Meer bedrijven ervaren tekorten aan personeel en materialen

Personeel gezocht
© Hollandse Hoogte / Fotografie René Bouwman
Aan het begin van het tweede kwartaal 2022 vormde een tekort aan personeel de grootste belemmering in de bedrijfsvoering van ondernemers. Ook belemmeringen door tekorten aan productiemiddelen, materiaal en ruimte bereikten een recordhoogte. Het ondernemersvertrouwen nam in het tweede kwartaal van 2022 wel toe, vooral voor de horeca. Binnen andere bedrijfstakken was de toename gematigder of daalde het ondernemersvertrouwen. Dit melden het CBS, KVK, het Economisch Instituut voor de Bouw, MKB-Nederland en VNO-NCW op basis van de Conjunctuurenquête Nederland.

De gegevens voor dit onderzoek zijn begin april verzameld.

Voor het vierde kwartaal op rij gaven ondernemers aan dat ze in de bedrijfsvoering het vaakst belemmerd worden door personeelstekort. Aan het begin van het tweede kwartaal gaf 34 procent van de ondernemers dit aan, tegenover 13 procent een jaar eerder. Het tekort aan productiemiddelen, materiaal en ruimte was met een recordpercentage van 19 procent een toenemende belemmering. Ook gaven steeds minder ondernemers aan helemaal niet belemmerd te worden bij de productie en zakelijke activiteiten.

Tekorten als voornaamste belemmering bij bedrijfsvoering
JaarKwartaalTekort aan arbeidskrachten (% bedrijven)Tekort aan productiemiddelen (% bedrijven)
20151e kwartaal2,72,5
20152e kwartaal3,12,7
20153e kwartaal4,33,8
20154e kwartaal5,34,0
20161e kwartaal4,62,5
20162e kwartaal5,42,8
20163e kwartaal6,72,3
20164e kwartaal8,32,8
20171e kwartaal8,72,5
20172e kwartaal10,43,2
20173e kwartaal15,63,7
20174e kwartaal16,55,1
20181e kwartaal18,44,1
20182e kwartaal20,04,8
20183e kwartaal25,24,8
20184e kwartaal25,94,6
20191e kwartaal24,14,9
20192e kwartaal24,04,6
20193e kwartaal24,93,7
20194e kwartaal24,53,5
20201e kwartaal21,83,4
20202e kwartaal8,84,3
20203e kwartaal9,14,1
20204e kwartaal10,83,7
20211e kwartaal10,14,0
20212e kwartaal12,87,6
20213e kwartaal23,112,8
20214e kwartaal30,413,7
20221e kwartaal27,713,6
20222e kwartaal33,618,9
Bron: CBS, EIB, KVK, MKB-Nederland, VNO-NCW

Met bijna de helft van de ondernemers gaven zakelijke dienstverleners, waaronder bijvoorbeeld uitzendbureaus vallen, wederom het vaakst aan dat personeelstekort de belangrijkste belemmering is. Het percentage detaillisten dat in de bedrijfsvoering door een tekort aan personeel werd belemmerd steeg het meest, en verdubbelde ongeveer tot 39 procent. Ondernemers binnen de delfstoffenwinning ervoeren veruit het minst vaak personeelstekort. Een tekort aan productiemiddelen werd het vaakst als belemmering genoemd door autohandelaren (36 procent). Voor de detailhandel is dit aandeel meer dan verdubbeld ten opzichte van begin 2022, en ook voor de bouwnijverheid steeg dit percentage flink.

Ondernemersvertrouwen neemt toe

Aan het begin van het tweede kwartaal 2022 nam het ondernemersvertrouwen toe, nadat het een kwartaal eerder afnam. De stemmingsindicator kwam uit op 16,8 en was voor het vijfde kwartaal op een rij positief. Het ondernemersvertrouwen is opgebouwd uit realisaties, waarbij ondernemers beoordelen of bepaalde indicatoren verbeterden ten opzichte van een kwartaal eerder, en voor een kleiner deel uit verwachtingen. Sinds het begin van de coronapandemie fluctueerde het ondernemersvertrouwen sterk, mede onder invloed van coronamaatregelen. In februari 2022 verviel het grootste gedeelte van de coronamaatregelen.

Ondernemersvertrouwen
JaarKwartaalOndernemersvertrouwen
20151e kwartaal5,6
20152e kwartaal5,4
20153e kwartaal8,7
20154e kwartaal7,4
20161e kwartaal9,3
20162e kwartaal8,8
20163e kwartaal7,9
20164e kwartaal9,2
20171e kwartaal14,7
20172e kwartaal15,5
20173e kwartaal15,9
20174e kwartaal13,4
20181e kwartaal18,1
20182e kwartaal14,2
20183e kwartaal15,0
20184e kwartaal13,4
20191e kwartaal10,6
20192e kwartaal12,0
20193e kwartaal10,6
20194e kwartaal6,6
20201e kwartaal6,4
20202e kwartaal-37,2
20203e kwartaal-19,3
20204e kwartaal-4,0
20211e kwartaal-6,0
20212e kwartaal2,3
20213e kwartaal18,4
20214e kwartaal19,8
20221e kwartaal6,4
20222e kwartaal16,8
Bron: CBS, EIB, KVK, MKB-Nederland, VNO-NCW

Sentiment in meeste bedrijfstakken positief

Het ondernemersvertrouwen nam aan het begin van het tweede kwartaal 2022 in de meeste bedrijfstakken toe en was in alle bedrijfstakken positief, uitgezonderd de delfstoffenwinning. In de horeca sloeg het sentiment flink om en was het ondernemersvertrouwen, na een dal een kwartaal eerder, het hoogst van alle bedrijfstakken. Horecaondernemers zagen de omzet en het economisch klimaat de afgelopen drie maanden verbeteren en verwachtten daarnaast dat de omzet de komende drie maanden zal toenemen.

Binnen de bedrijfstak informatie en communicatie en de groothandel nam het positieve sentiment verder toe, onder andere doordat meer ondernemers een omzettoename verwachtten. Ondernemers binnen de bouwnijverheid waren positief gestemd, maar het vertrouwen nam wel af. Dit kwam vooral doordat de productie de afgelopen drie maanden afnam. In de delfstoffenwinning daalde het ondernemersvertrouwen, en was aan het begin van het tweede kwartaal negatief.

Ondernemersvertrouwen bedrijfstakken
Bedrijfstak2022 2e kwartaal2022 1e kwartaal
Niet-financieel bedrijfsleven16,86,4
Horeca40,9-35,3
Groothandel en handelsbemiddeling18,49,9
Informatie en communicatie17,24,6
Vervoer en opslag13,114,1
Zakelijke dienstverlening12,912,4
Bouwnijverheid12,523,1
Industrie10,89,0
Verhuur en handel onroerend goed6,26
Autohandel en -reparatie4,51,7
Detailhandel (niet in auto's)1,8-5,0
Delfstoffenwinning-2,04,5
Bron: CBS, EIB, KVK, MKB-Nederland, VNO-NCW

Zorgen om prijsstijgingen in komende 12 maanden

Voor de komende twaalf maanden maken ondernemers zich op commercieel gebied vooral zorgen over de prijsstijgingen van benodigd materiaal, energie en diensten. 46,5 procent van de ondernemers gaf dit begin april 2022 aan. Vooral ondernemers binnen de industrie en bouwnijverheid noemden dit als zorgelijke situatie voor het komende jaar. Daarnaast maakt 19 procent van de ondernemers zich zorgen over internationale politieke spanningen, conflicten en sancties. Delfstoffenwinnaars gaven dit het vaakst aan (29 procent), en ook bij de bedrijfstak vervoer en opslag was dit percentage relatief hoog. 16 procent van de ondernemers gaf aan helemaal geen zorgelijke situaties te ervaren.

Meest zorgelijke situatie voor bedrijf in de komende 12 maanden
Zorgelijke situaties voor commeci�le ontwikkeling bedrijf in komende 12 maandenBedrijven (% bedrijven)
Prijsstijgingen benodigde
materialen, energie, diensten
46,5
Internationale politieke spanningen, conflicten en sancties18,5
Geen zorgelijke situaties15,7
Uitbraak infectieziekten10,3
Overig6,4
Toename (cyber)criminaliteit1,4
Toegang tot financiering1,2