Niet-financiële bedrijven potten winst op tijdens coronajaren

geld in kassa
© CBS / Nikki van Toorn
De reserves van niet-financiële bedrijven zijn in 2020 en 2021 in totaal met 94,2 miljard euro gestegen. De stijging komt door gestegen bedrijfswinsten in 2021, maar er belandde ook een groter deel van die winst op de bankrekening, in plaats van dat het geïnvesteerd werd. Dat meldt het CBS in het achtergrondartikel ‘Overheid helpt bedrijven en huishoudens financieel door coronajaren’.

In 2021 namen de reserves van bedrijven toe met 64,6 miljard euro, nadat deze in 2020 ook al waren gestegen met 29,6 miljard euro. Het totale bezit aan chartaal geld en deposito’s van niet-financiële bedrijven kwam daarmee uit op 387,4 miljard euro eind 2021. Dat was nooit eerder zo hoog.

Chartaal geld en deposito's niet-financiële bedrijven
JaarKwartaalDeposito's en chartaal geld (mld euro)
20184e kwartaal290,222
20191e kwartaal281,027
20192e kwartaal287,083
20193e kwartaal297,338
20194e kwartaal293,356
20201e kwartaal298,248
20202e kwartaal313,89
20203e kwartaal319,708
20204e kwartaal319,824
20211e kwartaal330,185
20212e kwartaal347,47
20213e kwartaal361,037
20214e kwartaal387,425

Grotere winst in 2021

De stijging van de deposito’s in 2021 is vooral toe te schrijven aan de gestegen winsten. De brutowinst voor belasting van niet-financiële bedrijven steeg in 2021 met 50,2 miljard euro tot 287,2 miljard euro, 21,2 procent meer dan een jaar eerder. In 2020 daalde de winst juist nog met 10,7 procent door de economische krimp, ondanks steunmaatregelen van de overheid. Dat bedrijven ook in 2020 meer geld oppotten kwam doordat ze voorzichtiger waren met investeringen en minder schulden aflosten dan in 2019. Ook werd er per saldo minder vennootschapsbelasting afgedragen dan in 2019. In 2021 groeide de economie weer, waarmee ook de winst van bedrijven groeide.

Brutowinst voor belasting
JPSKwartaalBrutowinst voor belasting (mld euro)Exploitatieoverschot (mld euro)Winst van buitenlandse dochters (mld euro)
20191e kwartaal66,98846,77919,373
20192e kwartaal61,59640,38517,675
20193e kwartaal71,54950,34219,591
20194e kwartaal65,35446,61817,359
20201e kwartaal60,59344,73114,581
20202e kwartaal51,90437,10311,089
20203e kwartaal62,62547,65812,767
20204e kwartaal61,87846,73411,275
20211e kwartaal67,83949,14316,887
20212e kwartaal66,70743,54717,896
20213e kwartaal75,40255,70317,147
20214e kwartaal77,29352,26521,035

Investeringen groeien niet mee

Bedrijven hebben de gestegen winst niet volledig gebruikt om meer te investeren. In 2021 stegen de investeringen tot 88,9 miljard euro, 7,2 procent meer dan het jaar ervoor. Dat is een veel kleinere stijging dan die van de brutowinst (21,2 procent). Met de winstdaling in 2020 daalden ook de bruto-investeringen van bedrijven, van 86,6 miljard euro in 2019 naar 82,9 miljard euro in 2020.

Door de lage investeringen in 2020 en 2021 daalde de investeringsquote, het deel van de toegevoegde waarde dat geïnvesteerd wordt. In 2019 bedroeg de investeringsquote nog 18,5 procent. Met de afgenomen investeringen daalde deze naar 18,4 procent in 2020. De toegevoegde waarde steeg in 2021 veel harder dan de investeringen, waardoor de investeringsquote nog verder afnam naar 18,1 procent. Met 18,4 procent in 2020 was de investeringsquote van Nederlandse niet-financiële bedrijven een van de laagste van Europa.

Investeringsquote niet-financiële bedrijven, 2020
LandInvesteringsquote (% toegevoegde waarde)
Ierland47,81
Estland30,86
Hongarije29,48
Servië29,37
Oostenrijk28,08
Tsjechië27,95
Zwitserland27,41
Spanje27,11
België27,03
Kroatië26,85
Zweden26,54
Portugal26,03
Letland25,66
Noorwegen25,34
Europese Unie24,66
Frankrijk24,63
Eurozone24,41
Denemarken24,01
Slowakije22,66
Finland22,58
Italië21,26
Duitsland21,17
Malta20,87
Slovenië20,15
Roemenië19,65
Griekenland19,32
Litouwen19,17
Polen18,52
Nederland18,41
Cyprus18,04
Luxemburg14,86
Bron: CBS, Eurostat