Dienstenimport terug op pre-coronaniveau

Nederland exporteerde in 2021 voor bijna 211 miljard euro aan diensten. Dat is 5,7 procent meer dan in 2020, maar nog altijd 10,5 procent minder dan in 2019. De Nederlandse dienstenimport bedroeg in 2021 bijna 201 miljard euro. Dat is 7,2 procent meer dan in 2020, maar 15,3 procent minder dan in 2019. De internationale dienstenhandel is in 2020 dus aanzienlijk afgenomen, en in 2021 nog niet helemaal hersteld. De import van het eerste kwartaal van 2022 lag echter wel 1,2 procent hoger dan in 2019. De export daarentegen was nog 3,8 procent lager dan in dezelfde periode van 2019.

Herstel import vooral door vervoersdiensten

De grootste toename in importwaarde (eerste kwartaal van 2022) is te vinden bij de vervoersdiensten. De prijzen van vracht- en containervervoer zijn de afgelopen jaren sterk gestegen, wat de groei in importwaarde deels kan verklaren. Daarnaast importeerde Nederland in het eerste kwartaal ook meer zakelijke diensten (7 procent) dan in dezelfde periode van 2019.

Door de coronapandemie verminderde vooral het reisverkeer, maar ook de importwaarde van vergoedingen voor het gebruik van intellectueel eigendom namen flink af in 2020 en 2021. Nederland heeft recent enkele veranderingen in haar belastingwetgeving doorgevoerd of aangekondigd, die het voor multinationals minder aantrekkelijk maken om bepaalde inkomensstromen door Nederland te laten lopen. In de aanloop naar de fiscale veranderingen in 2021 en de aanstaande veranderingen na dat jaar hebben sommige bedrijven ervoor gekozen om bepaalde inkomensstromen te verleggen naar andere landen.

Herstructureringen remden het herstel van de dienstenhandel

Bij bedrijven die hun inkomensstromen hebben verlegd (herstructureringen) naar aanleiding van de fiscale veranderingen in Nederland, steeg de totale uitvoerwaarde in het eerste halfjaar van 2020 nog. Pas vanaf het derde kwartaal van 2020 daalde ook de uitvoerwaarde van deze bedrijven. De uitvoerwaarde die samenhangt met reisverkeer (naast het traditionele reisverkeer bijvoorbeeld ook bedrijven actief in de logiesverstrekking, reisbemiddeling, reisorganisatie of luchtvaart) kromp enorm in 2020 en de eerste helft van 2021, maar herstelde langzaam, met name vanaf de tweede helft van 2021.

De uitvoerwaarde die niet direct te maken heeft met het reisverkeer of de herstructurerende bedrijven liet maar een kleine daling in exportwaarde zien in 2020. Vanaf het tweede kwartaal van 2021 was de uitvoer binnen deze component al weer hoger dan diezelfde periode van 2019. Zonder de aan herstructureringen en het reisverkeer gelieerde dienstenhandel zou er geen krimp zijn geweest in de export, maar komt de dienstenuitvoer eind 2021 juist 11,2 procent hoger uit dan in het vierde kwartaal van 2019.