Toelichting

Dit nieuwsbericht bevat twee aspecten. Ten eerste worden cijfers weergegeven over de accidentele verdrinkingen, dus niet over verdrinking bij een vervoersongeval, zelfdoding, moord of overige oorzaken. Dit zijn zowel verdrinkingen binnenshuis, bijvoorbeeld in de badkuip of een binnenzwembad, als verdrinkingen buiten. Ten tweede worden cijfers getoond over niet-accidentele verdrinkingen, waaronder zelfdoding, vervoersongevallen en overige verdrinkingen. De cijfers over inwoners betreffen mensen die in Nederland woonden en op het moment van overlijden stonden ingeschreven in de Basisregistratie Personen (BRP).

In de eerste grafiek worden gestandaardiseerde sterftecijfers door accidentele verdrinking per 100 duizend inwoners getoond. Om jaren te kunnen vergelijken wordt gestandaardiseerd door cijfers uit enig jaar om te rekenen naar het standaardjaar op basis van leeftijd of geslacht. De leeftijdsopbouw van de bevolking van 2021 is hier als standaard gebruikt.

In de grafiek naar herkomst worden de gestandaardiseerde sterftecijfers per 100 duizend van de bevolking getoond. Deze relatieve cijfers naar migratieachtergrond zijn gerelateerd aan het aantal inwoners per bevolkingsgroep. Er is gecorrigeerd voor verschillen in leeftijdsopbouw, met de leeftijdsopbouw van mensen met een Nederlandse achtergrond als standaard.

In de periode 2012-2021 is de leeftijdssamenstelling van de bevolking met een Nederlandse herkomst anders dan de leeftijdssamenstelling van de bevolking met een niet-Europese herkomst. Om deze reden worden gegevens over deze periode van de bevolking met niet-Europese herkomst in de grafiek gepresenteerd als leeftijdgecorrigeerde sterfte per 100 duizend van de bevolking volgens de leeftijdssamenstelling van de bevolking met een Nederlandse herkomst (Standaard Mortality = SM).

Ook worden in dit nieuwsbericht cijfers over het totaal aantal verdrinkingen onder ingezetenen en niet-ingezetenen in Nederland gegeven. Dit zijn de accidentele verdrinkingen, verdrinkingen door zelfdoding, verdrinking door vervoersongevallen en overige verdrinkingen.

Deze cijfers hebben betrekking op overledenen in Nederland met verdrinking als letselcode T75.1 (ICD-10), ongeacht de onderliggende doodsoorzaak. Op deze manier werden naast accidentele verdrinking (W65-W74) ook verdrinking opgenomen door opzettelijke zelfverwonding, zoals zelfmoord door verdrinking (X60-X84), vervoersongevallen (V01-V99) en een resterende groep met verschillende oorzaken (A00-Y99). Tot de restgroep van verdrinking behoren onder andere: verdronken door moord of doodslag; personen van wie niet bekend is of zij per ongeluk of opzettelijk zijn verdronken; personen die meer dan 30 dagen na het verdrinkingsongeluk zijn overleden; late effecten van verdrinking; personen die verdronken na een epileptische aanval; en die verdronk nadat hij door het ijs was gevallen.

Voor niet-ingezetenen die in Nederland zijn verdronken, zijn de uit de dossiers bij de arrondissementsparketten geselecteerde gegevensbestanden toegevoegd.

De cijfers
Het totale aantal verdrinkingen in Nederland in de periode 2012 tot en met 2021 bedroeg 2760 gevallen waarvan er 394 geen Nederlandse ingezetene waren. Van dit totaal betrof het in 1091 gevallen accidentele verdrinkingen (871 Nederlands ingezetenen). Er waren 1135 verdrinkingen het gevolg van suïcide (1043 ingezetenen), terwijl 440 gevallen gerelateerd waren aan een vervoersongeval (392 ingezetenen). Tot slot was er een restcategorie van 94 gevallen die door andere oorzaken (60 ingezetenen), zoals moord of doodslag; personen waarvan niet duidelijk is of ze per ongeluk of met opzet zijn verdronken; late gevolgen van een verdrinkingsongeval die meer dan 30 dagen voor het overleden heeft plaatsgevonden, verdrinking door epilepsie en verdrinken na door het ijs te zijn gezakt). Het totale aantal verdrinkingen in deze periode lag hiermee bij benadering een factor 3,2 hoger dan de veelal gerapporteerde accidentele verdrinkingen van Nederlandse ingezetenen.

De cijfers over alle verdrinkingen in Nederland over de periode 1998-2017 zijn gepubliceerd in het wetenschappelijke tijdschrift BMC Public Health. "Joost Bierens en Jan Hoogenboezem 2022, Fatal Drowning Statistics from the Netherlands – an example of an aggregated demographic profile.