Nederlanders korter, maar nog steeds lang

17-9-2021 00:00

Nederlandse mannen van 19 jaar zijn in 2020 volgens eigen opgave gemiddeld 182,9 cm lang, 19-jarige vrouwen meten 169,3 cm. In de loop van de vorige eeuw zijn we steeds langer geworden, maar sinds 1980 is de groei er uit. De mannen geboren in 2001 werden gemiddeld 1 cm kleiner dan de generatie uit 1980, vrouwen gemiddeld 1,4 cm. Dit blijkt uit nieuw onderzoek op basis van cijfers uit de gezondheidsenquêtes van het CBS, de GGD’en en het RIVM.

Voor dit onderzoek zijn alle lengtegegevens uit de Gezondheidsenquête (1981–2020) en de Gezondheidsmonitor Volwassenen en Ouderen (2012, 2016 en 2020) geanalyseerd. Deze onderzoeken zijn gebaseerd op zelfrapportage. Dit onderzoek is beperkt tot personen die in Nederland geboren zijn. In totaal zijn de lengtes geanalyseerd van 719 duizend personen van 19 tot en met 60 jaar. Deze lengtes zijn vervolgens toegewezen aan de overeenkomstige geboortejaren van de respondenten. Per geboortejaar worden schattingen gegeven voor de gemiddelde lengte op 19-jarige leeftijd van die generatie.

Generatie geboren rond 1980 het langst

Volgens de uitkomsten van het onderzoek werden mannen die zijn geboren in 1930 gemiddeld 175,6 cm lang, degenen die zijn geboren in 1980 bereikten een lengte van 183,9 cm. Mannen zijn dus in 50 jaar tijd gemiddeld 8,3 cm langer geworden. Ook vrouwen groeiden flink. Zo werd de generatie vrouwen uit 1930 gemiddeld 165,4 cm, zij die in 1980 werden geboren kwamen uit op 170,7 cm, bijna 5,3 cm meer. Bij de generaties na begin jaren 80 is de lengtegroei gestopt. De huidige 19-jarige mannen, geboren in het begin van het millennium, zijn gemiddeld 1 cm kleiner, de vrouwen zijn gemiddeld 1,4 cm kleiner.

De afname hangt deels samen met de toegenomen immigratie van minder lange nieuwe bevolkingsgroepen en de hieruit in Nederland geboren kinderen. Maar ook bij de generaties bij wie ook beide ouders in Nederland zijn geboren, en bij de generaties bij wie alle vier de grootouders in Nederland zijn geboren, stagneerde de groei. Mannen zonder migratieachtergrond werden niet nóg langer en bij vrouwen zonder migratieachtergrond is een neerwaartse trend te zien.

Gemiddelde lengte naar geboortejaar, 1930-2001
Geboortejaar	Mannen (Lengte op 19-jarige leeftijd in cm¹)	Vrouwen (Lengte op 19-jarige leeftijd in cm¹)
1930	175,6	165,4
1931	175,6	166
1932	175,7	166
1933	176,5	166,6
1934	176,2	166
1935	176,3	165,7
1936	176,3	165,7
1937	176,6	165,9
1938	176,5	166,1
1939	177,2	166,3
1940	177,3	166
1941	177,5	166,2
1942	177,6	166,4
1943	177,6	166,6
1944	178	166,5
1945	178	166,5
1946	178,8	166,7
1947	179	166,8
1948	179,2	166,9
1949	179,6	167
1950	179,4	166,8
1951	179,9	167
1952	179,9	167
1953	180,1	167,2
1954	180,4	167,4
1955	180,8	167,6
1956	181	167,7
1957	181,1	167,9
1958	181,4	168
1959	181,6	168,2
1960	181,7	168,5
1961	181,8	168,6
1962	182	168,6
1963	182,1	168,9
1964	182,5	169,1
1965	182,8	169,3
1966	183	169,6
1967	183,1	169,7
1968	183,3	169,9
1969	183,4	170,1
1970	183,5	170,1
1971	183,5	170,2
1972	183,4	170,2
1973	183,5	170,2
1974	183,6	170,3
1975	183,5	170,4
1976	183,8	170,4
1977	183,8	170,4
1978	183,5	170,6
1979	183,8	170,7
1980	183,9	170,7
1981	183,7	170,3
1982	183,8	170,5
1983	183,6	170,4
1984	183,4	170,3
1985	183,4	170,2
1986	183,4	170
1987	183,3	170
1988	183,4	169,9
1989	183,3	169,8
1990	183,4	169,7
1991	183,1	169,8
1992	183,1	169,5
1993	183,2	169,5
1994	183,2	169,4
1995	183,3	169,6
1996	182,8	169,5
1997	183,2	169,5
1998	183,3	169,5
1999	183,6	169,5
2000	183,4	169,5
2001	182,9	169,3
Bron: CBS, GGD’en en RIVM
¹ De cijfers voor het laatste cohort (geboortejaar 2001) geven dus de gemiddelde lengte voor 19-jarigen in 2020.

Gemiddelde lengte naar geboortejaar, 1930-2001
Geboortejaar	Mannen (Lengte op 19-jarige leeftijd in cm¹)	Vrouwen (Lengte op 19-jarige leeftijd in cm¹)
1930	175,6	165,4
1931	175,6	166
1932	175,7	166
1933	176,5	166,6
1934	176,2	166
1935	176,3	165,7
1936	176,3	165,7
1937	176,6	165,9
1938	176,5	166,1
1939	177,2	166,3
1940	177,3	166
1941	177,5	166,2
1942	177,6	166,4
1943	177,6	166,6
1944	178	166,5
1945	178	166,5
1946	178,8	166,7
1947	179	166,8
1948	179,2	166,9
1949	179,6	167
1950	179,4	166,8
1951	179,9	167
1952	179,9	167
1953	180,1	167,2
1954	180,4	167,4
1955	180,8	167,6
1956	181	167,7
1957	181,1	167,9
1958	181,4	168
1959	181,6	168,2
1960	181,7	168,5
1961	181,8	168,6
1962	182	168,6
1963	182,1	168,9
1964	182,5	169,1
1965	182,8	169,3
1966	183	169,6
1967	183,1	169,7
1968	183,3	169,9
1969	183,4	170,1
1970	183,5	170,1
1971	183,5	170,2
1972	183,4	170,2
1973	183,5	170,2
1974	183,6	170,3
1975	183,5	170,4
1976	183,8	170,4
1977	183,8	170,4
1978	183,5	170,6
1979	183,8	170,7
1980	183,9	170,7
1981	183,7	170,3
1982	183,8	170,5
1983	183,6	170,4
1984	183,4	170,3
1985	183,4	170,2
1986	183,4	170
1987	183,3	170
1988	183,4	169,9
1989	183,3	169,8
1990	183,4	169,7
1991	183,1	169,8
1992	183,1	169,5
1993	183,2	169,5
1994	183,2	169,4
1995	183,3	169,6
1996	182,8	169,5
1997	183,2	169,5
1998	183,3	169,5
1999	183,6	169,5
2000	183,4	169,5
2001	182,9	169,3
Bron: CBS, GGD’en en RIVM
¹ De cijfers voor het laatste cohort (geboortejaar 2001) geven dus de gemiddelde lengte voor 19-jarigen in 2020.

21 procent van de mannen langer dan 190 cm

Begin jaren 50 waren lange mannen (190 cm of meer) nog zeer bijzonder. Niet meer dan 3 procent van de generatie uit 1930–1934 bereikte een lengte van minimaal 190 cm. In 2020 is ruim een op de vijf jonge mannen minstens 190 cm lang, 7 procent is minstens 195 cm lang. Een lengte korter dan 175 cm was in de jaren 50 heel normaal voor een man: 42 procent van de jonge mannen was kleiner dan 175 cm. Deze lengte zien we minder in het huidige straatbeeld: 12 procent van de jonge mannen heeft de 175 cm niet gehaald.

Ontwikkeling gemiddelde lengte mannen
	kleiner dan 175 cm (%)	175-179 cm (%)	180-184 cm (%)	185-189 cm (%)	190-194 cm (%)	langer dan 194 cm (%)
1930-1934	42,3	26,2	19,4	8,8	2,7	0,6
1935-1939	38,5	27	20,3	10,2	3,2	0,8
1940-1944	33,5	25,8	23,9	11,2	4,6	1
1945-1949	26,3	25,4	25,7	15,1	5,7	1,8
1950-1954	21,4	25,5	26,7	16,9	7	2,5
1955 -1959	16,4	23	28,2	20	9	3,4
1960-1964	13,9	20,7	28,2	22	10,6	4,5
1965-1969	10,8	18,4	27,4	24,7	12,5	6,1
1970-1974	10,6	17,2	27	24,4	13,7	7,1
1975-1979	9,3	18,8	25,6	24,7	13,9	7,8
1980-1984	9,9	16,9	27,3	24,3	13,5	8,1
1985-1989	11,1	17,7	25,3	25,3	13,2	7,3
1990-1994	11,9	17,9	25,9	23,6	13,5	7,2
1995-1999	11,5	17,7	26,5	24,1	13,1	7,1
2000-2001	11,7	16,8	27,1	23,8	13,4	7,1
Bron: CBS, GGD’en en RIVM

Ontwikkeling gemiddelde lengte mannen
	kleiner dan 175 cm (%)	175-179 cm (%)	180-184 cm (%)	185-189 cm (%)	190-194 cm (%)	langer dan 194 cm (%)
1930-1934	42,3	26,2	19,4	8,8	2,7	0,6
1935-1939	38,5	27	20,3	10,2	3,2	0,8
1940-1944	33,5	25,8	23,9	11,2	4,6	1
1945-1949	26,3	25,4	25,7	15,1	5,7	1,8
1950-1954	21,4	25,5	26,7	16,9	7	2,5
1955 -1959	16,4	23	28,2	20	9	3,4
1960-1964	13,9	20,7	28,2	22	10,6	4,5
1965-1969	10,8	18,4	27,4	24,7	12,5	6,1
1970-1974	10,6	17,2	27	24,4	13,7	7,1
1975-1979	9,3	18,8	25,6	24,7	13,9	7,8
1980-1984	9,9	16,9	27,3	24,3	13,5	8,1
1985-1989	11,1	17,7	25,3	25,3	13,2	7,3
1990-1994	11,9	17,9	25,9	23,6	13,5	7,2
1995-1999	11,5	17,7	26,5	24,1	13,1	7,1
2000-2001	11,7	16,8	27,1	23,8	13,4	7,1
Bron: CBS, GGD’en en RIVM

Bij vrouwen is het beeld vergelijkbaar. Rond 1950 was een vrouw van 180 cm lang nog zeldzaam. Nog geen 2 procent van de vrouwelijke generatie uit de jaren 30 bereikte deze lengte. Tegenwoordig lopen er meer lange vrouwen rond. Bijna een op de 10 meisjes die rond 1980 zijn geboren werd minstens 180 cm lang. Dit aantal loopt wel wat terug bij de jongste generatie.

Ontwikkeling gemiddelde lengte vrouwen
	kleiner dan 160 cm (%)	160-164 cm (%)	165-169 cm (%)	170-174 cm (%)	175-179 cm (%)	langer dan 179 cm (%)
1930-1934	14,5	22	34,5	20	7,6	1,5
1935-1939	15,1	22,8	33,8	19,5	7,4	1,4
1940-1944	12,7	22,9	33,5	21,2	8	1,7
1945-1949	11,8	22,3	33,2	21,4	9,1	2,2
1950-1954	11,1	21,4	32,9	22	9,9	2,8
1955 -1959	9,3	19	32,4	23,7	11,9	3,7
1960-1964	6,8	18,3	30,1	25,7	14	5,1
1965-1969	5,3	14,1	30	27,5	16,2	6,9
1970-1974	4,8	13,8	27,3	28,8	17,1	8,3
1975-1979	4,6	12,8	26,6	27,5	19,6	8,9
1980-1984	5,1	12,7	26,9	27,8	18,3	9,2
1985-1989	5,6	14	27,6	27,2	17,2	8,3
1990-1994	6,1	15,7	27,9	26,4	16,5	7,5
1995-1999	6,4	16,6	27,1	25,7	16,7	7,5
2000-2001	7,1	16	26,8	26,4	16,7	7,2
Bron: CBS, GGD’en en RIVM

Ontwikkeling gemiddelde lengte vrouwen
	kleiner dan 160 cm (%)	160-164 cm (%)	165-169 cm (%)	170-174 cm (%)	175-179 cm (%)	langer dan 179 cm (%)
1930-1934	14,5	22	34,5	20	7,6	1,5
1935-1939	15,1	22,8	33,8	19,5	7,4	1,4
1940-1944	12,7	22,9	33,5	21,2	8	1,7
1945-1949	11,8	22,3	33,2	21,4	9,1	2,2
1950-1954	11,1	21,4	32,9	22	9,9	2,8
1955 -1959	9,3	19	32,4	23,7	11,9	3,7
1960-1964	6,8	18,3	30,1	25,7	14	5,1
1965-1969	5,3	14,1	30	27,5	16,2	6,9
1970-1974	4,8	13,8	27,3	28,8	17,1	8,3
1975-1979	4,6	12,8	26,6	27,5	19,6	8,9
1980-1984	5,1	12,7	26,9	27,8	18,3	9,2
1985-1989	5,6	14	27,6	27,2	17,2	8,3
1990-1994	6,1	15,7	27,9	26,4	16,5	7,5
1995-1999	6,4	16,6	27,1	25,7	16,7	7,5
2000-2001	7,1	16	26,8	26,4	16,7	7,2
Bron: CBS, GGD’en en RIVM

Grote Friezen, kleine Limburgers

Er is een opvallend groot lengteverschil tussen mensen uit het noorden en zuiden van Nederland. Dit verschil in lengte is er al jaren. Het gemiddelde lengteverschil tussen bijvoorbeeld een jonge Fries en een jonge Limburger blijft al decennia stabiel tussen 3 en 3,5 cm, bij de vrouwen uit deze provincies ligt dit verschil rond 3 cm. De Limburgers zijn de kleinste Nederlanders, gevolgd door de Brabanders en de Zeeuwen. De Groningers, Friezen, Drentenaren en Overijsselaren zijn de langste mensen van Nederland. Dit geldt zeker voor de huidige veertigers, die gemiddeld 185 cm (mannen) en 172 cm (vrouwen) zijn.

Ontwikkeling gemiddelde lengte mannen per provincie
	Groningen (Lengte op 19-jarige leeftijd in cm)	Friesland (Lengte op 19-jarige leeftijd in cm)	Drenthe (Lengte op 19-jarige leeftijd in cm)	Zeeland (Lengte op 19-jarige leeftijd in cm)	Noord-Brabant (Lengte op 19-jarige leeftijd in cm)	Limburg (Lengte op 19-jarige leeftijd in cm)
1930-1939	176,6	177	177,1	176,2	175,3	174,1
1940-1949	179,9	179,7	179,5	178,4	177	176,5
1950-1959	181,3	182,1	180,9	180	179	178,6
1960-1969	183,6	184,1	183,4	181,9	181,4	180,6
1970-1979	184,7	185,1	184,8	182,9	182,7	181,8
1980-1989	184,9	185,2	184,9	183	182,5	181,8
1990-1999	184,5	185	184,6	182,6	182,4	181,4
Bron: CBS, GGD’en en RIVM

Ontwikkeling gemiddelde lengte mannen per provincie
	Groningen (Lengte op 19-jarige leeftijd in cm)	Friesland (Lengte op 19-jarige leeftijd in cm)	Drenthe (Lengte op 19-jarige leeftijd in cm)	Zeeland (Lengte op 19-jarige leeftijd in cm)	Noord-Brabant (Lengte op 19-jarige leeftijd in cm)	Limburg (Lengte op 19-jarige leeftijd in cm)
1930-1939	176,6	177	177,1	176,2	175,3	174,1
1940-1949	179,9	179,7	179,5	178,4	177	176,5
1950-1959	181,3	182,1	180,9	180	179	178,6
1960-1969	183,6	184,1	183,4	181,9	181,4	180,6
1970-1979	184,7	185,1	184,8	182,9	182,7	181,8
1980-1989	184,9	185,2	184,9	183	182,5	181,8
1990-1999	184,5	185	184,6	182,6	182,4	181,4
Bron: CBS, GGD’en en RIVM

Ontwikkeling gemiddelde lengte vrouwen per provincie
Groningen (Lengte op 19-jarige leeftijd in cm) Friesland (Lengte op 19-jarige leeftijd in cm) Drenthe (Lengte op 19-jarige leeftijd in cm) Zeeland (Lengte op 19-jarige leeftijd in cm) Noord-Brabant (Lengte op 19-jarige leeftijd in cm) Limburg (Lengte op 19-jarige leeftijd in cm)
1930-1939 167,5 167,3 166,6 166,2 165,4 164,4
1940-1949 167,7 168,1 168,1 165,8 165,5 165
1950-1959 169 169,1 168,7 167 166,2 165,7
1960-1969 170,1 170,6 170,4 168,8 168,2 167,4
1970-1979 171,3 171,6 171,6 169,8 169,4 168,8
1980-1989 171,3 171,8 171,4 169,8 169,4 168,7
1990-1999 170,8 171,3 170,8 169,2 168,9 168
Bron: CBS, GGD’en en RIVM
Ontwikkeling gemiddelde lengte vrouwen per provincie
Groningen (Lengte op 19-jarige leeftijd in cm) Friesland (Lengte op 19-jarige leeftijd in cm) Drenthe (Lengte op 19-jarige leeftijd in cm) Zeeland (Lengte op 19-jarige leeftijd in cm) Noord-Brabant (Lengte op 19-jarige leeftijd in cm) Limburg (Lengte op 19-jarige leeftijd in cm)
1930-1939 167,5 167,3 166,6 166,2 165,4 164,4
1940-1949 167,7 168,1 168,1 165,8 165,5 165
1950-1959 169 169,1 168,7 167 166,2 165,7
1960-1969 170,1 170,6 170,4 168,8 168,2 167,4
1970-1979 171,3 171,6 171,6 169,8 169,4 168,8
1980-1989 171,3 171,8 171,4 169,8 169,4 168,7
1990-1999 170,8 171,3 170,8 169,2 168,9 168
Bron: CBS, GGD’en en RIVM

Ontwikkeling gemiddelde lengte vrouwen per provincie
	Groningen (Lengte op 19-jarige leeftijd in cm)	Friesland (Lengte op 19-jarige leeftijd in cm)	Drenthe (Lengte op 19-jarige leeftijd in cm)	Zeeland (Lengte op 19-jarige leeftijd in cm)	Noord-Brabant (Lengte op 19-jarige leeftijd in cm)	Limburg (Lengte op 19-jarige leeftijd in cm)
1930-1939	167,5	167,3	166,6	166,2	165,4	164,4
1940-1949	167,7	168,1	168,1	165,8	165,5	165
1950-1959	169	169,1	168,7	167	166,2	165,7
1960-1969	170,1	170,6	170,4	168,8	168,2	167,4
1970-1979	171,3	171,6	171,6	169,8	169,4	168,8
1980-1989	171,3	171,8	171,4	169,8	169,4	168,7
1990-1999	170,8	171,3	170,8	169,2	168,9	168
Bron: CBS, GGD’en en RIVM

Ontwikkeling gemiddelde lengte vrouwen per provincie
	Groningen (Lengte op 19-jarige leeftijd in cm)	Friesland (Lengte op 19-jarige leeftijd in cm)	Drenthe (Lengte op 19-jarige leeftijd in cm)	Zeeland (Lengte op 19-jarige leeftijd in cm)	Noord-Brabant (Lengte op 19-jarige leeftijd in cm)	Limburg (Lengte op 19-jarige leeftijd in cm)
1930-1939	167,5	167,3	166,6	166,2	165,4	164,4
1940-1949	167,7	168,1	168,1	165,8	165,5	165
1950-1959	169	169,1	168,7	167	166,2	165,7
1960-1969	170,1	170,6	170,4	168,8	168,2	167,4
1970-1979	171,3	171,6	171,6	169,8	169,4	168,8
1980-1989	171,3	171,8	171,4	169,8	169,4	168,7
1990-1999	170,8	171,3	170,8	169,2	168,9	168
Bron: CBS, GGD’en en RIVM

Nederland nog altijd het langste volk ter wereld

Ruim een eeuw geleden bevonden de langste mensen zich nog voornamelijk in Noord-Amerika en Noord-Europa (Zweden en Noorwegen). De eerste generatie Nederlanders die de status van langste ter wereld bereikte werd naar schatting eind jaren 50 geboren, blijkt uit internationaal onderzoek. Dit geldt zowel voor de vrouwen als de mannen. De generatie geboren begin deze eeuw heeft deze status nog steeds.

Lengterangschikking van Nederlanders in de wereld (200 landen) ¹
	Mannen	Vrouwen
1900	10	32
1901	9	30
1902	9	29
1903	9	26
1904	9	26
1905	8	24
1906	8	22
1907	6	21
1908	6	19
1909	6	18
1910	6	14
1911	6	12
1912	6	11
1913	5	11
1914	5	10
1915	5	10
1916	5	7
1917	5	6
1918	4	6
1919	4	6
1920	4	6
1921	4	6
1922	4	6
1923	4	4
1924	4	4
1925	4	4
1926	4	4
1927	4	4
1928	4	4
1929	4	4
1930	3	4
1931	3	4
1932	3	2
1933	3	2
1934	3	2
1935	3	2
1936	3	2
1937	2	2
1938	2	2
1939	2	2
1940	2	2
1941	2	2
1942	2	2
1943	2	2
1944	2	2
1945	2	2
1946	2	2
1947	2	2
1948	2	2
1949	2	2
1950	2	2
1951	2	2
1952	2	2
1953	2	2
1954	2	2
1955	2	2
1956	2	2
1957	2	1
1958	1	1
1959	1	1
1960	1	1
1961	1	1
1962	1	1
1963	1	1
1964	1	1
1965	1	1
1966	2	1
1967	2	1
1968	1	1
1969	1	1
1970	1	1
1971	1	1
1972	1	1
1973	1	1
1974	1	1
1975	1	1
1976	1	1
1977	1	1
1978	1	1
1979	1	1
1980	1	1
1981	1	1
1982	1	1
1983	1	1
1984	1	1
1985	1	1
1986	1	1
1987	1	1
1988	1	1
1989	1	1
1990	1	1
1991	1	1
1992	1	1
1993	1	1
1994	1	1
1995	1	1
1996	1	1
1997	1	1
1998	1	1
1999	1	1
2000	1	1
¹ Rang van lengte op 18-jarige leeftijd (1900-1966) en 19-jarige leeftijd (1966-2000).

Lengterangschikking van Nederlanders in de wereld (200 landen) ¹
	Mannen	Vrouwen
1900	10	32
1901	9	30
1902	9	29
1903	9	26
1904	9	26
1905	8	24
1906	8	22
1907	6	21
1908	6	19
1909	6	18
1910	6	14
1911	6	12
1912	6	11
1913	5	11
1914	5	10
1915	5	10
1916	5	7
1917	5	6
1918	4	6
1919	4	6
1920	4	6
1921	4	6
1922	4	6
1923	4	4
1924	4	4
1925	4	4
1926	4	4
1927	4	4
1928	4	4
1929	4	4
1930	3	4
1931	3	4
1932	3	2
1933	3	2
1934	3	2
1935	3	2
1936	3	2
1937	2	2
1938	2	2
1939	2	2
1940	2	2
1941	2	2
1942	2	2
1943	2	2
1944	2	2
1945	2	2
1946	2	2
1947	2	2
1948	2	2
1949	2	2
1950	2	2
1951	2	2
1952	2	2
1953	2	2
1954	2	2
1955	2	2
1956	2	2
1957	2	1
1958	1	1
1959	1	1
1960	1	1
1961	1	1
1962	1	1
1963	1	1
1964	1	1
1965	1	1
1966	2	1
1967	2	1
1968	1	1
1969	1	1
1970	1	1
1971	1	1
1972	1	1
1973	1	1
1974	1	1
1975	1	1
1976	1	1
1977	1	1
1978	1	1
1979	1	1
1980	1	1
1981	1	1
1982	1	1
1983	1	1
1984	1	1
1985	1	1
1986	1	1
1987	1	1
1988	1	1
1989	1	1
1990	1	1
1991	1	1
1992	1	1
1993	1	1
1994	1	1
1995	1	1
1996	1	1
1997	1	1
1998	1	1
1999	1	1
2000	1	1
¹ Rang van lengte op 18-jarige leeftijd (1900-1966) en 19-jarige leeftijd (1966-2000).

Relevante links

Statistische Trends – Een studie naar de lengteontwikkeling van Nederlanders
Tabel - Lichaamslengte in Nederland, 1930-2001