Aandeel arbeid in de economie laatste jaren op lager niveau

© ANP
Geld dat in de marktsector verdiend wordt, komt de laatste jaren meer bij bedrijven dan bij werkenden terecht. Van elke euro die in de periode 2015–2020 in de marktsector werd verdiend, ging 76 cent naar werknemers en zelfstandigen als arbeidsinkomen. De overige 24 cent vormen de operationele winst (exploitatieoverschot) van bedrijven. In de periode 2009–2014 was het aandeel van het arbeidsinkomen nog 78 procent, het winstaandeel was 22 procent. Deze zogeheten arbeidsinkomensquote (AIQ) lag daarmee de laatste jaren op een lager niveau. Dat blijkt uit nieuwe voorlopige cijfers van het CBS.

Het arbeidsinkomen is gelijk aan de totale beloning van werknemers plus het gemengd inkomen van zelfstandigen. De arbeidsinkomensquote is een belangrijke indicator voor de vraag bij wie de verdiensten van een economie terechtkomen.

De AIQ wordt bepaald voor de marktsector. Een aantal bedrijfstakken waarin de overheid direct of indirect een dominante rol speelt is buiten beschouwing gelaten. Onder de marktsector wordt hier verstaan de totale economie minus de overheid, het onderwijs, de gezondheids- en welzijnszorg, de bedrijfstak verhuur van en handel in onroerend goed, de delfstoffenwinning en de financiële dienstverlening. 

Arbeidsinkomensquote marktsector
JaarArbeidsinkomensquote (AIQ)Langjarig gemiddelde 1995-2020 (AIQ)
19950,810,77
19960,810,77
19970,790,77
19980,780,77
19990,790,77
20000,800,77
20010,780,77
20020,780,77
20030,790,77
20040,770,77
20050,750,77
20060,740,77
20070,730,77
20080,740,77
20090,780,77
20100,770,77
20110,780,77
20120,790,77
20130,790,77
20140,790,77
20150,760,77
20160,760,77
20170,750,77
20180,760,77
20190,750,77
20200,760,77
 

Verschillen tussen enkele bedrijfstakken

In arbeidsintensieve bedrijfstakken is de AIQ in de regel hoog, zoals in de horeca en de bouw. Bij kapitaalintensieve bedrijfstakken zoals de industrie is de AIQ relatief laag. Opvallend is de gestage afname van de AIQ in de handel en de industrie.  Dit wordt in beide gevallen voornamelijk veroorzaakt doordat de operationele winst van bedrijven gedurende deze perioden harder steeg dan de beloning van werknemers.

Bij de horeca en bij de bedrijfstak cultuur, sport en recreatie nam de AIQ in 2020 sterk toe. Dit is een effect van de coronacrisis. De lonen zijn in deze bedrijfstakken dankzij de steunpakketten redelijk op peil gebleven, maar de operationele winst daalde. Bij de laatstgenoemde bedrijfstak was er bij bedrijven in 2020 zelfs verlies, waardoor de AIQ in dat jaar boven de 1 uitkomt.

Arbeidsinkomensquote, naar bedrijfstak
JaarIndustrie (AIQ)Bouwnijverheid (AIQ)Handel (AIQ)Horeca (AIQ)Cultuur, sport en recreatie (AIQ)
19950,700,970,780,930,88
19960,710,980,780,920,85
19970,690,970,730,900,79
19980,670,970,710,880,80
19990,680,940,720,870,80
20000,680,950,700,880,81
20010,670,920,690,870,81
20020,700,910,680,850,80
20030,710,900,710,860,80
20040,680,890,700,870,78
20050,640,860,680,860,76
20060,630,830,680,860,75
20070,620,800,670,850,74
20080,660,790,680,880,75
20090,770,790,710,890,76
20100,720,860,700,920,75
20110,700,890,700,900,75
20120,720,960,700,900,77
20130,750,960,670,890,80
20140,760,950,660,870,81
20150,700,920,650,850,78
20160,700,880,640,830,80
20170,670,870,640,810,81
20180,660,870,630,810,84
20190,680,830,620,820,86
20200,690,800,610,871,03
 

De cijfers over 2019 en 2020 kunnen nog worden bijgesteld. Vanwege de coronacrisis zijn de cijfers over 2020 omgeven met een grotere onzekerheid dan gebruikelijk is.

Bronnen