Ondernemers optimistischer voor 2022
De gegevens voor dit onderzoek zijn begin oktober 2021 verzameld. Voor 2022 zijn de verwachtingen van ondernemers niet alleen positiever dan een jaar geleden voor 2021, de verwachtingen zijn ook vergeleken met eerdere jaren hoog. Bijna 34 procent van de ondernemers verwacht in 2022 meer personeel in dienst te hebben dan in 2021, nog geen 5 procent voorziet een personeelsafname. Overigens hebben steeds meer ondernemers moeite om voldoende personeel te vinden. Begin oktober 2021 gaf ruim 30 procent van de ondernemers aan belemmerd te worden door personeelstekort. In juli was dit nog ongeveer 23 procent.
Meer investeringen en omzet
Er zijn meer ondernemers die voor 2022 een toename van de investeringen voorzien dan een afname, per saldo ruim 15 procent. In 2020 werd nog een afname van de investeringen verwacht voor 2021. Per saldo verwacht ruim 37 procent van de ondernemers een hogere omzet dan in het lopende jaar, tegen bijna 18 procent een jaar eerder. Voor de buitenlandse omzet verwacht per saldo bijna 23 procent van de ondernemers komend jaar een verbetering.
Omzet (Saldo % bedrijven die toename en afname verwachten) | Buitenlandse omzet (Saldo % bedrijven die toename en afname verwachten) | Personeelssterkte (Saldo % bedrijven die toename en afname verwachten) | Investeringen (Saldo % bedrijven die toename en afname verwachten) | |
---|---|---|---|---|
2012 | 0,8 | 11,9 | -14,3 | -8,9 |
2013 | 11,7 | 16,7 | -13,1 | -5,5 |
2014 | 24,3 | 18 | -2,1 | 4,6 |
2015 | 28,1 | 19 | 5,4 | 6 |
2016 | 29,1 | 15,8 | 10,5 | 7,9 |
2017 | 30,4 | 14,6 | 17,7 | 10 |
2018 | 30,4 | 14,5 | 17,2 | 8,5 |
2019 | 18,9 | 10,1 | 13 | 5 |
2020 | 17,8 | 12,6 | 3,9 | -6,3 |
2021 | 37,2 | 22,6 | 29,1 | 15,3 |
Bron: CBS, EIB, KVK, MKB-Nederland, VNO-NCW |
Ondernemersvertrouwen neemt licht toe
Het ondernemersvertrouwen kwam aan het begin van het vierde kwartaal 2021 uit op 19,8. Dit is ongeveer 1 punt hoger dan een kwartaal eerder en het hoogste niveau sinds het begin van de meting in 2008. Sinds het tweede kwartaal van 2021 is het ondernemersvertrouwen weer positief, na een diep dal ten gevolge van de coronacrisis.
Jaar | Kwartaal | Ondernemersvertrouwen |
---|---|---|
2008 | 4e kwartaal | -7,0 |
2009 | 1e kwartaal | -24,3 |
2009 | 2e kwartaal | -29,7 |
2009 | 3e kwartaal | -23,5 |
2009 | 4e kwartaal | -13,5 |
2010 | 1e kwartaal | -7,1 |
2010 | 2e kwartaal | 0,5 |
2010 | 3e kwartaal | 3,4 |
2010 | 4e kwartaal | 6,1 |
2011 | 1e kwartaal | 7,2 |
2011 | 2e kwartaal | 10,1 |
2011 | 3e kwartaal | 3,2 |
2011 | 4e kwartaal | -4,4 |
2012 | 1e kwartaal | -6,3 |
2012 | 2e kwartaal | -6,8 |
2012 | 3e kwartaal | -8,6 |
2012 | 4e kwartaal | -9,2 |
2013 | 1e kwartaal | -10,7 |
2013 | 2e kwartaal | -11,7 |
2013 | 3e kwartaal | -8,7 |
2013 | 4e kwartaal | -2,7 |
2014 | 1e kwartaal | 1,6 |
2014 | 2e kwartaal | 4,7 |
2014 | 3e kwartaal | 2,9 |
2014 | 4e kwartaal | 4,9 |
2015 | 1e kwartaal | 5,6 |
2015 | 2e kwartaal | 5,4 |
2015 | 3e kwartaal | 8,7 |
2015 | 4e kwartaal | 7,4 |
2016 | 1e kwartaal | 9,3 |
2016 | 2e kwartaal | 8,8 |
2016 | 3e kwartaal | 7,9 |
2016 | 4e kwartaal | 9,2 |
2017 | 1e kwartaal | 14,7 |
2017 | 2e kwartaal | 15,5 |
2017 | 3e kwartaal | 15,9 |
2017 | 4e kwartaal | 13,4 |
2018 | 1e kwartaal | 18,1 |
2018 | 2e kwartaal | 14,2 |
2018 | 3e kwartaal | 15,0 |
2018 | 4e kwartaal | 13,4 |
2019 | 1e kwartaal | 10,6 |
2019 | 2e kwartaal | 12,0 |
2019 | 3e kwartaal | 10,6 |
2019 | 4e kwartaal | 6,6 |
2020 | 1e kwartaal | 6,4 |
2020 | 2e kwartaal | -37,2 |
2020 | 3e kwartaal | -19,3 |
2020 | 4e kwartaal | -4,0 |
2021 | 1e kwartaal | -6,0 |
2021 | 2e kwartaal | 2,3 |
2021 | 3e kwartaal | 18,4 |
2021 | 4e kwartaal | 19,8 |
Bron: CBS, EIB, KVK, MKB-Nederland, VNO-NCW |
Sentiment in alle bedrijfstakken overwegend positief
In alle bedrijfstakken was het sentiment positief, al nam het ondernemersvertrouwen in meerdere bedrijfstakken af. Binnen de autohandel was de afname van het vertrouwen het grootst, vooral doordat de autohandelaren minder omzet verwachten in het vierde kwartaal. Ook horecaondernemers waren minder optimistisch dan een kwartaal eerder, maar het ondernemersvertrouwen bleef het hoogst van alle bedrijfstakken. Horecaondernemers gaven aan dat de omzet en het economisch klimaat de afgelopen drie maanden verbeterden ten opzichte van het tweede kwartaal, toen er nog strengere coronamaatregelen van kracht waren. Over de verwachte omzet in de komende drie maanden waren zij een stuk minder positief dan begin juli. Binnen de bouwnijverheid nam het ondernemersvertrouwen juist flink toe. Ondernemers binnen deze bedrijfstak oordeelden positiever over de orderpositie en de gerealiseerde productie van de afgelopen drie maanden en waren eveneens positiever over de verwachte personeelssterkte.
Bedrijfstak | 2021 4e kwartaal | 2021 3e kwartaal |
---|---|---|
Niet-financieel bedrijfsleven | 19,8 | 18,4 |
Horeca | 34,5 | 39,8 |
Bouwnijverheid | 24,9 | 13,2 |
Groothandel en handelsbemiddeling | 23,5 | 25,9 |
Delfstoffenwinning | 22,1 | 15,2 |
Informatie en communicatie | 21,8 | 15,7 |
Vervoer en opslag | 20,2 | 23 |
Zakelijke dienstverlening | 20 | 16,2 |
Industrie | 12,3 | 12,3 |
Autohandel en - reparatie | 4,8 | 16,1 |
Verhuur en handel van onroerend goed | 4,6 | 0 |
Detailhandel (niet in auto's) | 1,9 | 5,7 |
Bron: CBS, EIB, KVK, MKB-Nederland, VNO-NCW |
Bronnen
- StatLine – Ondernemersvertrouwen; bedrijfstakken
- StatLine – Conjunctuurenquête Nederland; kwartaal; bedrijfstakken
Relevante links
- Website - Staat van het MKB
- Website - Ondernemersplein
- Nieuwsbericht - Ondernemersvertrouwen hoger aan begin derde kwartaal
- Privacy - Privacyregels CBS