Waterschappen heffen ruim 3,5 miljard euro in 2023

Nederland telt 21 waterschappen. Waterschappen hebben twee hoofdtaken: beheer van het oppervlaktewater (de watersysteemtaak) en afvalwaterzuivering. De watersysteemtaak omvat de bescherming tegen hoogwater en wateroverlast alsmede het zorgen voor voldoende water. Het gaat bijvoorbeeld om de aanleg en het beheer van waterkeringen, zoals dijken. Hiervoor verwachten waterschappen 1,9 miljard euro te heffen voor 2023.

Voor waterzuivering, vooral van afvalwater, begroten waterschappen 1,6 miljard euro aan heffingen. Vijf waterschappen beheren ook nog een deel van de wegen en fietspaden in hun regio. De kosten die waterschappen hiervoor maken, dekken zij grotendeels uit een wegenheffing. De laatste waterschapsbelasting is de verontreinigingsheffing, die in rekening gebracht wordt als er afvalwater rechtstreeks in oppervlaktewater wordt geloosd. De wegen- en verontreinigingsheffing nemen we niet mee in onderstaande analyse.

Meerpersoonshuishoudens betalen het meest in Waterschap Scheldestromen

Huishoudens (ook wel ingezetenen genoemd) betalen een groot deel van de heffingsopbrengsten voor 2023. Elk huishouden betaalt via de lokale heffingen mee aan het waterschap. De hoogte van deze heffingen verschilt per waterschap en hangt af van de WOZ-waarde van de woning en het aantal bewoners. In het Waterschap Scheldestromen in de provincie Zeeland betaalt bijvoorbeeld een meerpersoonshuishouden met een koopwoning, met een WOZ-waarde van 370 duizend euro, het meest: 551 euro per meerpersoonshuishouden. In het Waterschap De Dommel in de provincie Noord-Brabant betaalt een meerpersoonshuishouden met een koopwoning met dezelfde WOZ-waarde het minst; 288 euro.

Eenpersoonshuishoudens in de Dommel betalen de helft zoveel als Friese huishoudens

Ook voor eenpersoonshuishoudens verschillen de heffingstarieven van de waterschappen. Eenpersoonshuishoudens in het Waterschap De Dommel betalen de helft in vergelijking tot de heffingen van een eenpersoonshouden in Wetterskip Fryslân.

Het heffingstarief voor een eenpersoonshuishouden is lager dan voor een meerpersoonshuishouden. Eenpersoonshuishoudens betalen minder dan een meerpersoonshuishouden, zelfs bij een gelijke WOZ-waarde, omdat het zuiveringstarief wordt bepaald op basis van het aantal mensen in een huishoudens. Eenpersoonshuishoudens worden aangeslagen voor één vervuilingseenheid, terwijl meerspersoonshuishoudens worden aangeslagen voor drie vervuilingseenheden. Het maakt daarvoor niet uit hoe groot dat huishouden is.

Heffingsverdeling en hoogte afhankelijk van de regio

De benodigde financiering voor de taken van het lokale waterschap hangt sterk af van het type gebied. Het tarief voor meerpersoonshuishoudens, met een woning met een WOZ-waarde van 370 duizend euro, in Hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier bestaat voor 56 procent uit watersysteemheffing en voor 44 procent uit zuiveringsheffing. Voor een vergelijkbaar huishouden in het Waterschap Limburg is dit respectievelijk 43 procent watersysteemheffing en 57 procent zuiveringsheffing. Dit heeft onder andere te maken met het gebied waarin het waterschap ligt; Hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier ligt voor 80 procent onder zeeniveau. Dat heeft invloed op de benodigde waterkeringen en de bijhorende kosten.