Meer koeien in de wei, maar wel korter

2-8-2022 00:00

Voor het zesde jaar op een rij is het aandeel melkkoeien in de wei gestegen. In 2015 liep 65 procent van de melkkoeien in de wei, in 2021 was dat 75 procent. Koeien zijn gemiddeld wel minder uren buiten. Dit komt vooral doordat koeien vaker alleen overdag in de wei grazen, in plaats van dag en nacht. Dit blijkt uit nieuwe cijfers van het CBS.

Tot 2015 hielden melkveebedrijven hun koeien steeds vaker op stal, maar sinds 2016 is weidegang van melkkoeien weer toegenomen. Ook het aandeel bedrijven dat melkkoeien laat grazen is tussen 2015 en 2021 toegenomen: van 76 naar 83 procent.

Weidegang in Nederland
Jaar	Bedrijven met weidegang (%)	Melkkoeien met weidegang (%)
2010	83,6	74,2
2011	80,6	70,5
2012	79,8	69,8
2013	77,7	70,2
2014	76,1	68,7
2015	75,6	64,8
2016	76,5	65,3
2017	78,2	68,3
2018	80,0	70,9
2019	81,7	73,3
2020	82,4	74,0
2021	82,7	74,5

Weidegang in Nederland
Jaar	Bedrijven met weidegang (%)	Melkkoeien met weidegang (%)
2010	83,6	74,2
2011	80,6	70,5
2012	79,8	69,8
2013	77,7	70,2
2014	76,1	68,7
2015	75,6	64,8
2016	76,5	65,3
2017	78,2	68,3
2018	80,0	70,9
2019	81,7	73,3
2020	82,4	74,0
2021	82,7	74,5

Meer geld en voorlichtingsprogramma’s voor boeren

Tot en met 2015 werden melkkoeien steeds vaker op stal gehouden. De maatschappelijke wens om meer koeien in de wei leidde tot het Convenant Weidegang. Hierin staan afspraken om weidegang te stimuleren, door onder andere een hogere prijs voor de melk van weidende koeien te betalen en voorlichtingsprogramma’s aan te bieden voor boeren die weidegang willen toepassen. Door deze maatregelen neemt sinds 2016 het aandeel bedrijven dat de koeien laat grazen weer toe.

Koeien steeds korter in de wei

Ook al grazen er relatief steeds meer koeien in de wei, de tijd die ze buiten lopen is wel korter geworden. In 2021 liep een grazende koe gemiddeld 1 300 uur in de wei, terwijl dat in 2013 nog ruim 1 700 uur was.

De afname van het aantal weide-uren komt vooral doordat koeien vaker alleen overdag in de wei lopen, in plaats van dag en nacht. In 2021 waren koeien 14 procent van de weidedagen dag en nacht in de wei, in 2013 was dit nog 23 procent. Een koe die alleen overdag in de wei loopt, krijgt ongeveer 7 uur weidegang. Voor een koe die dag en nacht buiten loopt is dat 17 uur. De rest van de tijd is deze koe op stal om gemolken te worden. De verschuiving van dag en nacht naar alleen overdag heeft onder andere te maken met de bedrijfsgrootte. Bij grotere bedrijven is er vaak niet genoeg grasland dicht bij de boerderij beschikbaar om de koeien onbeperkt te laten grazen.

Ook het weideseizoen is korter geworden. Het weideseizoen loopt, afhankelijk van het weer en de hoeveelheid beschikbaar vers gras, van april tot in oktober. Het aantal dagen weidegang is afgenomen van gemiddeld 165 dagen in 2013 naar 155 dagen in 2021.

Gemiddelde tijd in wei bij weidegangkoeien
Jaar	Uren in de wei (Uren)
2013	1725
2014	1717
2015 ¹⁾
2016	1541
2017	1452
2018	1455
2019	1390
2020	1333
2021	1301
¹⁾ Van 2015 zijn geen cijfers beschikbaar

Gemiddelde tijd in wei bij weidegangkoeien
Jaar	Uren in de wei (Uren)
2013	1725
2014	1717
2015 ¹⁾
2016	1541
2017	1452
2018	1455
2019	1390
2020	1333
2021	1301
¹⁾ Van 2015 zijn geen cijfers beschikbaar

Verschillen tussen provincies

Bij 83 procent van de melkveebedrijven in Nederland staan de koeien in de wei, maar er zijn verschillen tussen provincies. In Utrecht en Noord- en Zuid-Holland past tussen 93 en 97 procent van de melkveebedrijven weidegang toe. In Flevoland (47 procent) en de drie zuidelijkste provincies (tussen de 69 en 77 procent) is het aandeel bedrijven waar koeien in de wei lopen het kleinst. In provincies waar de koeien vaker op stal staan, hebben bedrijven een hoger aantal grootvee-eenheden (GVE) dan gemiddeld en is er naar verhouding minder grasland per koe.

Kies aantal GVE:

Bedrijf heeft wel/geen weidegang voor melkkoeien
Provincie	Bedrijven zonder beweiding, totaal (%)	Bedrijven met beweiding, totaal (%)	Bedrijven zonder beweiding, 0 tot 50 GVE (%)	Bedrijven met beweiding, 0 tot 50 GVE (%)	Bedrijven zonder beweiding, 50 tot 100 GVE (%)	Bedrijven met beweiding, 50 tot 100 GVE (%)	Bedrijven zonder beweiding, 100 tot 150 GVE (%)	Bedrijven met beweiding, 100 tot 150 GVE (%)	Bedrijven zonder beweiding, 150 tot 200 GVE (%)	Bedrijven met beweiding, 150 tot 200 GVE (%)	Bedrijven zonder beweiding, 200 of meer GVE (%)	Bedrijven met beweiding, 200 of meer GVE (%)
Nederland	17	83	9	91	11	89	17	83	23	77	35	65
Groningen	23	77	11	89	10	90	16	84	36	64	43	57
Fryslân	17	83	13	88	10	90	14	86	18	82	34	66
Drenthe	20	80	13	87	15	85	19	81	21	79	34	66
Overijssel	15	85	8	92	11	89	15	85	23	77	32	68
Flevoland	53	47	38	63	43	57	55	45	48	52	62	38
Gelderland	16	84	7	93	12	88	18	82	21	79	37	63
Utrecht	7	93	6	94	5	95	6	94	21	79	15	85
Noord-Holland	3	97	3	97	1	99	3	97	9	91	4	96
Zuid-Holland	5	95	4	96	3	97	5	95	4	96	23	77
Zeeland	24	76	9	91	14	86	21	79	27	73	51	49
Noord-Brabant	31	69	23	77	23	77	31	69	34	66	43	57
Limburg	23	77	11	89	17	83	21	79	31	69	46	54

Bedrijf heeft wel/geen weidegang voor melkkoeien
Provincie	Bedrijven zonder beweiding, totaal (%)	Bedrijven met beweiding, totaal (%)	Bedrijven zonder beweiding, 0 tot 50 GVE (%)	Bedrijven met beweiding, 0 tot 50 GVE (%)	Bedrijven zonder beweiding, 50 tot 100 GVE (%)	Bedrijven met beweiding, 50 tot 100 GVE (%)	Bedrijven zonder beweiding, 100 tot 150 GVE (%)	Bedrijven met beweiding, 100 tot 150 GVE (%)	Bedrijven zonder beweiding, 150 tot 200 GVE (%)	Bedrijven met beweiding, 150 tot 200 GVE (%)	Bedrijven zonder beweiding, 200 of meer GVE (%)	Bedrijven met beweiding, 200 of meer GVE (%)
Nederland	17	83	9	91	11	89	17	83	23	77	35	65
Groningen	23	77	11	89	10	90	16	84	36	64	43	57
Fryslân	17	83	13	88	10	90	14	86	18	82	34	66
Drenthe	20	80	13	87	15	85	19	81	21	79	34	66
Overijssel	15	85	8	92	11	89	15	85	23	77	32	68
Flevoland	53	47	38	63	43	57	55	45	48	52	62	38
Gelderland	16	84	7	93	12	88	18	82	21	79	37	63
Utrecht	7	93	6	94	5	95	6	94	21	79	15	85
Noord-Holland	3	97	3	97	1	99	3	97	9	91	4	96
Zuid-Holland	5	95	4	96	3	97	5	95	4	96	23	77
Zeeland	24	76	9	91	14	86	21	79	27	73	51	49
Noord-Brabant	31	69	23	77	23	77	31	69	34	66	43	57
Limburg	23	77	11	89	17	83	21	79	31	69	46	54

Bronnen

StatLine - Weidegang van melkvee; weidegebied 1997-2015
StatLine - Weidegang van melkvee; GVE-klasse, regio
Statline - Weidegang van melkvee; bedrijfsgrootte, regio
Tabel – Bedrijven met melkkoeien, 2021

Relevante links

Privacy - Privacyregels CBS
Achtergrond - Stichting Weidegang
Achtergrond - Behoud van weidegang - Duurzame Zuivelketen