocht minder in vierde kwartaal
Nieuwsbericht – Minder winkels in 2023